Dali ve sanat “sevgisi”…

Bugün size bir anımı anlatacağım. Anaokulumuzdaki çocuklarla birlikte Dali’ye gitmiştik. Okul öncesi dönemde Dali’den ne anlarlar bilmiyorum ama birçok yetişkinin de Dali’yi anladığını zannetmiyorum.

Çocukların Dali ile ilgili çözümlemeler yapmaları konu bile değildi bizim için. Önemli olan Salvador Dali diye birinin varlığından haberdar olmaları, grup içinde nasıl hareket edileceğini görmeleri, yabancılar ile aynı ortamda bulunmaları, sergi salonları hakkında fikir sahibi olmaları, renklere dokunup, vizyon sahibi olmaları gibi pek çok amacımız vardı elbette… Ve sanat öğretmenimizle birlikte heyecanlıydık doğrusu…

Çocuklar resimlere baktıklarında sanıldığının aksine o kadar çok yaratıcı fikirleri vardı ki! Çünkü bizim gibi yetişkin olmamışlar ve yaratıcılıkları köreltilmemişti. Bir öğrencimin dediği gibi uzun bacaklı fil çizen adama gitmiştik biz… Orada bir sürü şey görmüşlerdi; at, yumurta, soğan, vücudunda ağaç olan adam, ekmek kırıntıları, kafasında bulut olan adam, denizde toplar ve daha birçok yorum yaptılar bilgiçlikleriyle… Hatta kendi resimlerine yansıttılar sonrasında…

Bu arada yabancı ziyaretçiler, çocukları gördükçe yüzlerinde bir gülümseme beliriyordu. Sevecen bakışları, hatta biraz durup bizi izlemeleri hoştu doğrusu. Çocuklar ilgi ve neşe içinde gezerlerken, bir “sanatsever” in yanımıza yaklaşması ile biraz şaşırdık. Çünkü bize dedi ki “bu yaştaki çocuklar sergiye mi gelirmiş, ilkokuldan sonra ancak anlayabilirlermiş ve “sanatseverimizin” konsantrasyonunu bozmuşuz!”

Çocuklarla aynı saatte olmaktan huzursuz olmuştu. Oysa ciddi bir organizasyon yapılıyordu. Biz bir ay önceden rezervasyon yapmıştık. Ve sanırım okul grupları da sadece sabah kabul ediliyordu. Biraz sonra da çocuklarımızı “susturmamızı” isteyen bir güvenlik görevlisi ile karşılaştık.

Ben insanlarımızın neden bu kadar tahammülsüz ve sevgisiz olduklarını düşünmeye başladım. Peki, bu kadar tahammülsüz ve sevgisizken “sanatsever” olabilir miydik? Ve sanatsever çocuk yetiştirebilir miydik?

Sakıp Sabancı Müzesi bu konuda üzerine düşen görevi yapmıştı. Kapıda bizi çok iyi karşılayan görevliler, iyi bir organizasyon ve sevecen görevliler de vardı. Biz de oradaki organizasyonu çok etkilememek için kısa bir ziyaret yapmayı hedeflemiştik zaten. İşlerinin zor olduğunu biliyorduk.

“Çocuklar için sanat eğitimi nasıl olmalıdır?” sorusu bence oldukça önemli. Sanat entelektüel söylemlerimizi arttırmak için yapılan bir eylem değildir bana göre.

Sanat insan olmamız için gereklidir. Sanat, görmeyi, bakmayı öğretir. Sanatla ilgilenen çocuklar yerlere çöp atmaz, rahatsız olur çünkü. Sanat kendinizi tanımanızı ve gerçekleştirmenizi sağlar. Sanat dışavurumdur. Kendinizi ifade etmektir. Yaratma eylemidir. Özellikle çocuklar için sanat eğitiminde yarattığınız ürünün ne olduğu, sanatsal özellik taşıyıp taşımadığı hiç mi hiç önemli değildir.

Yaratılan ve emek verilen her şey saygıyı hak eder.

O halde, çocuklarımızın renk seçimlerine (bulut o renk olmaz bu renk olur vs) , malzeme seçimlerine, yaratıcılıklarını istedikleri gibi kullanmalarına asla müdahale etmemek gerekir. Hele o bir şeyi yapıp bitirdikten sonra üzerinde “düzeltme” yapmak bence en büyük saygısızlık olur, onların minicik sandığımız ama aslında kocaman yaratma güçlerine…

Çocukların seçimlerine, hayal güçlerinin sınırsızlığına, sanatı “gürültülü ve hatta her tarafı kirletecek” şekilde yapmalarına, sıra dışı fikirler üretmelerine, tahammül gösterirsek, gerçekten etrafındaki her şeye sevgi gösterebilecek, duyarlı bireyler yetişmesine katkımız olacaktır. Sanat herkes için ulaşılabilir olmalıdır. Özellikle de her çocuk için… Eğitim ya da ekonomik durumu ne olursa olsun tüm insanlar için…

Aileler de, çocukları ile birlikte, “iyi” bir şey yapma kaygısı olmadan, özgürce yaratıcı çalışmalar yapabilirler.

Çocuklara asla ortaya çıkardıkları ürünler için yorum içeren sözler söylenmemeli. Çoğumuz, sırf bize “sen yapamazsın” dendiği için, elimize bir fırça ya da bir müzik aleti almaktan korkmuyor muyuz?

Yaratmak, üretmek insan için en önemli eylemdir. Sanatı en azından tüm çocuklar için ulaşılabilir ve kolay kılalım.