Çatı muayenesi nedir?

Biz sınavlara çok alışık bir toplumuz. Üniversite giriş sınavı başta olmak üzere alfabenin her harf kombinasyonu bir sınava çıkar bizde. LGS, KPSS, YDS... Anaokulundan huzur evine hayatımızın her aşamasında yeterliliğimizi sınayan testlere tabii tutuluyoruz.

Çatı muayenesi de sanki bir "Doğurmaya Müsaitlik Testi"… Sınavı ÖSYM yapsa adı DMT olurdu herhalde. "DMT’yi geçen doğurabilir, DMT’den yeterli puan alamayan sezaryen olmalıdır" gibi yaklaşıyoruz olaya.

Oysa çatı muayenesi, kemik ve kaslardan oluşan doğum yolunun incelenmesidir. Doğum yaklaşırken, bebeğin geçeceği yolda bir engel ya da potansiyel sorun kaynağı olup olmadığını görmek için yapılır. Böylece pelvik yapılarda bir kitle, bir darlık, varis, ağrı vb patolojik bir durum olmadığından emin olunarak doğum sırasında bir sürpriz ile karşılaşma olmaz. Bu muayene sayesinde, engellenebilir bir durum söz konusu ise, bunun bilinmemesine bağlı daha ciddi bir sıkıntı yaşanması önlenir.

Çatı muayenesi bebek pelvisten geçer mi geçmez mi tahmin etmek için değildir. Bazen gebeler "Doğum normal mi olacak sezaryen mi?" diye sorarlar ve çatı muayenesinden bu sorunun cevabını beklerler. Muayene yapılsa da yapılmasa da bu sorunun cevabını doktor veremez.

Kimsenin geleceği görme yeteneği yoktur. Doğumun tek şekli vardır. Doğum öncesi yapılan incelemelerde (ki çatı muayenesi bunun sadece bir parçası) doğuma bir engel ya da doğumda anneyi, bebeği riske atabilecek bir durum tespit edilirse, bu risk gerçekleşmeden sezaryen denen ameliyat ile bebeğin doğurtulması bir seçenek olarak konuşulabilir. Çatı muayenesi ile tespit edilen net bir engel yoksa bile doğum sırasında başka (öngörülemez) sorunların çıkıp çıkmayacağını kimse söyleyemez, garanti hele hiç verilemez.

Bebeğin başı bir basket topu gibi yuvarlak bir nesne, çatı dediğimiz pelvis bir basket potası gibi yuvarlak bir çember, doğum da topun potadan geçmesi gibi bir olay olsaydı, bebeğin başının ve pelvis kemiğinin çapını ölçer, DMT sonucunu aradaki fark olarak santimetre cinsinden bile verebilirdik. Oysa bu kadar basit olmadığını geçen haftaki yazımda detaylı anlatmıştım.

Ayrıca şöyle bir gerçek de var ki her sağlıklı bebek eninde sonunda her sağlıklı annenin pelvisinden doğar. Ancak eğer pelviste görece bir darlık, bebekte görece bir irilik ya da pozisyon veya duruş anomalisi varsa doğum çok uzun ve yorucu olabilir. Bebek ve anne bu doğumda çok yıpranabilir. Bu sadece bir ihtimaldir ama. "İhtimal var" demek "olacak" demek değildir. Diyelim ki %10luk bir ihtimalden söz ediliyorsa 100 kişiden 90’ında doğum hızla ve rahatlıkla tamamlanacak demektir. "Senin çatı dar olabilir" dendiğinde genelde kastedilen bu ihtimalin varlığıdır. Eğer siz, bu sözü duyan 100 kişi arasında bahsedilen zorluğu yaşayacak 10 kişiden biri iseniz ve bu riski alamıyorsanız baştan sezaryen olmak isteyebilirsiniz. Ya da tersine elinizden geleni yapmış olmak sizi mutlu edecekse şansınızı zorlayabilirsiniz. Ama doktorunuzdan hangi gruba gireceğinizi bilmesini beklerseniz sorumluluğu onun üzerine atmış olursunuz.

Doğum öncesi yapılan muayenede "çatı dar olabilir" dendiğinde, hatta biraz düşünceli bir ifadeyle bile "sorun yok" derseniz, bu gebeye başlı başına bir negatif hipnoz oluyor. O aşamadan sonra gebe artık "doğumum zor olabilir" düşüncesi ile doğumu bekliyor. Her türlü korku da doğuma engel olduğundan belki o negatif düşünceler olmasa rahat geçecek doğum zora sokulmuş oluyor.

Doğum dalgaları başlayınca ya da su geldikten sonra hala baş pelvise giremiyorsa ve ilerleyemiyorsa artık sorun tahmin değil tespit edilmiş olur. Önceden bile tespit edilse çatı darlığı ya da doğuma engel bir duruş anomalisi vardığında gereken sezaryenin en güzel zamanı yine doğum başladıktan sonra olacaktır.

Çatı muayenesi doğum öncesi yapılması faydalı bir muayenedir. Ancak muayeneyi Doğuma Müsaitlik Testi gibi bir yeterlilik sınavı olarak görmemek ve muayeneden geleceği tahmin etme beklentisi olmaması koşuluyla. Çatı muayenesi sonrasında doktorunuzun sizinle paylaştığı şey doğumla ilgili öngörüleri ve doğum şekli ile ilgili tavsiyeleridir. Doğurmaya müsait bir yapınızın olup olmadığını söyleyen bir test yoktur, olamaz. Doğum zaten bir sınav değildir. Her kadın doğurma konusunda "yeterli"dir. Sadece bazılarına nasip olmaz, ya da göze alınamayacak bir risk söz konusudur.