İster doğal yollarla, ister tüp bebek tedavisi sonrasında hamile kalmış olun, her şekilde erken doğum yapma riskiniz bir dizi faktöre bağlı olarak değişecektir. Yaşadığınız yer, hamilelikte bebek sayısı, yaşınız, genel sağlığınız, kilonuz, alkol ve tütün kullanımınız gibi birçok etken, prematüre doğum olasılığını etkileyebilmektedir.

Yapılan araştırmalar, tüp bebek tedavisi ile hamile kalmanın bebeklerin doğal olarak veya diğer doğurganlık tedavileri ile hamileliğin oluşmasına kıyasla daha fazla erken doğum riski içerdiğini doğrular. Örneğin tüp bebek tedavisi ile hamile kalınan ikizlerin, doğal hamilelikle büyüyen ikiz bebeklere kıyasla erken doğma olasılığının %23 oranında daha fazla olduğu bilinmektedir. Tüp bebek ile hamile kalınan tekil bebeklerin erken doğum riski de diğerlerine göre yaklaşık iki kat fazladır.

Tüp bebek ile erken doğumun nasıl bir ilişkisi var?

Uzmanlar henüz tüp bebekle dünyaya gelen bebeklerin neden diğer bebeklere göre daha erken doğduğunu tam olarak anlamış sayılmaz. Bilimsel araştırmalar yapılmaya devam ediliyor ancak şimdiye kadarki çalışmalar, IVF prosedürünün kendisinden kaynaklanan bazı süreçlerin ve anneden kaynaklı faktörlerin bir aada erken doğum riskini etkileyebileceğini düşündürüyor. Olası nedenler şöyle sıralanabilir:

Hormonal nedenler: Yeni embriyoların kullanılacağı bir IVF tedavisinde, yumurtlama döngüsünde bırakılacak yumurta sayısını artırmak için kadınlara süper dozda hormon takviyesi verilir. Bazı çalışmalar, bu hormon takviyelerinin embriyonun rahmin içerisine yerleşme şeklini etkileyebileceğini göstermiştir.

Çoklu embriyolar: Nasıl hamile kalındığından bağımsız olarak, ikiz veya daha fazla sayıda çoğul bebeklerin, tekil bebeklere göre erken doğma olasılığı her zaman daha yüksektir. Tedavi sürecine ve annenin koşullarına bağlı olarak zaman zaman birden fazla embriyo yerleştirilmesi, gebelik şansını artırması bakımından uygun görülür ve birden fazla embriyo yerleşerek çoğul gebelik oluştuğunda, dolayısıyla erken doğum riski de artmış olur.

Medikal müdahaleler: Tüp bebek yöntemi ile oluşan gebelikler, hem ebeveynler hem de doktorlar tarafından daha dikkatli izlenirler. Bu gebelikler çok değerli kabul edildiğinden, daha az dikkatle izlenen gebeliklerde çok da göz önünde bulundurulmayacak bir komplikason riski nedeniyle erken doğum yapma olasılığı daha yüksek olabilir.

Anneye bağlı faktörler: Doğurganlığın azalmasına neden olmuş olan faktörler, tüp bebek sonucu erken doğum riskini artırabilir. Örneğin fazla kilolu olmak, belirli kasın hastalıklarının varlığı ya da ileri yaş, hem kısırlık hem de erken doğum riskini artıran ortak faktörlerdir.

Erken doğum riskini azaltmak için neler yapılabilir?

• Tüp bebek tedavisi, başlı başına erken doğum sebebi olmasa da dolaylı yollardan prematüre doğumlarla ilişkilendirilir. Bu riski tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da, azaltmak için bazı önlemler alınabilir.

• Genel sağlığınızı gözetin. İyi beslenmek, egzersiz yapmak, sigara ve alkol tüketmemek, daha sağlıklı bir hamilelik için her zaman şarttır. Bedeninizin sağlıklı olması için gerekeni yaptığınızda, bebeğinizi makul bir haftaya kadar taşıma şansınızı da artırmış olursunuz.

• Tek embriyo transferi dahil, tüp bebek tedavisi sürecinde seçeneklerin değerlendirilmesi önemlidir. Tüp bebek süreci zahmetli ve pahalı bir işlem olduğundan dolayı, bazen iki embriyo yerleştirilmesi en mantıklı seçenek gibi gözükebilir. Geçmişteki araştırmalar, bir yerine birden fazla embriyo transferinin erken doğum riskini önemli ölçüde artırdığını göstermiştir, ancak iki yıl önce yapılan bir başka çalışma, elektif (tercihe bağlı) tek embriyo transferinin erken doğum riskini azaltmadığını, hatta artırdığını göstermiştir.

• Dondurulmuş embriyolar da erken doğum riskini azaltmada düşünülebilir. Bazı araştırmalar, donmuş embriyoların taze embriyolara kıyasla daha iyi sonuçlar verebildiğini göstermiştir. Dondurulmuş embriyolar, döngünüzde daha uygun bir zamanda implante edilir ve daha zayıf embriyolar dondurularak hayatta kalamayabilir.

Referanslar:

Cheryl Bird. "The Link Between IVF and Premature Birth". Şuradan alındı: https://www.verywellfamily.com/does-ivf-cause-premature-birth-risks-2748457 (14.06.2021)