Kadınlar neden endişeli?

Bu seçim kadınlar için daha kritik derken neden bahsediyoruz? Aslında çok temel hak ve özgürlüklerimizin hukuk koruması altında olmaması tehdididen bahsediyoruz.

Hukuk güvenliği konusunda en temelden başlayalım. Olması gereken parlamenter sistemde, güçler ayrılığından söz edilmesi gerekir. Bu güçler yasama, yürütme ve yargıdır. Yasama organı meclistir, yasaları yapar. Yürütme organı Bakanlar Kurulu ve Cumhurbaşkanı’dır. Cumhurbaşkanı yasa yapmaz. Yapamaz. Sadece belli konularda Kanun Hükmünde Kararname çıkarabilir. Bugün her konuda çıkarabiliyor olması mevcut sistemin garabeti. Çok önemli üçüncü ayak da yargıdır. Yargının bağımsız mahkemeler olması gerekir. Hukuk güvenliği ve yasa yapım sürecinde en önemli ve en üst yargı organı da Anayasa Mahkemesidir.

Meclisin kanun yapabilmesi için salt çoğunluk gerekir, yani yarısından bir fazla. Anayasa’yı değiştirebilmek için ise nitelikli çoğunluk gerekir, yani meclisin üçte ikisinin onay vermesi gerekir. Anayasa normlar hiyererşisindeki en üst düzenlemedir, öyle rastgele değiştirilemez. Mevcut düzenlemelerin Anayasa’ya uygunluğunun teminatı da Anayasa Mahkemesi’dir.

Diyelim ki meclisten bir kanun geçirildi veya Cumhurbaşkanı bir kararname yayınladı ama bu kanun veya kararname Anayasa ile korunan temel hak ve özgürlüklere aykırı. O zaman bu düzenlemenin, bu sebeple iptal edilmesi için Anayasa Mahkemesi’ne başvurmak gerekir.

Anayasa Mahkemesi kimlerden oluşur? Elbette ki hakimler. Hakimlerin nasıl belirlendiğine bir bakalım. Mahkeme 15 üyeden oluşur. Bu 15 üyeden 3’ünü meclis, kalan 12’sini de Cumhurbaşkanı seçer. Kimler arasından nasıl bir seçim usulü ile seçildiği de ayrıntılı olarak kanunda düzenlenmiştir elbette.

Anayasa Mahkemesi üyeleri 12 yıl için seçilirler. Başkan ve üyeler azlolunamaz; kendileri istemedikçe görev süreleri dolmadan veya 65 yaşından önce emekliye sevk edilemezler. Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıldır. Bir kimse en fazla 2 defa Cumhurbaşkanı seçilebilir. Bu iki düzenleme birbiri ile bağlantılır. Çünkü bu vesileyle Anayasa Mahkemesi’nin Cumhurbaşkanı tarafından seçilen üyelerinin tamamının aynı Cumhurbaşkanı tarafından seçilememesi garanti altına alınmıştır.

Önümüzdeki Cumhurbaşkanı seçimlerinde aday olan Erdoğan, 2014 yılında Cumhurbaşkanı seçildi. Iki dönemdir Cumhurbaşkanlığı yapıyor. Üçüncü kez cumhurbaşkanı adayı olmasının hukuka uygunluğu konusunda Anayasa hukuku profesörlerinin çeşitli görüşleri var. Meraklısı açıp ayrıntılı okuyabilir ancak çoğunluğun görüşü yeniden aday olmasının mümkün olmadığı yönünde.

Bu yazımın maksadı ise adaylığını sorgulamak değil aslında. Bu kanuni düzenlemenin ne maksatla böyle olduğuna dair bir pencere açmak. Erdoğan’ın tekrar seçilmesi ve cumhurbaşkanlığında üçüncü dönemine girmesi halinde Anayasa Mahkemesi’ndeki üyelerinin Cumhurbaşkanı tarafından seçilen üyelerinin tamamı onun tarafından seçilmiş olacak. Anayasa Mahkemesi’nin kritik pozisyonuna da yukarıda değinmiştik.

Bu vesileyle son günlerin en çok ses getiren kararı olan kadının soyadı konusundaki Medeni Kanun maddesini iptal eden Anayasa Mahkemesi kararından bahsedelim isterim. O karar oy birliği ile alınmadı. Oy çokluğu ile alındı.

Onay vermeyen Anayasa Mahkemesi üyesi de karşı oy gerekçesinde şunları yazdı: “Sonuç itibariyle kadın ve erkeğin anatomik, fizyolojik, psikolojik ve cinsiyet farklılıkları sosyal anlamda da eşitliği imkansız kılan bir özelliğe sahiptir. Kısacası kadın ve erkek arasında yaratılış gerçekliği olarak yapısal eşitsizlik vardır. Bu durum genel olarak toplumda konumları itibariyle kadın ve erkeğin eşitliğine engel olarak görülmektedir. Dolayısıyla üzerinde söz söylemeye fırsat bile verilmeden kabullenilmesi gereken dogmatik bir değer olarak öne sürülse de ailede kadın/erkek eşitliği, modern hurafelerden birisidir ve ne ailede ne de toplumda huzuru, adaleti ve mutluluğu sağlayabilecek bir özelliğe sahiptir.”

Kadınlar neden endişeli? Kadınlar Anayasa Mahkemesi üyelerinin tamamının bu görüşlere sahip üyelerden oluşmasından endişeli.