Bisiklete binmeyi öğrenmek her yaştan insan için önemli bir dönüm noktasıdır. Çocuğa bisiklet sürmeyi öğretmek ise ebeveynler için hem enerji hem de sabır istese de sonucu görmek keyif vericidir. Çocuğunuza bisiklet sürmeyi kolayca öğretmeniz için işte size ipuçları…

Çocuklara bisiklet sürmeyi öğretmek büyükler için fiziksel anlamda biraz yorucudur. Öncelikle sabırlı ve sakin olmanız, bu keyifli aktiviteyi öğrenirken çocuğunuzda korku gelişmesinin önüne geçer. Özellikle yanından koşarken ve çocuğunuzu tutarken! Çocuğa bisiklet kullanmayı öğretmek bazı yönlerden zor olsa da ebeveyn için keyifli bir anı olur.

Çocuğa bisiklete binmek nasıl öğretilir?

Bisiklete binmek, üç ana unsurdan oluşur. Bunlar pedal çevirmek, direksiyonu yani gidonu kullanmak ve denge sağlamaktır. Çocuğunuz bisiklete bindiğinde önce direksiyonu rahatça kavramasını ve dengeyi hissetmesini sağlayın. Pedalları çevirmeye başladığında bisikletin yanında koşarak selenin arkasından tutun. Bir eliniz de gidonun hemen yanında olsun ancak gidonu çocuğunuzun tutması ve hakimiyet kazanması için fazla sıkı tutmayın. Gidonu çok sıkı tutarsanız çocuk denge hissini bulamayabilir.

Bisiklet sürmeyi öğretirken tek bir doğru yol olduğunu söylemek güçtür. Ancak yöntemlerin bazı avantaj ve dezavantajlarından bahsetmek gerekebilir. Burada, "Denge bisikleti ne işe yarar?" sorusu karşımıza çıkar.

Bazı çocuklar, eğitim tekerlekleri olan iki tekerlekli bisiklet yerine doğrudan denge bisikleti ile de bisiklet sürmeyi öğrenebilir. Eğitim tekerlekleri ile bisiklet sürmeyi öğrenmenin dezavantajlarından biri, çocuğun özellikle de dönemeçlerde düşmesi halinde yüksekten düşeceği gerçeğidir. Denge bisikletleri ise daha alçak yapıya sahiptir ve hakimiyet çocuktadır.

Eğitim tekerlekleri ile bisiklet sürmeyi öğretmenin dezavantajlarından biri, çocuğun tek tekerlekten yana yatarak sürmeye devam etmesi, pedal çevirirken bulması gereken denge hissini bulamamasıdır. Ancak her şeye rağmen destek tekerlekleri kullanmak istiyorsanız, ikisini de aynı seviyede ve az miktarda yükseltin.

Başlarken önce gidonu sağlam tutmasını sağlayın. Ardından bir ayağı yerde, diğer ayağı de pedalın üzerine gelecek şekilde pozisyon aldırın. Pedalı itmeye başladığında itme gücünü bulacak. Bu noktada onu hafifçe tutun ancak dengeyi hissetmesi için bisikleti taşıyıp yürüten siz olmayın. En baştan bisikletin tüm ağırlığını siz tutarsanız dengeyi bulması zorlaşacaktır.

Önce düz gitme ve fren yapma pratikleri yaptırın. Çocuğunuz düz gitmede iyice hakimiyet kurduğunda direksiyonu yani gidonu sağa sola çevirmeyi denemesi daha iyi olur. Bazı kuralları baştan konuşun.

Sabrınızın azaldığını hissederseniz durun. Çocuğunuz sizin kaygılı ve stresli olduğunuzu hissederse bisiklete binmekten en baştan korkabilir ve hatta soğuyabilir. Korku duygusu öğrenmeye ket vurur, bizden söylemesi.

Çocuğa göre bisiklet seçimi

Çocuklar bisiklete binerken birçok beceriyi aynı anda gösterirler. Her çocuğun gelişimi farklı olduğu için bir çocuk bazı beceriler açısından diğerinden daha önde olabilirken, diğer çocuk da farklı bir beceriyi önde götürebilir. Çocukların bisiklete binmeye hazır olup olmadığını gösteren bazı kriterlere el kaslarının gidonu kavrayacak ve varsa freni sıkacak kadar güçlenmiş olması, ayaklarını yere koyduğunda bisikletin devrilmemesi gibi sizin gözleminizle karar verilebilir.

