Ayağında düztabanlık sorunu bulunan kişiler hem günlük hareketlerinde sıkıntı çekiyor. Hem de bu sorun nedeniyle vücutları yıpranıyor. Peki düztabanlılık hakkında neleri biliyorsununuz?

Hazırladığımız bu içerikte:

*Düz tabanlılığın tedavisi nasıldır?

*Esnek düztabanlılık hakkında bilinmesi gerekenler nelerdir?

*Bebeklerde düztabanlığa karşı neler yapılır? sorularının yanıtlarını bulabilir, bu başlıklara tıklayarak haberde ilgili alana gidebilirsiniz!

Düztabanlıkta kişinin ayak, diz, kalça ve belin alt kısmındaki bölgede devamlı ağrı meydana geldiğini belirten Prof. Dr. Sezgin Sarban “Tendonlarda aşırı ödem oluşuyor, tendinit, bursit gibi iltihaplar hatta yırtıklar bile görülebiliyor. Burada sorun sadece ayağın düz basması değil. Ayak yukarı ve aşağı esneme hareketini, yetersiz bağ desteği nedeniyle yapamadığından sorun yaşanıyor. Bu nedenle öncelikle kişiye özel tabanlıklar ile tedavi gerekiyor. Kalıcı ağrı durumlarında ise cerrahi tedavi uygulanıyor. Normalde insanın dizleri dümdüz bir hat üzerinde, bir çizgi gibi değildir. Dizler bacak ve uyluk kemikleri arasında yer alıyor ve bu iki kemik arasında 5-7 derecelik dışarı doğru bir açı oluyor. Aynı şekilde ayakların taban kısmında da rahat yürümeyi sağlayan bir doğal oyukluk bulunuyor. Bu oyukluğun azalması veya kaybolmasıyla düztabanlık ortaya çıkıyor. Düztabanlık da dizlerin açısını bozarak tendinitlere ve kireçlenmeye yol açıyor. Dizlerden sonra kalça ve belde de dizilim bozukluğu oluyor, vücudun genel olarak duruşu bozuluyor. O yüzden ciddiye alınmalıdır" dedi.

Düztabanlık doğuştan geliyorsa kireçlenme daha fazla

Doğuştan ileri derecede düztabanlık sorunu olan kişilerde ayak, diz ve kalçadaki sorunlar daha yüksek oranda görülüyor. Kas dengesizliğine bağlı olarak kireçlenmeler ortaya çıkıyor. Düztabanlıkta, ayak tabanının altında, orta ve ön ayak arasında kemikleri birbirine bağlayan çok sayıda bağ bulunduğunu ve burada belli bir açının olması gerekiyor. Düz tabanlık sorunu olan kişilerde bu açı azalıyor. Normal bir ayağa arkadan baktığınızsa sadece serçe parmağını görebilirken, düztabanlığın olduğu bir ayağa arkadan baktığınızda ayak adeta yere yapışıyor, bu nedenle 3-4 ve 5. parmaklar görülüyor. Aşırı pronasyon dediğimiz bu durumda arka ayaktaki iki kemik arası boşluk (sinus tarsi) azalıyor. Düztabanlığı olan kişilerde ayağın bu boşluğu azaldığından ayak normal hareketliliğini kaybediyor, aşırı pronasyon gibi normal olmayan hareket kazanıyor.

Düztabanlık tedavisi nasıl olur?

Düztabanlık sorunu bulunan kişilere çeşitli tekniklerle cerrahi operasyon uygulanıyor:

Arka ayakta bu anormal hareketi azaltarak tüm belirtilerin önüne geçilmesini sağlayan bir ameliyat tekniği var. “Artroeresis” dediğimiz bu ameliyatta arka ayaktaki normal olması gereken boşluğa bir adet implant yerleştirmek mümkün. Bu ameliyat ayağa içten yerleştirilmiş tabanlık gibi de düşünülebilir.

Daha ileri ağrılı hastalıkta “tibialis posterior tendonu yetmezliği” gelişmişse tendon transferleri ve arka ayak kemiği kaydırma veya dış kolonu uzatma ameliyatı yapılabilir.

