Vejetaryen beslenme sağlık açısından çok hassas bir çizgidedir. Özellikle vejetaryen olan anne adaylarının kendisinin ve bebeğinin sağlığı için beslenmesine iki kat özen vermesi gerekir. Protein, karbonhidrat, yağ ve mineral dengesinin iyi sağlanması çok önemlidir.

Memorial Ankara Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Dyt. Emine Yüzbaşıoğlu, vejetaryen gebelere beslenme önerilerinde bulundu.

Vejetaryenlik çeşitli sebeplerle et, balık ve kümes hayvanlarının tüketilmediği bir beslenme şeklidir. Beslenme düzenlerinde hiçbir hayvansal ürün bulunmayan, yumurta, bal ve süt gibi gıdaları yemeyen kişiler ise vegan olarak adlandırılır. Ancak istisna olarak süt ürünleri tüketen lakto vejetaryenler ve yumurta yiyen ovo-vejetaryenler de vardır.

Yüksek lifli gıdalarla kabızlığı önleyin

Vejetaryen beslenmenin sağlık açısından hem olumlu hem de olumsuz etkileri vardır. Gebelikte bu olumsuz etkileri azaltmak takip edeceğiniz dengeli bir beslenme ile sizin elinizde olabilir. Vejetaryen beslenmenin en olumlu tarafı, yüksek posa içermesidir. Posa içeriği yüksek beslenme biçimi, gebelikte sık görülen kabızlık, şişlik gibi sindirim sistemi rahatsızlıklarını azaltmaktadır. Mercimek, nohut gibi bakliyatlar ve brokoli, muz, badem gibi besinler yüksek lif içermektedir. Yine yüksek lifli bir besin olan yulaf kepeği de vejetaryen gebeler tarafından tercih edilmektedir. Vejetaryen beslenme şekli daha az yağ ve kalori içerdiğinden gebeler için kilo kontrolünü sağlamak daha kolay olmaktadır.

Demir eksikliğine dikkat!

Demir hamilelikte gereksinimi artan temel minerallerden biridir. Demirin ana kaynağı et ürünlerdir. Sebze de bulunan demir formunun emilimi az olduğundan yararlılığı düşüktür. Vejetaryen gebelerde demir ihtiyacını karşılamak için, kuru bakliyatlar, soyalı besinler, tahıllar, pekmez, ıspanak gibi koyu yeşil yapraklı sebzelerin tüketimine özen gösterilmelidir. Ayrıca c vitamini demir emilimini arttırdığından narenciye, domates gibi C vitamini açısından zengin sebze ve meyveler ana yemeklere eşlik etmelidir.

Süt ve süt ürünleri kalsiyum deposu

Gebelikte kritik öneme sahip bir diğer mineral de kalsiyumdur. Kalsiyum diş ve kemik gelişimi için oldukça önem taşımaktadır. Kalsiyum açısından en zengin besin kaynakları süt ve süt ürünleridir. Vejetaryenler bu gıdaları tükettikleri için kalsiyum eksikliği yaşamazlar. Ancak veganlar bu grupları hiç tüketmedikleri için doktor önerisinde bazı ek vitaminler kullanmalıdırlar. Badem sütü ve karalahana da vegan gebeler tarafından tercih edilebilecek bol kalsiyumlu gıdalardır.

B12 vitamini gebelikte iki kat önemli

Hücre bölünmesi ve protein sentezi için gerekli olan B12 vitamini genellikle hayvansal besinlerde bulunur. B12 vitamini eksikliğinde sinir sistemi rahatsızlıkları ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple vejetaryen olsun olmasın tüm gebelerin çok dikkat etmesi gereken bir vitamin olan B12 süt ve süt ürünleri, fermente ürünler ve soya sütü ile zenginleştirilmiş gıdalarda da bulunabilir.

