Hindistan’da yeni Omikron varyantının görülmesiyle birlikte “Yeni varyant yayılıyor mu?” sorusu akıllara geldi. Alpha, Beta, Delta, Deltacron, Omicron terimlerine alışamadan yeni Omicron varyant haberi geldi. Omicron varyantına ait bir alt tür olan Omicron XE belirtileri merak ediliyor. İşte son gelişmeler…

Omicron XE nedir? Yeni Omicron varyantının belirtileri neler?

Bir kişi aynı anda iki veya daha fazla varyantla enfekte olduğunda ortaya çıkan ‘rekombinant’ varyanta Omicron XE adı veriliyor. Covid-19 varyantı olan Omicron’un alt varyantları olan BA.1 ve BA.2’nin birleşmesiyle Omicron XE adı verilen rekombinant (recombinant) varyant ortaya çıkıyor.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, yeni varyant ilk olarak 19 Ocak'ta tanımlandı. Ancak Avrupa’da Covid-19 pandemisiyle mücadelede en fazla tartışmanın yaşandığı ülkelerden biri olan İngiltere’deki sağlık yetkilileri, şu anda Omicron XE hakkında kesin sonuçlar çıkarmak için yeterli kanıt olmadığını ifade ediyor. Pandemi boyunca çeşitli rekombinant varyantların tespit edilmesi dolayısıyla Omicron XE varyantının görülmesinin olağandışı bir durum olmadığı söyleniyor. Birleşik Krallık’taki çoğu vakanın da bu şekilde olduğu belirtiliyor.

Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı'na göre, 25 Mart itibariyle Britanya ülkelerinde toplam 637 XE vakası doğrulandı. Bunun, genel vakaların sadece küçük bir kısmı olabileceği ve bugüne kadar görülen alt varyantlardan yalnızca biri olduğu da söyleniyor. Omikron XE’nin daha fazla bulaşıcı olup olmadığı hakkındaki bilgiler henüz resmiyet kazanmasa da baskın varyantın Omicron XE olması yönünde tahminler yürütülüyor.

Omicron XE belirtileri neler? Ne kadar bulaşıcı?

Koronavirüs pandemisi başladığından beri çeşitli varyantlar görüldü. Delta varyantından sonra dünya genelinde en baskın varyant olan Omicron’da üst solunum yolu enfeksiyonu ile oldukça benzer belirtiler gözlemlendi. Omicron’un alt varyantı olan Omicron XE hakkında henüz çok şey bilinmese de uzmanlar bu alt varyantın yeni semptomlarla birlikte geldiğini düşünmediklerini ifade etti. Bilindiği gibi Omicron belirtileri arasında sıkça görülenler soğuk algınlığı ve gribal enfeksiyonlarla benzer şekilde. Her yeni varyantla birlikte soğuk algınlığı, grip ve Covid belirtileri birbirine karıştırılıyor.

Covid-19 belirtileri arasında bilindiği gibi yaygın olarak nefes darlığı, yorgunluk, halsizlik, kas ve kemik ağrılarıyla birlikte genel vücut ağrıları, öksürük, tat-koku kaybı ve ateş yer alıyor. Omicron varyantı ve XE gibi alt varyantlarının belirtileri arasında ise nefes darlığı önceki varyantlara göre daha nadir görülüyor.

Yeni Omicron daha mı güçlü? Omicron XE daha mı hızlı bulaşıyor?

Dünya Sağlık Örgütü, 29 Mart’ta yayınladığı raporda söz konusu vakaların ciddiyeti, bulaşma şekli ve hastalığın özellikleri bakımından şimdilik Omicron varyantına ait olarak kabul edildiğini açıkladı. Britanya Sağlık Güvenliği Kurumu adına açıklama yapan uzmanlar, Omicron XE varyantının değişken bir büyüme oranı gösterdiğini ve baskın hale gelecek özelliklere sahip olup olmadığını söylemek için erken olduğunu belirtti.

