Çocuk, anne babaya âşık olduğunda nasıl değerlendirmeli?

Öncelikle çocuğun bir âşık olma dönemi olduğunu belirtmemiz gerekir. 3-6 yaş dönemi çocuk için önemli bir süreç. Çocuk elinde bir kamera var ve elindeki bu kamerayla hemcinsini çekiyor diyebiliriz. Yani aslında bir cinsiyeti gözlemlemeye başlıyor. Bir de karşı cinsiyetindeki kişiyi kalemle resmediyor. İnsanların eş tercihine de baktığınızda kendi annelerine ya da babalarına benzeyen eşleri tercih ettiklerini görebiliriz. Örneğin kadınlar “Babama ne kadar benziyor?” ve bir de “Babamda ne olmasını isterdim?” diye düşünüyor. Bu yüzden 3-6 yaş döneminde, yani oedipal ya da electral dönemde, çocuğun âşık olması çok normal bir durum.. Çocuğa bu durumda net bir mesaj verilmesi gerekiyor. “Ben senin annenim babanım. Benimle evlenemezsin. İleride belki de bana benzeyen biriyle evlenebilirsin” diyerek hem çocuğa limitler net bir şekilde gösterilmeli hem de telafi durumu açıklanmalı.

Çocuk öğretmene âşık olduğunda neler yapılmalı?

Öğretmene duyulan hisler anne ya da baba imine benzeyen bir im. Çocuk zaten en yakın olarak anne ve babayı tanıyor. Eğer öğretmeni de kendine yakın görüyorsa aynı ilişkiyi onunla da geliştirebilir. Öğretmenin de anne-babanın verdiği mesajı çocuğa iletmesi gerekiyor.

3-6 yaş arasındaki çocuklarda birbirlerine duyulan aşk söz konusu olabilir mi?

Çocukların arasında yaşanan bizim düşündüğümüz gibi, ergenlikte yaşanan tarzda bir aşk değil. Ergenlik döneminde yaşanan aşkla çocukluk dönemi arasında yaşanan aşk arasında çok büyük farklılıklar var. 3-6 yaş döneminde yaşanan, bizim ‘etek kaldırma’ davranışı dediğimiz bir davranış var. İnsanların yüzde 70’i 3-6 yaş döneminde bunu yaşıyorlar. Çocuk aslında kendi bedenini keşfetmek istiyor. Kendi bedenini keşfetmek isterken karşı cins ile kendi cinsi arasında farklılıklar olabileceğini görüyor. Bu durum tamamen merak duygusundan kaynaklanıyor. Yani arkadaşlar arasındaki durumun geçici olduğunu söyleyebiliriz. Âşık olduğu bir kişi onunla oyuncağını paylaşmadığı için aşkı bir günde yok olabilir. Ama çocuk tercih ederken tesadüfi tercihlerde bulunmuyor. Genelde güç imgesi çok önemli, bu da bütün sınıfın, sınıftaki en akıllı çocuğa aşık olması demek. Aslında âşık oldukları şey doğruluk ve başarılı olmak, yani yeterliliktir. O çocuğa karşı duyulan hayranlık duygusu da ergenlikteki duygusallık gibi değil. “Ben onunla evlenmek istiyorum” demesi de cinselliğini oluştururken ihtiyaç duyduklarının bir parçası.

Mastürbasyon normaldir!

Kendi cinselliğini tanıma sürecinin içinde mastürbasyon da var. Yetişkinler mastürbasyon yapan okul öncesi yaştaki çocuğa nasıl yaklaşmalı?

3-6 yaş arası psikolojik gelişimin içinde mastürbasyon da vardır. Çocuk kendi organını tanımaya çalışır. Bütün çocuklar, özellikle eşyalarla, koltukla, sırayla mastürbatif süreçler geçirir. Bu durumda çocuğa karşı yargılayıcı ya da cezalandırıcı olmamamız gerekiyor. Negatif tepkiler gören çocuk yetişkinlik hayatında travmatik sonuçlar yaşayabilir. Özellikle Doğu kültürü üslubunda erkeklik yüceltilirken ve dolayısıyla erkek cinsel organını da bir övünç kaynağı haline dönüştürülürken kızlara da cinsel organını gizlemesi gerektiği söylenir. Bu erkeklerde sertleşme sorunu, kadınlarda da vajinismus olarak ortaya çıkıyor ileriki yaşlarda.

Okulda mastürbasyon durumunda öğretmen nasıl davranmalı?

Anne-baba gibi öğretmenler de asla yargılayıcı olmamalılar. Eğer öğretmen çocuğun okulda sürekli mastürbasyon yaptığını gözlemliyorsa bireysel olarak öğrenci ile iletişime geçebilir. Öğretmen çocuğa, bunu yaptığında zevk alıyor olmasını anladığını ama bunu yapacaksa rehberlik odasında yapması gerektiğini anlatabilir. Yani yine limiti belirtmemiz gerekiyor. Limit de bunu toplumsal alanda yapamayacak olması.

Cinsellik hangi dönemde konuşulmalı?

Çocuk merak ettikçe konuyla ilgili bilgiler önüne koyulmalı ve merakı karşılanmalı. Eğer çocuğun merakı giderilmeze bu ihtiyacını arkadaşlarıyla karşılamaya çalışacak. Arkadaşlarından karşılayamıyorsa da kendi kendine yorumlamaya çalışacak. Zaten tehlike bir yetişkin tanımladığında değil, arkadaşı tanımladığı zaman ortaya çıkıyor.

Çocuklara cinsellik nasıl anlatılmalı?

3-6 yaş döneminde cinsellik temelde beden ve bedene karşı oluşan meraktır. Bu yüzden yetişkinin yapacağı şey, çocuk merak ettiğinde bedeni açıklamak ve “Ben nasıl oldum?” sorusunu yanıtlamaktır. Bunu yaparken de “Seni leylekler getirdi” denmemeli. Çocuğun nasıl dünyaya geldiğini öğrenme merakı daha duygusal iletilerle yanıtlanmalı. “Biz annenle ya da babanla birbirimizi çok sevdik. Bir çocuğumuz olmasını istedik. Bedenimiz de yetişkin olduğumuzdan bunun için uygundu ve sen oldun” şeklinde açıklanabilir.

Herkesin cinsel organı var

Çocuğun merak ettiği ölçüde, insan bedenini çocuğa anlatmak gerekiyor. Ayrı ayrı birer boş erkek ve kadın bedeni alarak çocuğunuzla birlikte organları yerleştirmenizi önerebilirim. Bunlar göğüsler, bu penis, bu vajina diye anlatılması gerekir. Daha sonra da giydirmeye başlayın. Önce iç çamaşırını, sonra pantolon ve gömleği ya da elbiseyi giydirin. Bu şekilde aslında herkesin bir cinsel organı olduğunu ama bunu sağlık açısından saklaması gerektiğini, yaşamın böyle olduğunu aktarmak gerekiyor. Bu çocukların anlayacağı, etkileyici bir yol. Çocuktaki merak duygusu da gideriliyor.

Röportaj: Damla ÇELİKTABAN