Dengeli beslenme planı şart

Vejetaryen bir gebenin bu dönemini sağlıklı bir şekilde geçirebilmesi için beslenme programını çok iyi planlaması gerekir. Emzirme döneminde de beslenme bu planlama doğrultusunda devam ettirilmelidir. Bu süreçte gerekli multivitaminler gebenin vejetaryenliğin hangi alt grubuna ait olduğunu göre farklılık göstereceğinden mutlaka doktor tavsiyesine göre kullanılmalıdır.

Gebelik sırasında vegan beslenme nasıl olmalı?

Vegan ya da vejetaryen olsanız bile gebelik esnasında sağlıklı beslenilebileceğini belirten Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Görgen, gebelik sırasında vegan beslenmenin nasıl olması gerektiği konusunda bilgiler verdi.

“İlk adım ‘günlük beslenme programı’ oluşturmaktır. Bu beslenme planında vegan ve vejetaryenlerin ortak noktaları olsa da farklı yönleri de vardır. Mesela veganlar hayvansal hiçbir gıdayı tüketmezken, bir alt grup süt ürünlerini ve yumurtayı tüketebilir. Gebe bir kadın yeterli miktarda protein, esansiyel amino asit, omega 3 ve esansiyel yağ asitleri, demir, kalsiyum, D vitamini ve B12 vitamini tüketmelidir.İyi hazırlanmış beslenme planı ile bunu başarmak zor değildir.

Protein: Fındık ve fasulye

Yumurta ve süt ürünleri tüketmiyor bile olsanız doğru alternatiflerle protein ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz. Burada ana mantık; ‘karıştır ve eşleştir’ olmalıdır. Mercimek, bezelye, fındık, fıstık ve kinoa mükemmel protein kaynağıdır.

Folik asit: Ispanak ve tam tahıllı gevrek

Folik asit, gebelik öncesinde ve gebelik esnasında tüketilmesi gereken bir vitamindir. Gebelik esnasında fetüsün sinir sisteminin doğru gelişimi için şarttır. Ispanak, tam tahıllı gevrekler, kuşkonmaz gibi besinler mükemmel folik asit kaynaklarıdır.

Kalsiyum: Brokoli ve incir

Gebelik boyunca yeterli kalsiyum alınması çok önemlidir. Günde ortalama 1000 mg kalsiyum tüketilmesi yeterli olacaktır. Süt ve süt ürünleri tüketilmese bile brokoli, incir, soya sütü, pirinç sütü, badem vs. tüketilerek yeterli kalsiyum alınabilir.

Omega 3 yağ asitleri: Brüksel lahanası ve fındık

Gebelik esnasında pıhtılaşma mekanizmasının işlerliği, kan basıncının düzenlenmesi ve mide barsak sisteminin sağlıklı çalışması ve daha pek çok hayati fonksiyon için omega 3 yağ asitleri gereklidir. Hücre zarının yapılanması için de gereklidir. Ceviz, fındık, fıstık, chia tohumu ve balkabağı mükemmel bir omega 3 kaynağıdır.

Demir: Kuru kayısı ve tam tahıl

Gebelikte günlük alınması gereken demir miktarı 27 miligramdır. Yeşil sebzeler, mercimek, bezelye, mantar ve kuru kayısı zengin demir kaynağıdır. Demir emilimini artırmak için C vitamininden zengin gıdalar da tüketilmelidir. Ancak yine de demir içeren takviyeler de gerekebilir.

Çinko: Takviye edilmiş tahıl ve tohumlar

Çinko, bakterilere ve virüslere karşı bağışıklık sistemini güçlendiren önemli bir mineraldir. Gebelikte günde 11-12 miligram tüketilmesi gerekir. O da demir gibi tahıllarda, bezelye, mercimek gibi baklagillerde bolca bulunur.

Tüm bunların yanı sıra özellikle veganlar için yeterli B12 vitamini alınması önem taşır. Kuvvetlendirilmiş soya sütü ve tam tahıllar B12 katkısı sağlar.