Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Battal Tekin sinüzite dair merak ettiğimiz tüm soruları yanıtladı.

Sinüs nedir?

Sinüsler kafa kemiklerinin içine yerleşen ve ağızları (yani kanalları ) burun içine açılan içi hava dolu kemik boşluklarıdır. Doğumdan sonra bir kısmı (ethmoid ve maksiler sinüsler ) oluşmuştur, diğerleri sonradan oluşuyor ( sfenoid ve frontal sinüsler ) ve ergenlikte tamamlanıyor. Sesin tınısını ve karakterini sağlamasının yanı sıra burundan geçen havanın nemlenmesine, vücut ısısına yaklaşmasına, içi hava dolu olduğu için kafanın ağırlığını azaltıp (sinüzit hastalarının başımda bir ağırlık hissetmeleri ) başın dik durmasına yardımcı oluyorlar.

Sinüzit nasıl oluşuyor?

Sinüs boşluklarını kaplayan mukozanın viral, bakteriyel ve mantar gibi etkenlerle iltihaplanmasına sinüzit deniyor. Sinüzitler 2 haftadan kısa sürerse akut sinüzit, 2 ile 12 hafta arası sürerse subakut sinüzit, 12 haftadan uzun sürerse kronik sinüzit olarak adlandırılıyor. Sinüzit oluşumunu etkileyen en önemli faktörler; bağışıklık sistemi ile buna bağlı sık üst solunum yolu enfeksiyonları, burun ve sinüs anatomisi (burun kemiği veya kıkırdağının eğri olması burun eti büyüklüğü veya sinüs kanallarının kapalı olması, burun ve sinüs tümörleri), özellikle çocuklarda geniz eti büyüklüğü, alerjik rinit ve kirli hava (sigara) sayılabilir.

Sinüzit belirtileri neler?

Sinüzitin en önemli belirtileri geçirilen bir nezle veya grip sonrasında;

• Göz ve yüz çevresinde zonklayıcı bir baş ağrısı
• Burun tıkanıklığı
• Burun ve genizden sarı yeşil renkli akıntı
• Boğaz ağrısı
• Ağız kokusu koku ve tat bozukluğu
• Hafif ateş
• Halsizlik ve adaptasyon güçlüğü
• Çocuklarda bunların yanında iştahsızlık, öksürük, bulantı ile kusma şikayetleri olabiliyor.

Unutulmaması gereken en önemli nokta, her baş ağrısının sinüzit olmaması. Baş ağrılarının en fazla yüzde 10’u sinüzite bağlı oluyor. Sinüzit çok sinsi bir hastalık, yukarda yer alan şikayet ve belirtilerin bazen birkaçı olabiliyor, fakat muayenede her şey normal gözükebiliyor.

Sinüzit en sık hangi mevsimde görülüyor?

Sinüzit tüm mevsimlerde görülse de, en sık kış aylarında ortaya çıkıyor. Bu nedenle kış aylarında başlayan soğuk algınlığından 4-5 gün sonra ortaya koyu renkli burun akıntısı ya da burun akıntısının aniden durması ve başlayan baş ağrısı sinüziti düşündürmeli.

Sinüzit yaşantımızı nasıl etkiliyor?

Sinüzit yaşam kalitemizi çok etkiliyor ; hastalar “başım zonkluyor, kafamı hissetmiyorum” , “işime konsantre olamıyorum”, “ağzımın tadı bozuldu, kokuları az alıyorum”, “burnum çok akıyor veya akmıyor”, “ağzımda kötü kokular var” , “öksürüyorum” şeklinde tanımlamalar yapıyor ve hastayı muayene etmeden bile ön tanının konulmasına yardımcı oluyorlar.

Sinüzitten nasıl korunmalı?

Bütün enfeksiyon hastalıklarında esas olan korunmak.Üst solunum yolu enfeksiyonları hava ve damlacık yoluyla yayıldığı için insanların yoğun olduğu alışveriş merkezleri, toplu taşıma araçları ,asansör ve kapalı ortamlarda dikkatli olmak, yaşam alanlarımızı havalandırmak önemli. Şüpheli durumlarda da hemen önlem almalı ,bağışıklık sistemimizi destekleyecek tarzda beslenmeliyiz. Kısa vadeli önlemlerin yanında eğer anatomik olarak burun kemiği eğriliği, burun eti büyüklüğü, geniz eti büyüklüğü veya alerji tedavisini yaptırmalıyız.