Hindistan’da ilk Omicron XE vakası

Öte yandan Hindistan’da ilk Omicron XE vakası görüldü. Reuters ve Çin haber kanalı CCTV News tarafından 7 Nisan’da paylaşılan habere göre, Omikron XE ile enfekte olan bir hasta tespit edildi. Resmi makamlar Omicron XE varyantı taşıyan hastanın, 10 Şubat 2022 tarihinde Güney Afrika'dan Hindistan'ın Mumbai kentine geldiği bildirdi. Yetkililerin verdiği bilgiye göre, tüm aşılarını tamamlamış olan 50 yaşındaki hastanın durumu ciddi değil. Hindistan’da görülen yeni Omicron varyantı vakası ile “Omicron XE ne kadar bulaşıcı?” soruları gündeme geldi.

Uzmanlara göre XE mutantı, bulaşıcı görünüyor. Habere göre yetkililer, şu ana kadar BA.2'nin tüm COVID-19 varyantları arasında en bulaşıcı olarak kabul edildiğini de ekledi.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yayınlanan 29 Mart tarihli rapora göre, ön veriler XE varyantının Omicron'un BA.2 alt varyantından yüzde 10 daha fazla daha bulaşıcı olduğunu gösterse de resmi onay için daha fazla veriye ihtiyaç duyulduğu söyleniyor. Omicron XE’nin kaynağı olan BA.2 ise şu ana kadar ortaya çıkan tüm COVID-19 varyantları arasında en bulaşıcı olarak kabul ediliyor.

Mutasyon ve varyant arasındaki fark nedir?

Dünya Sağlık Örgütü “Mutasyon nedir? Varyant nedir? Mutasyon ve varyant arasındaki fark nedir?” sorularını şöyle yanıtlıyor: “Virüsler sürekli gelişir ve değişir. Bir virüs her çoğaldığında yani kendi kopyalarını oluşturduğunda, yapısında değişiklik olma potansiyeli vardır. Bu değişikliklerin her biri birer mutasyondur. Bir veya daha fazla mutasyona sahip bir virüse, orijinal virüsün varyantı denir.”

Bazı mutasyonlar, yayılma yeteneğini ve/veya daha ciddi hastalık ve ölüme neden olma yeteneklerini etkileyen özellikler de dahil olmak üzere, virüsün önemli özelliklerinde değişikliklere yol açabilir.

Yeni varyantlardan nasıl korunabiliriz?

Tüm virüslerde olduğu gibi, COVID-19'a neden olan virüs olan SARS-COV-2, yayılmaya devam ettiği sürece gelişmeye devam edecektir. Virüs ne kadar çok yayılırsa, virüs o kadar değişim geçirir. Bu nedenle, daha fazla varyantın ortaya çıkmasını önlemenin en iyi yolu, virüsün yayılmasını durdurmak olarak gösteriliyor.

Çin’de Covid-19’la ilgili durum

Covid-19 pandemisinin başlangıç yeri Çin’deki vakaların durumu da merak edilen konular arasında. Anadolu Ajansı’nın haberine göre Çin'de son 24 saatte 1323, Hong Kong'da 2 bin 777 yeni Kovid-19 vakası tespit edildi. Sağlık Koruma Merkezi’nden yapılan açıklamaya göre Çin ana karasındaki vakaların 1284'ü yurt içi, 39’u ise yurt dışı kaynaklı. Vakalar dolayısıyla hayatını kaybeden ise olmadı. Hong Kong Özel İdari Bölgesi'nde ise Kovid-19'un Omicron varyantına bağlı yerel kaynaklı vakaların yol açtığı 5. dalganın etkisi azalarak sürüyor. İlk vakalardan bu yana Çin’de bugüne kadar 160 bin 116 vaka tespit edildi, 4 bin 638 kişi öldü.

Bütün Covid-19 vakaları hastalığa dönüşmüyor

Ülkede son haftalarda hastalığa dönüşen ve dönüşmeyen vaka sayısı arasında büyük fark olması dikkati çekiyor. Bunun bulaşıcılığı yüksek fakat hastalık tablosu daha hafif olan Omicron varyantının yayılmaya devam etmesinin sonucu olduğu değerlendiriliyor. Kentte 60 yaş üzeri nüfusta aşılama oranlarının düşük olması, virüsün yayılmasıyla can kayıplarının artmasına sebep oluyor.