Ayak hareketliliği kaybolmuş, kireçlenmiş, ağrılı bir hasta sözkonusuysa, sert düztabanlık dediğimiz durumda son seçenek olarak düz basan bir ayak elde etmek için orta-arka ayağın dondurulması ameliyatı gerekli olabiliyor. Ameliyatlardan sonra hastalara lastik tabanlı şok emici ayakkabılar öneriyoruz.

Ayakkabı seçerken en sık yapılan 6 hata

Düztabanlıkla ilgili doğru bilinen yanlışlar

Memorial Şişli Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü'nden Op. Dr. Feridun Yumrukçal, düztabanlıkta doğru bilinen yanlışlar hakkında bilgi verdi.

Çocuklarda en sık görülen ortopedik sorunlardan biri olan düztabanlık; çoğu zaman ayak yük altındayken yani yere basarken ayak tabanının iç tarafında olması gereken arkın görülmemesi, arkadan bakıldığında topuğun dışa dönük durması ve tabanın tamamen yerle temas etmesi şeklinde kendini gösteriyor. Ebeveynlerin çocuklarında gördüğü ve endişe ettiği problemlerin başında gelen düztabanlığın temel olarak iki çeşidi bulunuyor. Cerrahi müdahale gerektiren ve tedavi edilmezse kalıcı sakatlanmalara sebebiyet verebilen ‘sert düztabanlık’ toplumda çok sık görülmüyor. Çocuklarda yaygın olarak görülen esnek düztabanlık ise genellikle bir sağlık problemine yol açmıyor. Ebeveynlerin, ayak gelişiminin daha hızlı olduğu ilk 5 yaşta endişelenmemesi öneriliyor. Ancak sert ya da esnek düztabanlık teşhisi için mutlaka bir uzmana danışılması gerekiyor.

Sert düztabanlık kalıcı sakatlıklara yol açabiliyor

Sert düztabanlık; doğumda kendini göstermekte ve kayık ayak denilen görüntünün oluşmasına yol açmaktadır. Çoğu zaman ayak bileği kemiklerinden birinin duruşunun bozukluğundan kaynaklanmaktadır ve beraberinde başka rahatsızlıklar da olabilmektedir. Muayenede kesin teşhis konulabilmektedir. Yenidoğan döneminde bazı germe egzersizleri ve alçılamalar uygulansa da; çoğunlukla 6-12 aylıkken cerrahi tedavi uygulanmaktadır. Sert düztabanlık tedavi edilmezse kalıcı sakatlığa yol açabilmektedir. Fark edildiğinde vakit kaybetmeden uygun tedavinin yapılması gerekmektedir. Sert düztabanlık ne kadar erken fark edilirse ve tedavisine ne kadar erken başlanırsa, uygulanan tedaviden yüz güldürücü sonuç alma şansı bir o kadar yükselmektedir. Toplumda daha sık görülen esnek düztabanlık ise çoğu zaman müdahale edilmesi gereken bir sorun olmamakla birlikte yine de esnek ve sert düztabanlık ayrımını yapmak için bir uzmana danışmak gerekmektedir.

Esnek düztabanlık hakkında...

En sık karşılaşılan düztabanlık esnek düztabanlıktır. Kişi ayaktayken ayak tabanının çökmesi ancak üstüne basmıyorken normal görünümde olması şeklindedir. Bütün bebekler doğduğunda düztaban olarak görülmektedir. Bu yüzden çok küçük yaşlarda düztabanlıktan korkulmamalıdır. Ancak belli bir yaştan sonra özellikle aile öyküsü de varsa esnek düztabanlık görülme ihtimali artmaktadır. Toplumda görülme sıklığı erişkinlerde yüzde 20-25 civarındadır.