Sinüzit nasıl tedavi ediliyor?

Sinüzit medikal veya cerrahi tedaviye çok iyi yanıt veren bir hastalık. Akut sinüzitler genellikle ilaç tedavisi ile iyileştiriliyor. Burada en önemli ilaç antibiyotiklerdir ve hastalığın şiddetine göre kullanım süreleri 10 ile 21 gün arasında değişiyor. Süreyi belirlemede en önemli kriter ise sarı yeşil burun akıntısının geçmesinden sonra en az 7 gün daha antibiyotik kullanılması. Uzun süreli ilaç kullanılması hastalara zor gelebiliyor, fakat kullanılmadığında sinüzit tekrar edebiliyor ve kronikleşebiliyor. Tedavide burun açıcı spreyler ve soğuk algınlığı hapları, alerji hapları ve spreyleri, burun ile sinüs yıkama sıvıları ve spreylerinden faydalanılıyor. Kronik sinüzitler ise öncelikle ilaç tedavisi ile tedavi edilmeli, fakat dirençli vakalarda ve tekrarlayan durumlarda cerrahi tedavi düşünülmeli. Radyolojik olarak sinüs içinde mukozal kalınlaşmalar, iltihap, mukosel ve sinüs kanalları kapanmış ise mutlaka “ fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisi “ ( FESS ameliyatı ) yapılmalı. Cerrahi tedavide başarı şansı yüzde 90 civarında oluyor. Hasatların en çok sordukları şey, sinüzitin ameliyat sonrasında tekrar edip etmediği oluyor. Bu durum burun içi ve sinüs polipli olgularda olabiliyor ve yüzde 30 oranında nüks edebilme ihtimali mevcut. Sinüzit ameliyatları çocukluk yaşlarında yapılabiliyor. Ameliyat genellikle sinüslerin hepsinin oluştuğu 13-14 yaşlarından sonra olmalı . Çocuklarda burnun küçük dar ve önemli yapıların yakın olması, ameliyatlarının dikkatli ve sınırlı yapılmasını gerektiriyor. Nüks ve anatominin zor olduğu vakalarda navigasyon BT eşliğinde daha güvenli yöntemler kullanılabiliyor.

Okan Üniversitesi Hastanesi Kulak Burun Boğaz Uzmanı Prof. Dr. İsmail Koçak sinüzit hakkında merak edilenleri cevapladı.

Sinüzite yol açan hastalıklar nelerdir?

Bağışıklık sisteminde düşüşler sinüzitlere zemin hazırlar. Örneğin geçirilmiş ağır bir grip, organ yetmezliği olan bireyler, şeker hastaları sık ve uzun sinüzit problemi yaşarlar. Bunun içinde oluşan başka problemler örneğin alerji, çocuklarda buruna kaçırılmış yabancı maddeler, geniz eti gibi durumlar sinüzit nedenidir.

Sinüzite yol açan ilaçlar var mı?

Mukoza kurucu, idrar söktürücü ve bazı tansiyon ilaçları sinüzite zemin hazırlar.

Sinüzit nasıl teşhis edilir?

Hekimin klinik muayenesi tanıyı koyar. Tanıya destek testler burun içi endoskopik muayene, sinüs röntgeni, tomografi, kültür ve koku algı testleriyle konur.

Sinüzit ameliyatı ne zaman gerekli?

Kronik yapısal sinüzitlerde, ilaçla tedavinin faydasız olduğu durumlarda cerrahi tedavi ön plana çıkar. ‘Endoskopik sinüs cerrahisi’ adı verilen teknikte sinüslerin tıklanmış kanalları genişletilir veya açılır. Bu işlem lazer, balon ve standart enstrümanlarla gerçekleştirilir. İşlemler endoskop ile yapıldığı için dışardan belli olmaz ve yüzde iz veya şişlik bırakmaz.

Sinüzit tedavisi ne kadar sürer?

Tıbbi tedavi 7 ile 21 gün arasında sürebilir. Süre, enfeksiyonun şiddeti ve oluşum sürecine göre değişir. Cerrahi tedavi ise 1 haftalık bakım sonrasında kendiliğinden iyileşme süreciyle tamamlanır. Cerrahi işlemlerden sonra normal yaşama geçiş çok kısadır. Özellikle lazer ve balon sinüs cerrahisinde kişi aynı gün normal yaşantısına devam edebilir.