Farklı yaşlardaki, örneğin 3 yaşındaki, 4 yaşındaki, 5 yaşındaki ya da 8 yaşındaki çocukların kol-bacak uzunluğu farklı olduğu için bisiklet boyları da farklı olacaktır. Ancak boy ve kiloya göre kullanılan bazı ortalama ölçüler vardır ve sele yüksekliği ile çocuğa uygun ayarlamalar yapılır. Çocuklar iki tekerlekli bisiklet kullanmayı yani bisiklet üzerinde denge kurmayı 6-7 yaşlarında öğrenebilir. Ancak bu aralığı 4 yaş ve 9 yaş arasına genişletmek daha uygun olur. Her çocuğun denge ve koordinasyon yönünden gelişim özelliklerinin farklılık göstereceğini hesaba katmak gerekir.

Bebeklerin ilk bisikleti

Bebekler 1,5-2 yaş yaş civarında pedal çevirmeye başlayabilir. Elbette bu beceriyi bir anda kazanmazlar. Bebeklerin ilk bisikletleri üç tekerlekli bisiklet olur ancak emniyet kemerli, ayak koyma aparatlı, güneş tenteli ve ebeveyn kontrollü yani itme kolu olan özel tasarımlardır. Genellikle 1-4 yaş arasında kullanılan 3 tekerlekli bisikletler bu türde olur. Bebeklerin ilk bisikletleri onlar için eğlenceli bir taşıt gibidir. İtme kolu gibi aparatlar çıkarıldığında çocuğun kendi kendine bindiği üç tekerlekli bir bisiklete dönüşür. Bu tarz bisikletlerin ortalama 20-25 kg’a kadar taşıma kapasiteleri bulunur ancak çoğunlukla çocuk bu kiloya gelmeden bir boy büyük bisiklete geçilir.

Üç tekerlekli çocuk bisikleti

Bisiklet, her şeyden önce çocuğun enerjisini atmasını sağlayan harika bir oyun aracıdır. Üç tekerlekli bisiklet, 2,5-3 yaşlarındaki çocukların pedal çevirmeyi, direksiyon yani gidon kullanmayı ve her ikisi arasındaki koordinasyonu öğrenmeleri için uygun bir başlangıçtır.

Çocuğunuz pedalları arkaya doğru çevirebildiğinde, dizleri gidona çarptığında ve üç tekerlekli bisikleti hızlı sürmeye başladığında ve ayaklarını yere indirip fren yapabilir hale geldiğinde, ona iki tekerlekli bisiklet almanın zamanı gelmiş demektir. Gidonda yer alan freni sıkabilmek için el kaslarının yeterince gelişip gelişmediğine de dikkat edebilirsiniz. Hamur veya yumuşak toplarla sık sık oynamasını sağlayarak el kaslarını geliştirmesine destek olabilirsiniz.

Çocuk için hangi bisikleti almalıyım?

Bisiklet alırken dikkat edilmesi gereken şeylere hem çocuk hem de ebeveyn açısından bakmak gerekir. Örneğin, apartman girişiniz merdivenliyse ve bisikleti dışarı çıkarmak için siz taşıyacaksanız hafifliğine dikkat etmeniz önemli hale gelir.

1-4 yaş grubu için 12”-14” jant

4-7 yaş grubu için 16” jant

7-12 yaş grubu için 20” jant tercih edilse de deneyerek görme şansınız varsa bisikleti yerinde görmek de eğlenceli bir alışveriş deneyimi olur. Çocuğunuzu kask, dirseklik, bisiklet eldiveni gibi aksesuarları kullanmaya ikna etmek için de bisiklet alışverişini birlikte yapabilirsiniz. Belki de scooter kullanan çocuğunuz bu aksesuarlara çoktan alışık bile! Öyleyse işiniz daha kolay.

İki tekerlekli bisiklet kaç yaşında kullanılır? İki tekerlekli bisiklete binmek nasıl öğretilir?

