Trends in Cognitive Sciences Dergisi’nde yayınlanan bir araştırmaya göre vücuttaki kronik enflamasyon, beyinde dopamin salınımına da etki ederek genel psikolojik durumumuzu ve özellikle motivasyonumuzu olumsuz etkiliyor.

Enflamasyon nedir?

Bağışıklık sistemimiz, çeşitli etkenlere bağlı doku hasarına karşı tepki olarak savunmaya geçer ve enflamasyon ortaya çıkar. Vücuda zarar verecek olan yabancı madde, bakteri veya diğer etkenler, bağışıklık sistemi tarafından elimine edilmeye çalışılırken bu bölgede ısı artışı, yangı, ağrı gibi belirtiler görülebilir. Çarpma ya da yaralanma sonucu bir bölgede ödem, kızarıklık, ağrı oluşması; doku hasarı oluşan bölgede önemli ölçüde ısı artışı meydana gelmesi, iç organlardaki enflamasyonda ise işlev bozuklukları ciddi enflamasyon belirtileri olarak ortaya çıkar.

Emory Üniversitesi’nde yapılan araştırmada, vücutta enflamasyonun artması ile dopamin seviyelerinin düşüşü arasında önemli bir bağlantı keşfedildi. Vücutta iltihabın artması ve bağışıklık sisteminin bazı sorunlarla mücadele ediyor olması, enerjimizi düşürüyor ve gündelik hayatımızda yapmamız gereken sıradan şeyler için de motivasyonumuz ciddi şekilde azalabiliyor.

Dopamin nedir?

Dopamin hormonu haz alma, ödül ve motivasyon mekanizmalarımızla doğrudan ilişkili bir hormondur. Harekete geçme, öğrenme, konsantrasyon gibi eylemleri yönetir hatta sağlıklı salgılanmaması durumunda bağımlılık ve çeşitli psikolojik bozukluklar da görülür. Vücuttaki dopamin miktarını sağlıklı seviyelerde tutabilmek için düzenli olarak egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek, C vitamini alımına dikkat etmek ve güneş ışığından yeterince yararlanmak gerekir.

Enflamasyon, dopamin salınımını etkiliyor

Bağışıklık sistemi, metabolizmayı korumak ve sağlıklı kalmasını sağlamak için daima çalışan ve her uyarana karşılık veren aktif bir sistemdir. Son yıllarda yapılan araştırmalar, bağışıklık hücrelerinin çeşitli metabolik durumlar arasında geçiş yapabildiğini de göstermiştir. Yani bir hastalığa karşı tepki veren bağışıklık sistemi, aynı zamanda diğer sistemlerimizi de doğrudan etkileyebiliyor. Vücuttaki yabancı maddeleri veya enfeksiyonu atmak için çalışan bağışıklık hücreleri, diğer sistemlerden enerji ‘çalarak’ etkili olma yoluna gidebilir.

Bahsedilen araştırmada bağışıklık sisteminin özellikle sinir sistemi üzerindeki etkileri üzerinde duruldu. Dopamin seviyelerinin düşük olması, motivasyonun ve hareket kabiliyetinin de azalmasına neden oluyor. Vücutta enflamasyonun varlığı durumunda, dopamin seviyeleri de düşüyor ve kaba tabiriyle, ‘canımız hiçbir şey yapmak istemiyor’. Bu da hasta olduğumuzda ve iyileşme sürecimizde yerimizden kalkmak istemememizi açıklıyor.

Bilim insanları depresyon, dopamin ve enflamasyon üzerindeki araştırmalarını sürdürüyorlar.

Referanslar:

Michael T. Treadway, Jessica A. Cooper, Andrew H. Miller. (2019). "Can’t or Won’t? Immunometabolic Constraints on Dopaminergic Drive". Şuradan alındı: https://www.cell.com/trends/cognitive-sciences/fulltext/S1364-6613(19)30066-X?_returnURL=https%3A%2F%2Flinkinghub.elsevier.com%2Fretrieve%2Fpii%2FS136466131930066X%3Fshowall%3Dtrue