Ortopedik botlar, tabanlıklar ve egzersiz tedavi yöntemi değil

Esnek düztabanlığı tedavi ile düzeltmek mümkün değildir. Esnek düztabanlık çok şiddetli değilse ayak gelişimi tamamlandıkça kendiliğinden düzelebilmektedir. Eskiden geleneksel olarak tedavi amaçlı tabanlıklar, ortopedik botlar, egzersizler önerilmekteydi. Ancak bilimsel araştırmalar; kullanılan tabanlıkların, botların ve egzersizlerin esnek düztabanlığı düzeltici etkisinin olmadığını göstermektedir. Tabanlıklar, ortopedik botlar, egzersizler ancak esnek düztabanlığın sebep olduğu ağrı ve kolay yorulma gibi ikincil problemleri önlemek amacıyla kullanılabilmektedir. Bunun yanında esnek düztabanlığın şiddeti değişebilmektedir. Şiddetli olanlarda ayağın iç tarafında bir çıkıntı görülebilir. Bu bölgeyi ayakkabı vurabilir, nasırlaşma olabilir. Bunları engellemek için de tabanlık ya da ortopedik bot kullanılabilmektedir. Çocuğa esnek düztabanlık teşhisi konduğunda çoğu zaman 7-8 yaşlarına kadar herhangi bir müdahaleye gerek olmadan takip etmek yeterli olmaktadır.

İleri düzey esnek düztabanlıklarda da cerrahi tedavi gerekebiliyor

Esnek düztaban olup ağrı ve aşırı yorulma gibi şikayetleri olan çocuklarda esnek düztabanlığın şiddeti fazla olabilmektedir. Bu tarz problemlerde tabanlık kullanmak gerekmektedir. Esnek düztabanlık çoğu zaman cerrahi tedavi gerektirmese de ileri düzeyde olanlarda cerrahi gerekebilmektedir. Bu tedavide bazı yumuşak doku ameliyatlarının yanı sıra, kemik ameliyatları da yapılabilmektedir. Bunlar kemiklerin uzatılması ve yeniden şekillendirilmesi ile olabileceği gibi, bazı durumlarda ayaktaki eklemlerin dondurulması ile ayağa şekil verilmesi işlemidir. Bu tedavi sonucunda ağrısız olarak günlük hayata devam edilebilmektedir.

Özgürlük ayaklarda başlar

Bebeklerde düztabanlık hakkında bilinmesi gerekenler...

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Özgür Çetik’ten çocuklarda en sık görülen ortopedik sorunların arasında yer alan düztabanlığın oluşum nedenleri ve alınabilecek önlemler hakkında bilgiler verdi.

Küçücük elleri, tombul ayakları, minicik kulakları... Bebeğinizin her türlü gelişimini doğduğu andan itibaren yakından takip ediyorsunuz. Yolunda gitmeyen en ufak detay ise sizi tedirgin etmeye yetiyor. Gözlerinden, kulaklarına, tırnaklarından, burnuna kadar onun her yerini en ufacık özelliğine kadar resmen ezberlediniz. Ayak gelişimi de bebeğiniz için önemli ve dikkat etmeniz gereken bir konu. Normal gelişimini yıllar içerisinde tamamlayan tombul ayaklarının düztaban olma ihtimaline karşı ayakkabı seçiminden, yürüyüşüne kadar her türlü detaya muhtemelen dikkat ediyorsunuz. Özellikle 3 yaşına kadar düztaban olabilen bebek ayakları zaman içerisinde düzelebiliyor. Ancak düzelmeme ihtimali göz önünde bulundurulduğunda erken teşhis her zaman olduğu gibi çok büyük önem taşıyor.

Çocuklarda düztaban sorunu 3 yaşına kadar normal

Çocuklar, 3 yaşına gelene kadar yüzde 70- 80’inde düztabanlık görülüyor. Bunun en önemli nedeni ayak tabanlarındaki yağ yastıkçıkları ve ayak bileklerini tutan bağların henüz tam olarak gelişmemiş olması. 3 yaşından sonra ise yağ yastıkları kayboluyor. Ayak kavisi ortaya çıkmaya başlıyor ve 8 yaşına geldiklerinde ayak kavisleri normal şeklini alıyor. Yalnız burada dikkat edilmesi gereken önemli bir konu var: Düztabanlığın 2 farklı tipi bulunuyor ve hangi tipinin söz konusu olduğunun muhakkak ortaya çıkarılması gerekiyor. Çünkü bunlardan biri tedavi gerektirmeyen normal fizyolojik gelişimin bir parçası iken diğeri tamamen tedavi gerektiren bir rahatsızlık oluyor.

Esnek düztabanlık nedir?

Ayak havadayken kavisi görülüyor. Yere bastığında ise taban düzleşiyor. Genetik yatkınlık yok ise 8 yaşından sonra ayak bağlarının yeterli güce ulaşmasıyla bu durum kendiliğinden düzeliyor. Ancak anne, baba veya yakın akrabalardan birinde düztabanlık var ise o zaman 8 yaşından sonra da düztabanlık kalıcı olarak devam edebiliyor.

