Hareket yoksa, bilişsel beceri yok 

Milli Eğitim Bakanlığı’nın bu yönde çalışmaları olduğunu duydum. Umarım hayata geçer. Türkiye’de yaz tatili batılı ülkelere kıyasla çok uzun. Kış aylarında çocuklar gece karanlığında okula gidip çok uzun saatler okulda kalıyorlar. Yaz tatilinin kısaltılması, eğitim günlerinin kısalıp hafiflemesi çok büyük fark yaratır. Teneffüslerin uzaması, okulda kalınan sürenin kısalması bana göre eğitim meselesinin en önemli konusu. Çünkü çocukları sinir sistemi uyumlanmadıkça içeriğin nasıl olduğu fark etmeyecek.

Neden mi?

Çocuğunuz matematikte zorlanıyorsa daha çok parkta oynaması gerekiyor. Çocuğunuz el yazısında zorlanıyorsa daha çok topla oynaması, ip atlaması gerekiyor. Çocuğunuz sınıfta dikkatini derse veremiyorsa daha çok koşuşturması, tırmanması, yaşıtları ile itişip kakışması gerekiyor. Çocuğunuz kaygılıysa daha çok yakan top oynaması gerekiyor. Çocuğunuz ilişki sorunları yaşıyorsa daha çok kovalamaca ve “altta kalanın canı çıksın” oynaması gerekiyor. Fotoğrafta gördüğünüz gelişim piramidinin kabaca özeti bu. En tepede entelektüel/bilişsel beceriler, davranış ve dikkat var. Yani bu alanlardaki becerilere gelene kadar çocukların başka alanlarda kat etmesi gereken o kadar çok ve temel kilometre taşı var ki. Bu kilometre taşlarının en önemlileri ise duyu ihtiyacının giderilmesi. Piramidin en altındaki iki bölüm tamamen duyulara ayrılmış durumda. 5 değil, 8 duyumuz var. En alttaki hareket (vestibular) ve beden farkındalığı (propriosepsiyon) son eklenen 3 duyumuzdan 2’si. Çocuğunuz yeterince hareket etmiyorsa, ne bilişsel öğrenme ne de dikkat mümkün oluyor. Bu biz yetişkinler için de geçerli. Herhangi bir öğrenmenin mümkün olabilmesi için çocuğun sinir siteminin regüle olması gerekiyor. Yoksa çocuk öğrenmeye kapalı hale geliyor, hele ki dikkat asla mümkün olmuyor.

Hareket ihtiyacı regülasyon için en temel ihtiyaçlardan biriyse, siz düşünün, 5-10 dakikalık teneffüsler 50 dakikalık derslerle regülasyon mümkün mü? İronik ama çocukların daha çok öğrenmesini istiyorsak, teneffüslerin uzaması, ders sürelerinin kısalması gerekiyor.