Balon sinüs cerrahisi nedir?

Sinüs kanallarının balonla genişletilmesi işlemidir. Şu anda tüm sinüslere yönelik müdahalelerde güvenle kullanılıyor. Endoskop ile sorunlu sinüs bir klavuz tel aracılığıyla saptanır. Ardından klavuz tel üzerindeki balon kanal içinde şişirilir. Böylece sinüs kanalı genişletilir. İşlem sırasında ve sonrasında kanama, ağrı olmaz, tampon gerekmez.

Sinüzitin tekrarlanmaması için öneriler:

• En doğru şey enfeksiyondan kaçınmak. Bunun için enfeksiyonun yoğun olduğu dönemlerde kapalı ortamlardan kaçının. Açık ve temiz havalı ortamlarda bulunun.
• Klimalı ve soğuk ortamlar sinüziti tetikler. Hafif de olsa bir üst solunum yolu enfeksiyonu yaşarsınız muhakkak dekonjesyon (burun tıkanıklığını gidermek için kullanılan ilaç) tedavisine başlayın. Uçak yolculuklarından uzak kalın.
• Terli terli su içmek, başı üşütmek, şapkasız çıkmak gibi durumlardın sinüzite uzak-yakın ilgisi yok. Yine de dikkatli olun.
• Burun tıkanıklığı
• Baş ağrısı
• Yüz ağrısı
• Yüzde ve kafa içinde doluluk hissi
• Burun akıntısı
• Geniz akıntısı
• Koku alma bozukluğu
• Ses kalitesinde bozulma

Islak saçla dışarı çıkmak sinüzite neden olur mu?

Medicana Samsun Hastanesi Kulak Burun Boğaz Uzmanı Op. Dr. Suat Albayrak, kış aylarında daha sık görülen sinüzit hastalığı ile ilgili toplumda yaygın şekilde inanılan “ıslak saç sinüzite neden olur” görüşüne açıklık getirdi.

Yüz kemiklerinin içerisindeki boşlukların iltihaplı doku ile dolmasıyla ortaya çıkan sinüzit hastalığının kış aylarında artış gösterdiğini belirten Kulak Burun Boğaz Uzmanı Op. Dr. Suat Albayrak, ıslak saçla dışarıya çıkmakla sinüzit hastalığı arasındaki ilişkiyi şöyle anlattı: “Islak saç ile dışarı çıkmanın ya da duş sonrası saçları kurutmamanın sinüzite neden olup olmayacağı halk arasında en sık merak edilen konulardan biridir. Burnunda alerjisi veya polipleri olan veya alerjiye bağlı burun etleri büyüyen kişiler ıslak saçla dışarı çıktığında bu kişilerin burun mukozası sıcak-soğuk değişimi esnasında alerjik olarak şişeceğinden ve sinüslerin delikleri kolayca kapanacağından sinüzit olma riski artar. Ancak bu bilgi, kişinin kısa saçla bu riski ortadan kaldıracağı anlamına gelmez. Bu, sıcak-soğuk değişimi ile ilgili bir problemdir ve herkeste görülebilir; fakat genel olarak burunda bunu kolaylaştırabilecek bir yatkınlık veya hastalık varsa daha sık karşılaşılır.”

Sinüzit hastalığında doğru bilinen yanlışlar

Halk arasında sinüzite iyi geleceği düşünülen bazı yöntemlerin hayati birtakım sonuçlara neden olabileceğine de dikkat çeken Op. Dr. Suat Albayrak, sinüzit tedavisi ile ilgili şu tavsiyelerde bulundu: “Sinüzite iyi geldiği düşünülen bazı doğal tedaviler, bitkisel tedaviler çok riskli olabilir. Sinüzite iyi geldiği düşünülen bitkiler buruna sıkılmamalı. Aksi takdirde kullanılan bitki, burnun arkasından alt solunum yoluna doğru akarsa bir gırtlak ödemine neden olarak hastanın hayatını kaybetmesine sebep olabilir. Bunun yanında burun süratli sümkürülmemeli, çok şiddetli sümkürmelerde burundaki enfeksiyon kulağa gidebilir. Bu durum ise orta kulak iltihabı ile sonuçlanabilir.”