Hamilelikteki ani ruh hali değişimleri, hormonlardaki belirgin artış ve düşüşlerden, fiziksel rahatsızlıklardan ve gündelik yaşamdaki değişimlerle ilgili kaygılar gibi birçok faktöre bağlı olarak gelişebilir. Bir an çok heyecanlı ve hevesli hissediyorken biraz sonra kendinizi gözyaşları içinde buluyorsanız, kesinlikle yalnız değilsiniz. Aynı anda canı hem turşu hem de dondurma isterken bir ağlayıp bir gülen hamile kadın klişesi tamamen gerçektir.

Hamilelik sürecinde görülen ani ruh hali değişimlerinin en büyük nedeni, hormonlardaki değişimlerdir. Adet döngülerinin devamını sağlayan ve ay içerisinde düzenli şekilde yükselip alçalan östrojen ve progesteron hormonları, hamilelikle beraber aniden yükselmeye başlar. Östrojen hormonu, gebeliğin ilk 12 haftası boyunca atağa geçer ve normalin 100 katı fazla salgılanır.

Östrojen, aynı zamanda mutluluk hormonu olarak da bilinen seratonin ile doğrudan ilişkilidir. Seratonin seviyelerindeki iniş çıkışlar da, duygusal düzensizliklerin temel sebebidir. Östrojen ve seratonin bağlantısı tam olarak anlaşılamamış olsa da, kaygı ve rahatsızlık hissinin özellikle bu iki hormona bağlı olduğu biliniyor.

Progesteron hormonu ise, rahatlama ve gevşeme ile ilişkilendirilir. Hamilelikte yükseldiğinde, kasların gevşemesine neden olur. Bu da bazen kabızlık gibi sindirim sorunlarına neden olabilir. Rahatlama hormonu kulağa hoş gelse de, fazlaca rahatlamış kaslar yorgunluk ve hüzün hislerini tetikleyebilir.

Haftalarla gelen değişimler ve ruh hali

Hamileliğin ilk aylarındaki fiziksel değişimler de ruh halini doğrudan etkiler. Sabah bulantıları, hamile kadınların %70’ini etkileyen ciddi bir durumdur ve bebeğe herhangi bir zararı olmasa da anne adayının günülk hayatını önemli şekilde etkileyebilir. Mide bulantısı, kusma, iştahsızlık gibi durumlar, tüm gün yataktan çıkmama isteği doğurabilir.

İkinci üç aylık süreçte (ikinci trimesterde) ise bedende görülen değişimler ruh halini etkiler. Bulantı ve benzeri hisler azalmıştır ancak kilo almak, bir veya birkaç beden büyük kıyaetler giymek zorunda olmak da anne adayının ruh halini etkileyebilir.

Hamileliğin son trimesterinde ise, yorgunluk ve hareket kapasitesinin azalması, uyuma zorluğu gibi nedenler ruh halini olumsuz etkileyebilir. Aynı zamanda doğumun yaklaşmasıyla doğumla ve lohusalıkla ilgili kaygılar da yüzeye gelebilir.

Peki ne yapmalı?

1- Kendinize karşı nazik olun

Hamilelikte karmaşık hissetmenin normal olduğunu kabul edin ve sabretmeye çalışın. Hormonlarınız normale döndüğünde, bu ani değişimler de sona erecek.

2- Ailenizle paylaşın

Ani öfke patlamaları eşinizi ve varsa diğer çocuklarınızı üzebilir, dahası sizde pişmanlık yaratabilir ve ruh halini bir kısır döngüye sokar. Ailenizle konuşun ve neler hissettiğinizi anlatmaya çalışın.

3- Doğru kaynaklara danışın

Hamilelik ve annelikle ilgili okuyabileceğiniz yüzlerce kaynak var. Ne yazık ki hepsi pozitif bir yaklaşımla yazılmıyor. Size iyi gelebilecek kaynaklara yönelin, doktorunuza, ebenize ya da doulanıza size doğru kaynaklar önermesi için danışın.

4- Sabah bulantılarına karşı hazırlıklı olun

Hamileliğin ilk aylarında yaşanan sabah bulantılarının ruh halinizi daha az etkilemesi için, biraz daha hazırlıklı olmak isteyebilirsiniz. Aç kalmayın, yanınızda daima atıştırmalık kraker, kuruyemiş benzeri besinler bulundurun. Kötü kokular bulantınızı tetikliyorsa, evinizde kullanılan tüm temizlik ve kozmetik ürünleri gözden geçirin.

5- Uykuyu önceliklendirin

Kimse hamile birinin uykusunu sorgulamamalı. Canınız her istediğinde uyuyun, dinlenin. Sinir sisteminizi yatıştırmanın ve fiziksel belirtilerin strese neden olmasının önüne geçmenin en iyi yolu, bol bol uyumaktır.

6- Destek alın

Hamilelikte bir doula ile çalışmak veya benzer süreçleri yaşamış pozitif bir arkadaşınızdan destek almak yolculuğunuzu çok kolaylaştırabilir. Bazen sadece yalnız olmadığınızı bilmek iyi gelecektir, bazen de yaşadıklarınızın o kadar da acayip olmadığını duymak isteyeceksiniz.

7- Yoga ve meditasyonu deneyin

Fiziksel ve zihinsel olarak rahatlamanın en iyi yollarından biri, yoga ve meditasyon pratikleridir. Sadece rahatlamakla kalmaz, güçlenirsiniz ve bedeninizle, bebeğinizle bağ kurmanın onlarca farklı yolunu keşfedersiniz.

Referanslar:

Rachel Gurevich. "Why You Have Mood Swings During Pregnancy and How to Cope". Şuradan alındı: https://www.verywellfamily.com/mood-swings-during-pregnancy-4159590 (22.02.2021)