Öz farkındalığın iki merceği vardır: İçten dışa doğru kendini tanımak (değerlerin, tutkuların, tepkilerin) ve dıştan içe doğru kim olduğunu bilmek (başkalarının seni nasıl gördüğü). İçsel olarak kim olduğumuzu bildiğimizde, kendimiz için daha iyi kararlar verebilir ve yeteneklerimizi en iyi şekilde kullanabiliriz. Başkalarının algılarının farkında olduğumuzda ise kendimizi en iyi versiyonumuz olarak nasıl ortaya koymak istediğimizi belirleyebiliriz. Tüm öz farkındalık faydalarından yararlanmak için her ikisine de ihtiyacımız vardır: Daha fazla iş başarısı, daha fazla özgüven, daha iyi iletişim ve ilişki becerileri…

Öz farkındalığınız olup olmadığını nasıl anlarsınız?

Öz farkındalık bir yolculuktur. Ne kadar öz farkında olduğumuzu kesin olarak bilmektense, bu farkındalığa doğru bir yolculukta olmak daha önemlidir. Araştırmalar, insanların %95’inin kendini öz farkındalığa sahip olarak gördüğünü, ancak gerçekte yalnızca %10 ila %15’inin gerçekten öz farkındalığa sahip olduğunu gösteriyor.

Bu da demek oluyor ki çoğumuz düşündüğümüz kadar öz farkında değiliz. Ve bu sorun değil; çünkü bu yolculukta hepimiz birlikteyiz. Bazı insanlar daha fazla içsel farkındalığa sahipken, diğerleri daha dışsal farkındalığa sahip olabilir ve bu iki alanı dengelemeye odaklanabilirsiniz. Nereden başlarsanız başlayın, eğer öz farkındalığı merak ve kararlılıkla geliştirebileceğiniz inancına sahipseniz (ki bu kesinlikle mümkün), o zaman sağlam bir öz farkındalık yolunda ilerliyorsunuz demektir.

İlginizi çekebilir: Çocuklara farkındalık nasıl kazandırılır?

Öz farkındalığı geliştiren şeyler nelerdir?

Yapılan araştırmalar sonucunda öz farkındalığımızı artıran üç tür yaşam olayı olduğunu keşfedildi: Yeni roller, sarsıcı olaylar ve günlük farkındalıklar.

Yeni roller: Yeni bir durum veya ilişki içinde olduğunuz her an (örneğin yeni bir işe başlamak, üniversiteye ilk kez gitmek, biriyle yeni bir ilişkiye başlamak), yeni sosyal normlarla karşılaşırsınız. Bu durum, bu yeni ortamda nasıl hissettiğinizi ve başkalarının sizi nasıl gördüğünü öğrenme fırsatı yaratır.

Sarsıcı olaylar: Boşanmak, iş kaybı yaşamak ya da yakın birini kaybetmek gibi hayattaki büyük olaylar, sizi öz farkındalığınızı sorgulamaya neredeyse zorlayan durumlardır.

Günlük farkındalıklar: Araştırmalara göre en öz farkındalık sahibi kişiler, en büyük gelişimi günlük deneyimler yoluyla elde ettiklerini söylüyorlar; bir arkadaşla yapılan bir konuşma ya da bir kişisel gelişim fırsatı gibi. Bu günlük farkındalıkların, ilk iki kategorideki dramatik yaşam olaylarına göre insanların öz farkındalığını artırma ihtimali iki kat daha yüksek.

Bu da demektir ki merakla yaşarsak, zamanla oluşan küçük anlar öz farkındalığımızı önemli ölçüde artırabilir. İşte bu tür günlük farkındalıkları bilinçli olarak yaratmanın birkaç yolu:

Günlük kontrol: Düzenli öz kontrol, olumlu, odaklı ve hızlı olduğunda işe yarar. Yani, günün sonunda oturup bir buçuk saat boyunca o gün yaptığınız tüm hataları yazmak yerine, yatmadan önce kendinize şu üç soruyu sormayı deneyin:

• Bugün ne iyi gitti?

• Bugün ne pek iyi gitmedi?

• Yarın nasıl daha akıllıca davranabilirim?

Bu üç soru, bizi düşünce girdabına çekmeden ve çok zaman almadan etkili sonuçlar verebilir. Bu soruları çoğu gün sormayı alışkanlık haline getirirsek, gerçekten ilerleme kaydedebiliriz.

“Gerçeklik yemeği”: Hayatınızda değer verdiğiniz, ilişkinizi geliştirmek istediğiniz ve güvendiğiniz birini düşünün. Bu kişiyle bir akşam yemeği yiyin ve ona şu soruyu sorun: “Benim yaptığım ve seni en çok rahatsız eden şey ne?” Sonrasında, ne kadar zor olursa olsun, dinleyin ve “teşekkür ederim” deyin. Bu soru size hem ilişkilerinizi hem de işinizi geliştiren güçlü içgörüler verebilirler. Arkadaşınızın size ne söylediği fark etmeksizin, bu bilgi değerli olacaktır.

Referanslar:

“Are You Actually Self-Aware?”. Şuradan alındı: https://goop.com/wellness/relationships/are-you-self-aware/