Rijit düztabanlık nedir?

Ayak yere basarken de havadayken de kavis görülmüyor. Düztabanlığın en önemli tipi bu rijit hali. Ayak kemiklerinin aralarındaki uyumun bozulması sonucu ortaya çıkıyor ve erken tedavi edilmezse kalıcı sakatlıklara bile neden olabiliyor.

Düztabanlık tedavisinde erken teşhis çok önemli

Dikkatli aileler, çocukları yürümeye başladığında içeri doğru basma söz konusu ise, hemen doktara gidiyorlar. Yapılan ortopedi muayenesinde düztabanlığın esnek mi, yoksa rijit mi olduğu ortaya çıkarılıyor. Çocukta, esnek düztabanlık söz konusu ise 8 yaşına kadar düzelmesi bekleniyor. Ancak sorun rijit ise öncelikle hastalığın oluşum sebepleriyle ilgili araştırma yapılıyor. Rijit düztabanlık sebepleri arasında yer alan vertical talus tespit edildiğinde ise cerrahi müdahale gerekebiliyor. Bu nedenle düztabanlık tedavisinde erken teşhis büyük önem taşıyor.

Ayakkabı çocuğu düztaban yapmıyor

• Birkaç yıl öncesine kadar düztaban olan tüm çocuklara ortopedik botlar öneriliyordu. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar gösteriyor ki, ortopedik botların esnek düztabanlığın düzelmesi üzerinde herhangi bir olumlu etkisi bulunmuyor.

• Çocuğunuza yumuşak tabanlı ayakkabı giydirin. Her yaş grubunda olduğu gibi çocukların da ayak kavisini destekleyen yumuşak tabanlı, topuk yüksekliği ön kısmından bir miktar daha yüksek ayakkabıları tercih etmek gerekiyor. Sandalet veya babet tarzı düz ve sert tabanlı ayakkabılarsa ayak sağlığını tehdit ediyor.

• Tam teşhis için mutlaka doktora götürün. Sorunun rijit mi yoksa esnek düztabanlık mı olduğunu öğrenebilmek için çocuğun mutlaka ilk yürümeye başladığı dönemde bir ortopedist muayenesine götürülmesi gerekiyor. Rijit düztabanlık tespit edilmesi halinde erken yaşlarda tedavi ile başarılı sonuç elde etme şansı daha fazla. Ayrıca 8 yaşından sonra düztabanlık nedeniyle doktora götürülen çocuklarda esnek düztabanlık söz konusuysa ilk araştırılması gereken bu durumun herhangi bir şikâyete neden olup olmadığı. Bazen düztabanlığa ek olarak çocukta bağ gevşekliği nedeniyle topuk kemiğinin dışa eğilmesi durumu görülebiliyor. Eğer çocuğunuzun rahatsızlığı bu şekilde ise yüksek boğazlı ayakkabılar öneriliyor.

• Yanlış ayakkabı çocuğu düztaban yapmıyor. Ayakkabıların düztabanlık oluşumu veya tedavisi üzerinde herhangi bir etkisi bulunmuyor. Sadece düztabanlık sonucu ayak tabanı veya baldırda ağrı şikâyeti bulunan hastalarda ayak kavisini destekleyici yumuşak tabanlı ayakkabılar şikâyetlerin azalmasını sağlıyor.

‘Çocuğum spor yapamaz’ diye endişe etmeyin

Esnek düztabanlığı olan kişiler ileri yaşlarda her türlü sporu rahatlıkla yapabiliyor. Bu durumlarda hastaya uygun yumuşak tabanlık takviyesi ile bu şikâyetler ortadan kalkıyor. Ancak bazen ayak ve baldır ağrısı şikâyeti olabiliyor. Bu gibi durumlarda;

• Ayakkabının değiştirilmesi gerekiyor.
• Ayak kavisini destekleyen tabanlık kullanımı ile ağrıyı hafifleten ilaçların kullanımı gerekebiliyor.
• İstirahat ve buz uygulanması iyi geliyor.
• Fizik tedavi önerilebiliyor.
• Bazı vakalarda ise problemi düzeltmek için cerrahi müdahale gerekebiliyor. Cerrahi yöntemler ağrıyı hafifletme ve kemik dizilimini geliştirmede yardımcı olabiliyor.

