Bilim insanları, kanserli tümörlerin belirtilerini ilk semptomlar ortaya çıkmadan yıllar önce tespit edebilen "son derece hassas" bir kan testi geliştirdi. Bu ilerleme, hastalar için daha iyi tedavi sonuçlarına yol açabilir.

Johns Hopkins Üniversitesi'nden araştırmacılar, tümörlerin vücutta bıraktığı genetik materyalin, hastalara ilk tanı konulmadan çok önce kan dolaşımında tespit edilebildiğini ortaya koydu. Bir dergide yayımlanan çalışmada, kansere bağlı genetik mutasyonların bazı hastalarda kandaki varlığının tanıdan üç yıldan daha uzun süre önce tespit edilebildiği belirtildi.

Çalışmanın yazarı Yuxuan Wang: “Üç yıl öncesinden tespit edebilmek, müdahale için zaman kazandırır. Bu aşamadaki tümörler büyük olasılıkla daha az ilerlemiş olur ve tedavi edilebilir olma ihtimali artar” açıklamasında bulundu.

Araştırmada, bilim insanları kalp krizi, inme, kalp yetmezliği ve diğer kardiyovasküler hastalıklar için risk faktörlerini inceleyen, ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) tarafından finanse edilen geniş kapsamlı bir çalışmanın katılımcılarından alınan kan plazması örneklerini değerlendirdi.

Araştırmacılar, önceki çalışmadan seçilen 52 katılımcının kan örneklerini analiz edebilmek için son derece hassas ve doğru genom dizileme teknikleri geliştirdi. Bu katılımcıların 26’sı, örneklerin alınmasından sonraki altı ay içinde kansere yakalandı. Diğer 26 kişi ise kontrol grubu olarak değerlendirildi.

Katılımcıların sekizinde, kan örnekleri alındığında uygulanan çoklu kanser erken tanı (MCED) testi pozitif çıktı. MCED testi, kanda yer alan DNA ve proteinler gibi kanserle ilişkili molekülleri analiz ederek tek bir kan örneğinden birden fazla kanser türünü erken evrede tespit etmeyi amaçlıyor.

Bu sekiz kişinin tamamında, kan örneklerinin alınmasından sonraki dört ay içinde kanser teşhisi konuldu. Bu sekiz kişiden altısı için, kanser tanısından yaklaşık 3 ila 3.5 yıl öncesine ait ek kan örnekleri mevcuttu. Bu altı kişiden dört tanesinin önceki örneklerinde, tümör gelişimiyle bağlantılı mutasyonlar saptanabildi.

Araştırmacılar, bu bulguların çoklu kanser erken tanı testlerinin kanseri çok erken evrelerde tespit etmedeki potansiyelini gösterdiğini vurguladı. Bu gelişme, insanların yılda bir ya da iki yılda bir kan testiyle taranmasını sağlayacak daha standart testlerin geliştirilmesine katkı sunabilir. Böylece kanserin tedaviye dirençli hale gelmeden erken teşhisi mümkün olabilir. Bu sonuçlar, dolaşımdaki tümör DNA’sının klinik tanıdan üç yıldan daha uzun süre önce tespit edilebileceğini ve bunun için gereken hassasiyet düzeylerini ortaya koyuyor.

Çalışmanın bir diğer yazarı Nickolas Papadopoulos: "Kanserleri klinik tanıdan yıllar önce tespit edebilmek, tedavi sürecinin daha olumlu sonuçlanmasına yardımcı olabilir" ifadesini kullandı. Bilim insanları, bu bulguların daha fazla katılımcının yer alacağı daha geniş çaplı bir klinik çalışmada doğrulanmasını umuyor.

Kaynak: Vishwam Sankaran. "Breakthrough blood test detects cancer years before symptoms appear". Şuradan alındı: https://www.nationalgeographic.com/health/article/cancer-recurrence-tumor-dna-blood-test. (17.06.2025).