Hamilelik çoğu zaman sorunsuz ve sağlıklı bir şekilde atlatılan bir dönem. Hamilelerin çoğu bu dönemi, her türlü sosyal ve fiziksel aktivitelerini sürdürerek geçirir. Doktorunuz size yatak istirahati önerdiğinde büyük bir olasılıkla çevrenizdekiler, aileniz ve arkadaşlarınız bunu bir tatil olarak görmenizi söyleyecektir. Oysa bu dönem, parklarda gezinti yapabileceğiniz, alışveriş yapabileceğiniz zorunlu bir tatilden çok farklı...

Hamilelikte neden yatmak gerekir?

Doktorunuz size yatak istirahatı önerdiğinde aklınıza ilk gelen soru ‘neden?’dir. Ayrıca yataktan çıkmamanın bebeğiniz ve size nasıl ve ne gibi faydalar sağlayacağını merak edersiniz. Bunun yaşamınızı nasıl etkileyebileceğini sorgularsınız.

Yatak istirahati en sık erken doğum riski olan durumlarda önerilir. Öncelikle bilmeniz gereken, yatak istirahatının erken doğum riski taşıyan ya da daha önceki hamileliklerinde erken doğum yapmış olanların ve bebeklerinin sağlıklarını olumlu şekilde değiştirdiğini gösteren yeterli bilimsel kanıt yok.

Bununla birlikte yatak istirahatı, hamilelikte karşılaşılan birçok durumda tedavinin bir parçası olarak tüm dünyada doktorlar tarafından önerilir. Her yerde uygulanır. Her yıl tüm dünyada 100 hamile kadından 20’sine doktorlarının hamileliklerinin belirli bir döneminde istirahat önerdikleri tahmin ediliyor.

Ne tür bir istirahat?

Hamilelikte yatak istirahatından kasıt, aktivite (fiziksel ve zihinsel) kısıtlaması. Hem fiziksel, hem de zihinsel aktivite. İstirahatin çeşitli türleri var.

Aktivite kısıtlaması: Belirli bir dönem için egzersiz, ağır fiziksel aktivite ve cinsel ilişkinin durdurulması.

Tenefüs: Okuldaki ders araları gibi gün içinde belirli zaman dilimlerinde birkaç saatliğine uzanarak ya da oturarak dinlenme.

Ev istirahati: Günün büyük kısmının evde dinlenerek geçirildiği, hafif ev işleri ve kişisel bakım gibi aktiviteler dışındaki aktiviteleri yapmama.

Yatak istirahati: Tuvalet ve yemek yeme dışında yataktan çıkmaya izin verilmemesi.

Kesin yatak istirahati: Tuvalet ve yemek yeme de dahil olmak üzere hiçbir şekilde yataktan çıkılmasına izin verilmeyen durum. Kesin yatak istirahati gerektiren durumlarda anne adayı genelde hastaneye yatırılarak takip edilir.

Hamilelikte hangi durumlarda istirahat verilir?

Hangi tür istirahat gerektiğine doktorunuz sizin durumunuzu değerlendirerek karar verir. Bu karara uymak, zaman zaman zor olsa da faydaları açısından bir süreliğine rutin yaşantınızdan uzaklaşmanız sizin yararınıza olur.

Bu kararın alınmasında daha önceki hamileliklerinize ait erken doğum öyküsü gibi olumsuzluklar ya da kanama veya kasılma gibi bu hamileliğinizde ortaya çıkan belirtiler etkili olabilir. Doktor ayrıca yapılan laboratuar incelemeleri ya da muayene bulgularına dayanarak da yatak istirahatinin gerekli olduğuna karar verebilir.

Hamilelikte yatak istirahati gerektiren durumlar

Preeklempsi: Gebelik zehirlenmesi olarak da bilinen, ciddi hayati tehlike yaratabilecek tansiyon yüksekliği.

Vajinal kanama: Plasenta previa gibi bilinen nedenlere bağlı ya da nedeni saptanamamış hamileliğin herhangi bir döneminde görülen vajinal kanama.

Erken doğum tehdidi: Böyle bir durumda doktor, uygun bir süre yatarak hamilelik geçirmenizi uygun görecektir.

Servikal yetmezlik: Rahim ağzında zayıflık olması. Serviskte incelme ya da açılma, erken doğumun bir işareti olabilir.

Çoğul gebelikler: Bazı çoğul gebeliklerde yatakta dinlenerek hamilelik uygun görülebilir.

Kötü obstetrik öykü: Önceki gebeliklerde erken doğum, ölü doğum gibi problemlerin yaşanmış olması durumlarında.

İntrauterin gelişme geriliği: Bebeğin rahim içindeki gelişiminin geri olması.

Komplikasyonlar: Muayene ve tetkiklerde saptanan bir anormallik

Hamilelikte istirahatin faydaları neler?

Yatak istirahatının üç temel etkisi olduğu kabul edilir.

