Kimi zaman son sürat çalışmanız gerekiyormuş gibi hissedebilirsiniz ya da en önemli öncelikleriniz hiç bitmeyen bir liste gibi görünüyor olabilir. Dahası, mümkün olan en kısa sürede kendinizin tamamen gelişmişve daha iyi bir versiyonunu yaratmanız için üzerinizde dile getirilmemiş bir baskı da olabilir. Bunların hepsi herkese çok yakın hisler değil mi?

ABD'deki yetişkinlerin yaklaşık %60'ı her gün stres yaşıyor ve bu oranla yakın tarihin en yüksek tükenmişlik seviyelerinden birini görüyorsunuz. Aslında boş zamanımızı hiçbir şey yapmadan geçirmek istememiz şaşırtıcı değil. Yorgun hissetmek sadece daha fazlasını yapmamızı engellemiyor; aynı zamanda hayatımızın her alanını olumsuz etkileyen bir amaçsızlık ve bitkinlik duygusuna da yol açabilir.

Üretkenlik takıntılı ve başarı odaklı kültürün ruh sağlığı üzerindeki etkisi herkes tarafından görülen bir gerçek. Kulağa mantıksız gelse de, bu tür bir yorgunluk uyumak veya uzanmakla giderilemez. Bilimsel bir bakış açısından, "gençleşme (rejuvenasyon)" tükenmişlikle mücadelenin temelidir.

Dinlenme ve gençleşme arasındaki fark ne?

Dinlenme genellikle pasif bir duruma (uyku, uzanma vb.) atıfta bulunur. Oysa gençleşme, kendini yenilenmiş ve yeniden başlamaya hazır hissetme halidir. Gençleşme, biz duygusal bakış açımızı onarırken ve canlandırırken beynimizin bir mola vermesini sağlar.

Çoğunlukla, tükenmişlikle başa çıkmamız için ilkini yapmamız çevremiz tarafından bize öğretildi. Yani dinlenmeye odaklanmak için her şeyi durdurmak. Aslında işe yarar gibi duyulsa da tam anlamıyla bir mola vermenin sizi tazelenmiş hissetmenize neden olmayacağı çok belli.

Tamamen canlı hissettiğiniz en son anı düşünün. Kanepenizde rahatlıyor muydunuz yoksa insan olmanın güzelliği, merakı ve bunla huşu ile bağlantı kurmanızı sağlayan bir şey mi yapıyordunuz Cevabınız ikincisine daha yakınsa, "ototelik deneyimler" denen şeyin gücünü hissettiniz. Ototelik deneyimler, bilimsel literatüre göre, bir şeyi harici olarak bir amaca ulaşmak için değil, sadece kendisi için yaptığımız anlar veya davranışlardır. İçsel olarak motive olduğumuzda ve doğuştan gelen merakımızla hareket ettiğimizde olur. En önemlisi, kökleri zevke dayanır ve gençleşme hissine yol açar.

Dinlenme, yavaşlamamıza ve yeniden ayarlamamıza yardımcı olurken gençleştirici, ototelik deneyimler yenilenmiş hissetmemize ve dünyayı görmenin yeni yollarına açık olmamıza yardımcı olur. Keyifli ototelik deneyimler, yalnızca mümkün olan şeyle enerji dolu hissetmemize yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda onu gerçeğe dönüştürme dürtüsünü de geliştirir.

Gençleştirici etkinlikleri nasıl hayatınızın bir parçası haline getirebilirsiniz?

Zihinsel sağlığımızı hem dinlenme hem de gençleşme olarak ayırmaya başlayarak zamanımızı nasıl verimli bir şekilde geçireceğimiz ve en önemlisi onu nasıl genişleteceğimiz konusunda bilinçli kararlar verebiliriz. Ototelik akış anlarını günlük yaşamınıza dahil etmeyi denemeye şu şekilde başlayabilirsiniz:

Küçük adımlarla başlayın

Bize sıklıkla öğretilenin aksine, yaratıcılığın ve keyifli deneyimlerin bir etki yaratması için o kadar uzun süre denenmesi gerekmez. Daha kısa vesık uygulamalar yapmak, arada bir denediğiniz uzun uygulamalardan daha önemlidir. Örneğin, bütün bir öğleden sonrayı resim yaparak geçirmek yerine, toplantılar arasında karalamak için masanızda bir not defteri bulundurmayı deneyin.

Zevki yeni bir çerçeveye oturtun

Dopamin odaklı bir dünyada, sosyal medyayı kontrol etmek veya öğle yemeğinde bir parça çikolata almak gibi hızlı zevk anları ararız. Zevk için yer açmak daha fazla çaba gerektirir ama emin olun buna değer. Antrenmandan önce spor ayakkabılarınızın bağcıklarını bağladığınızda nasıl bir his olduğunu bir düşünün; ruh sağlığı uygulamalarımız da benzer miktarda hazırlığa ihtiyaç duyar.

Hızlanmaya ihtiyacınız olduğunda akışa odaklanın

Akış, kendimizi tamamen şimdiki ana kaptırdığımızda gerçekleşir ve son zamanlarda "akış", akıl sağlığı alanında sınırları zorlayan birçok araştırmanın merkezinde yer aldı. Yaratıcı akış, dünyayı yeni bir şekilde görme biçiminizi yönlendirir ve değişimin tam da merkezinde yer alır. Ancak ve ancak doğuştan gelen merakımızın peşinden gittiğimizde ve zevk için hareket ettiğimizde, tüm dünyamız ve zamanımız genişleyebilir.

Referans: Katina Bajaj. "Rest vs. Rejuvenation: Why Doing Nothing Doesn't Leave You Refreshed + What To Try Instead". Şuradan alındı: https://www.mindbodygreen.com/articles/rest-vs-rejuvenation. (4 Ocak 2023).