Topuklu ayakkabı giymemek için 9 sebep

10

Moda, uyum, şıklık yarışı içerisinde topuklu ayakkabı üzerinde geçirilen uzun saatlerin ayak sağlığınız üzerindeki etkisi ise oldukça ciddi boyutta. Okan Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü'nden Yrd. Doç. Dr. Gamze Şenbursa, yüksek topuklu ayakkabıların kadınlarda ortaya çıkardığı rahatsızlıklar hakkında önemli bilgiler verdi:

Topuklu ayakkabı kireçlenmeye neden oluyor: "Topuklu ayakkabı yüzünden değişen yürüyüşle birlikte dizdeki kuvvetlerde yer değiştirir. Yüklerin yer değiştirmesi dizde osteoartrite (kireçlenmeye) neden olabilir. Çünkü, topuklu ayakkabı giyen kadınlarda dize binen yük normalden % 26 daha fazla. Ayakkabı içinde ayağın öne doğru eğimli pozisyonu baldır bölgesinin kısalmasına neden olur. Baldır kaslarında kısalığa ve sertliğe yol açar."

Morton nöroması: Ayağımızda taraklar arasında sinirler bulunur. Yüksek topuklu ve dar burunlu ayakkabı parmaklardaki dokuların sıkışmasına ve kalınlaşmasına neden olur. Bu durum tipik olarak 3. ve 4. parmaklar arasında bulunan sinire baskı yapar. Bu da parmaklarda ağrıya ve uyuşukluğa neden olur.

Bunyon: Özellikle dar burunlu ayakkabılar parmakları ciddi şekilde sıkıştırır. Uzun süreli kullanımda baş parmak kenarında bir kemik çıkıntı meydana gelir. Bu çıkıntı ağrılıdır, giderek büyür ve baş parmağın diğer parmaklara doğru eğilmesine neden olur.

Aşil tendonu: Aşil tendonu vücudumuzdaki en sağlam tendondur. Yürüyüş sırasında vücut ağırlığının 3.9 katı, koşu sırasında ise vücut ağırlığının 7.7 katı kadar yük taşıyabilir. Topuklu ayakkabı kullanımında ayağın öne doğru olan pozisyonu aşil tendonunun kısalmasına neden olur. Topuk yüksekliği ne kadar fazla olursa topuk bölgesinde o kadar fazla ağrı olur ve aşil tendonu yaralanmaya o kadar açık hale gelir.

Ayak bileği yaralanmaları: Normal yürüyüşte ayağın bütün kısımları yerle temas eder. Ancak topuklu ayakkabıda yerle temas sadece parmak ucu ve ince bir topukla sağlanır. Bu da ciddi denge problemi yaratır. Kişi düşebilir, ayağını burkabilir hatta ayak bileği kırıklarına bile yol açabilir.

Metatarsalji: Ayaklarımız vücut ağırlığımızı taşıyan en önemli organımızdır. Vücut ağırlığının %60'ı topukta %40'ı ise parmaklarda taşınır. Ancak topuklu ayakkabıda bütün yük parmak uçlarına biner ve bu bölgedeki yapılar aşırı yük altında kalır. Yaralanma kaçınılmazdır. Uzun süreli kullanım ise eklemlerde ağrıya hatta ileri seviyede eklem çıkıklarına sebep olabilir.

Çekiç parmak: Dar burunlu ayakkabılar parmakların orta eklemden bükülmesine neden olur. Bükülme kasların kısalmasına ve ayakta gerginliğe neden olur. Ayakkabı kullanımını kısıtlar.

Topuklu ayakkabılar sadece ayakta değil ayak bileğinde, dizde hatta belde aşırı yüklenmelere sebep olur. Vücut ağırlığının yer değiştirmesine neden olarak kalça ve omurga diziliminde bozulmaya neden olur. Dizilimin bozulmasıyla kalça ve bel ağrıları kaçınılmaz olur.

Topuk yüksekliği arttıkça ayağın ön bölümüne binen yük artar. 2.5 santimlik bir topuk yüksekliği ön ayaktaki yükün %22, 5 santimlik bir topuk %57, 7.5 santimlik bir topuk %76 oranında artmasına neden olur."