1. Bebek ve serviks (rahim ağzı) üzerindeki baskıyı azaltır. Yatar pozisyon bebeğin serviks üzerinde yarattığı basıncı azaltır. Baskı azalınca serviksteki gerilme de azalır. Serviks üzerinde olan fazla basınç kasılmaları başlatabilir. Vajinal kanamaya, zarların erken açılmasına, erken doğuma ve düşüklere neden olabilir.

2. Bebeğe giden kan ve oksijen miktarı artar. Yatak istirahati sırasında plasentaya giden kan akımında artış olur. Buna paralel olarak bebeğe ulaşan oksijen ve besin maddelerinin miktarı artar. Bu durum özellikle gelişme geriliği olan bebeklerde daha önemli.

3. Anne adayında organ fonksiyonları iyileşir. Yatak istirahati, anne adayının organ sistemlerinin daha etkili çalışmasına yardımcı olur. Özellikle kalp ve böbrek fonksiyonlarındaki iyileşme, yüksek tansiyonla mücadele etmede çok önemli..

Doktorunuzu dinleyin!

Her hamilelik birbirinden farklı olduğu için yatak istirahatine verilen cevap da farklı. Bu nedenle istirahatin etkinliğine ve süresine doktorunuz karar verir. Doktorunuzla sıkaralıklarla görüşerek ne tür aktivitelerde bulunabileceğinizi öğrenin. Örneğin ev istirahati ya da kesin olmayan yatak istirahati durumunda ev içinde yarım saati geçmeyen yürüyüş ve hareketlere izin verilirken merdiven çıkmaya izin verilmeyebilir. Benzer şekilde ev istirahatinde genelde yarım saatten fazla ayakta durmanız istenmezken, bir saati geçmeyen ve zihinsel stres yaratmayan masa başı çalışmalarınıza izin verilebilir. Siz, bunların hepsini ve aklınıza takılan her soruyu doktorunuza sorun.

İstirahat ederken yorulmayın!

Yatak istirahati esprilere konu olduğu gibi herkesin hayal ettiği ve zararsız bir uygulama değil. Kendinizi yalnız ve tecrit edilmiş hissedebilirsiniz. Buna bağlı olarak çok nadiren depresyon, özgüvenin yitirilmesi, anksiyete ortaya çıkabilir. Yatış süresine bağlı olarak konsantrasyon güçlüğü ve el becerilerinde azalma da olabilir.

Uzun süre yatakta kalmak, kas ve eklem ağrılarıyla bel ağrılarına neden olabilir. Beklenenin aksine kendinizi yorgun ve halsiz hissedebilirsiniz. Çok uzun süreli yatak istirahati kas ve kemik erimesine yol açabilir.

Yatış sürenizin uzunluğuyla ilişkili olarak doğum sonrası kas güçsüzlüğü yaşayabilirsiniz. Bu etkileri azaltmak için yattığınız yerde gerinme egzersizleri ya da basit hareketler yapıp yapamayacağınızı doktorunuzla konuşun. Masaj, bu etkileri hafifletmek için çok uygun bir seçenek.

Bu durumu iyi değerlendirin

Alacağınız basit önlemler ve dikkat edeceğiniz detaylarla yatak istirahatinin olumsuz etkilerinden korunabilir, hatta bu dönemi eğlenceli hale getirebilirsiniz.

Rahatınıza bakın: Üzerinize rahat ve sevdiğiniz yatak kıyafetlerinizi giyin. Oda sıcaklığının sevdiğiniz düzeyde olması sizi rahatlatacaktır. Yanınıza bol bol yastık ve battaniye alın. Rahat ve konforlu olmak ilk kuralınız olsun!

Masaj iyi gelecektir: Masaj, sizi hem zihnen, hem de fiziksel olarak. Böyle bir olanağınız varsa, mutlaka değerlendirin.

Yatak içi egzersizler: Doktorunuza yatakta yapabileceğiniz basit egzersizler olup olmadığını sorun.

Bağlantıyı koparmayın: İletişim halinde olun. Dünyayla bağlarınızı koparmayın. Eğer taşınabilir bir bilgisayarınız varsa, yatağınızdan internete bağlanıp güzel zaman geçirebilirsiniz.

Sosyalleşmek ayağınıza gelsin: Yatak istirahatının sizi yaşamdan uzaklaştırmasına izin vermeyin. Bu dönem komşularınızı daha yakından tanımak için iyi bir fırsat olabilir. Çay partileri düzenleyip komşularınızı, aile bireylerinizi ya da arkadaşlarınızı davet edebilirsiniz. Birlikte film seyretmek ya da salon oyunları oynamak, kendinizi daha iyi hissetmenize yardım edecektir.

Kitap kurdu olun: Bu dönem uzun zamandır okumak isteyip de zaman ayıramadığınız kitapları okumak için en uygun dönem.

Bulmaca çözün: Bulmaca çözmek zihinsel faaliyetlerinizi aktif tutar ve konsantrasyon yeteneğinizi artırır.