4-5 yaş civarındaki çocuklar, genellikle 12 jant bisiklete geçebilir. Ancak bu aşamada ona bir denge bisikleti almanız da çocuğunuzun bisiklet öğrenmesini kolaylaştırmak adına iyi bir fikirdir. Üç tekerlekli bisikleti hızlı sürebilen bir çocuğa iki tekerlekli bisiklet almayı geciktirmek çoğu zaman önerilmez. Çünkü üç tekerlekli bisiklete hakim olan çocuk, bisikleti gitgide daha hızlı sürebilecektir. Üç tekerlekli bisikletlerin freni olmaması, özellikle aşağı eğimli zeminlerde riskli olabilir. Bunun yanında, hızlı dönüşlerde devrilme riski daha yüksektir. Bu sebeplerle, çocuğunuzun boyuna uygun iki tekerlekli bisiklete geçmesi için beklemenize çok da gerek yoktur. Bu aşamada ona bir denge bisikleti alarak iki tekerlekli bisiklet üzerinde dengede durmayı öğrenmesini kolaylaştırabilirsiniz. Yani emniyet tekerlekli bir iki teker bisiklet ile başlamak yerine geçiş dönemini bir denge bisikletiyle geçirebilirsiniz.

Mevcut bisikleti denge bisikleti haline getirmek de mümkündür. Bunu yapmak için bisiklet selesini en alçak seviyeye getirip pedalları İngiliz anahtarı ile sökebilirsiniz. Ancak özel üretilmiş denge bisikletlerinin yerine tam olarak geçmeyeceğini de söylemek gerek. Elbette tekrar takmanız gerekeceğini de hatırlatmak...

Denge bisikleti nedir, ne işe yarar?

Çocuklar, dört tekerlekli yani yan tekerlekli bisiklette önce pedal çevirmeyi öğrenirler. Ancak denge bisikletleri, gidon hakimiyetiyle birlikte dengede durmayı bir arada öğrenmelerini sağlar. Denge bisikletinin beden kontrolü ve koordinasyonu için faydaları olduğu bilinir. Denge bisikletlerinin hem frenli hem de frensiz modelleri bulunur. Özellikle de frensiz olan denge bisikletinde, dikkatlerinin büyük kısmı ayaklarındadır. Ayaklar fren görevi üstlendiği için çocuğun dikkati gidondaki frenlere kaymadan tüm hakimiyeti ayaklarıyla elde edebilir. Yani çocuk dengeyi de freni de ayaklarıyla sağlar. Frenli bisiklette iki farklı koordinasyon gerekir. Bazı çocuklar içinse frenli denge bisikleti daha uygun bir seçenektir.

Denge bisikletleri çocuğun boyuna göre 10” jant, 12”, 14” ve 16” jant olarak tercih edilebilir. Denge bisikletlerinin faydaları arasında sayılabilecek bir diğer şey, çocuğun ayaklarının pedallara çarpmadan denge çalışmaları yapabilmesidir. Ayak desteği olan denge bisikletleri de tercih edilebilir.

Bisiklet öğretme tekniklerinin bir diğeri: Küçük bisiklet ile başlamak

Denge bisikleti yerine çocuğun kendine uygun boydan küçük bir bisikleti denge tekerleksiz olarak kullanmak da başka bir öğretme yaklaşımıdır. Çok küçük, 10”-12” jant bir bisiklete binen çocuk, düşecek gibi olduğunda ayaklarını yere hızla basabilir ve birkaç pedal çevirdikten sonra tekrar düşse bile hızla toparlanabilir. Ancak küçük bisiklet kullanırken çocuğun dizlerinin kalça mesafesinin yukarısına çıkması, denge kurmasını zorlaştırır. Bu gibi oturuş detaylarına dikkat etmek için iyi gözlem yapmalısınız. Genellikle 12” jant ve 16” jant arasında değişmekle birlikte henüz iki tekerlekli bisiklet kullanmayı bilmeyen çocukların 12”-14” jant aralığında kullandıkları görülür.

Son olarak: Güvenlik önlemleri ve aksesuarlar

Çocuklar bisiklete binmeyi öğrenirken düşmeleri bazen ne yazık ki kaçınılmaz hale gelir. Çocuğunuz bisiklet sürmede ustalaşsa bile ona bisiklete kaskla binmeyi alıştırmanız en iyisidir. Kaskı kendisinin seçmesini sağlamak, bunun yanında eldiven, dizlik ve dirseklik gibi diğer koruma aksesuarlarını da kullanmak olası yaralanmaların daha hafif atlatılmasını sağlar. Bisiklet sürmeyi keyifli bir aktivite olarak yaşaması için ona bisiklet sepeti, matara, bisiklet çantası gibi aksesuarlar almanız, güvenlik gereçleri ile birlikte kullanması için motive edici olur. Birçok çocuk akranlarına bakarak, kask kullanmayan diğer çocukları örnek gösterir. Tıpkı arabadaki emniyet kemeri gibi, bisiklette de güvenlik aksesuarları kullanmak gerektiğini tekrar tekrar anlatmak gerekebilir.