Testosteron yani halk arasında yaygın adıyla “erkeklik hormonu” tıpkı kadınlardaki östrojen gibi cinsiyet özelliklerinden sorumlu bir hormon olarak erkekler için neredeyse en önemli hormon. Testosteron seviyesi çeşitli sebeplerle düşebiliyor. Kadınlarda testosteron yüksekliği ayrıca ele alınan ve polikistik over sendromu gibi rahatsızlıklara neden olabilen bir sağlık sorunu olurken hem kadınlarda hem de erkeklerde bazı besinlerin azaltıcı ya da arttırıcı etki gösterdiğini dikkate almak gerekiyor.

Sağlıklı testosteron seviyelerini korumak, kas kütlesi kazanmak, cinsel işlevi iyileştirmek ve gücü artırmak için önemli. Erkek üreme sağlığında kilit rol oynayan bu hormon, erkeklerde sağlığı genel anlamda da etkiliyor. Testosteron seviyelerinde yaşanan değişiklikler obezite, tip 2 diyabet, metabolik sendrom ve kalp sorunları gelişme riskini artırabiliyor.

Testosteron seviyesini korumak ve düzenlemek için birçok faktör söz konusu olsa da sağlıklı beslenme bu konuda kilit rol oynuyor. Sağlıklı bir beslenme tarzı, testosteron seviyesini kontrol altında tutmak ve fazla düşmesini önlemek açısından oldukça önemli. Bazı yiyecekler ise testosteron metabolizmasını etkileyerek birçok diğer sistemi etkileyen bu cinsiyet hormonunun seviyesini düşürebiliyor.

İşte testosteron azaltan ve vücuttaki testosteron seviyesini düşüren yiyecekler:

Soya ve soya bazlı ürünler

Bazı araştırmalar gösteriyor ki tofu, edamame yani olgunlaşmamış soya fasulyesi ve soya sütü gibi soya ürünlerini düzenli olarak yemek testosteron seviyesini düşürebiliyor. Soya içeren gıdalar, vücuttaki östrojenin etkilerini taklit eden bitki bazlı maddeler olan fitoöstrojenler açısından da yüksekler. İnsanlar üzerinde yapılan çalışmalar sınırlı olduğu için soya ürünlerinin bir bütün olarak insanlarda testosteron seviyelerini nasıl etkileyebileceğini anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç bulunuyor. O zamana kadar soya katkılı ürünlerin tüketimine dikkat etmek en iyisi.

Nane

Bazı yemeklerde bolca kullanılan, mide ağrısına iyi gelen ve hemen her mutfakta bulunan nane, bazı araştırmalara göre testosteron seviyelerinde düşüşe neden olabiliyor. Bununla birlikte, nane ve testosteron üzerine yapılan çoğu araştırma, kadınlara veya hayvanlara odaklanarak erkekler üzerindeki etkiye dair sınırlı veri ortaya koyuyor. Yine de testosteronu yükseltmek için beslenmesine dikkat eden erkeklerin nane tüketimini tekrar gözden geçirmesi gerekebilir. Elbette ki nanenin birçok faydası da bulunuyor.

Meyan kökü

Tek başına tüketilmediği için fazla dikkat çekmese de meyan kökü, şekerli içecek ve meşrubatları tatlandırmak için yaygın kullanılan bir bileşen. Bütünsel tıpta da kronik ağrı ve öksürük için sıkça kullanılan bir bitki. Son yıllarda, birkaç çalışma meyan kökünün hormon seviyelerini de etkileyebileceğini ve potansiyel olarak zamanla testosteronda düşüşe yol açabileceğini buldu. Meyan kökünün düzenli tüketiminin testosteron seviyesinde düşüşe neden olduğunu ortaya koyan araştırmalar bulunuyor.

Bazı bitkisel yağlar

Kanola, soya fasulyesi, mısır ve pamuk tohumu yağı gibi bitkisel yağların çoğu, çoklu doymamış yağ asitleri ile yüklü. Bu yağlar evlerde sık kullanılmıyor gibi görünse de yağ içeren birçok paketli gıdanın içeriğinde bulunuyorlar. Geniş çaplı araştırmalara ihtiyaç olsa da birkaç grup üzerinde yapılan bir araştırmada, sıklıkla çoklu doymamış yağ tüketmenin önemli ölçüde daha düşük testosteron seviyeleri ile ilişkili olduğunu bulunmuş.

Keten tohumu

Kalp-damar sistemine destek olan sağlıklı yağlarla, lif ve önemli vitamin-minerallerle dolu olan keten tohumunun fazla tüketilmesinin testosteron düşüklüğüne yönelik etki edeceği söyleniyor. Keten tohumunun vücuttan testosteron atılmasına sebep olan bazı bitki bileşikleri içermesi bunun nedeni olarak gösteriliyor. Bazı araştırmalar, bunun belli topluluklar üzerinde daha fazla olduğunu gösteriyor. Büyük ölçekli araştırmalara ihtiyaç olsa da keten tohumu takviyesi almayı düşünen erkeklerin bu konuda dikkatli olması öneriliyor. Keten tohumunun faydaları ise ayrıca dikkat çekiyor.

Hazır yiyecekler ve paketli gıdalar

Testosteron düşüklüğünün belki de en çarpıcı ve çoğunluğu ilgilendiren sebebi, paketli gıdalarda bulunan çeşitli katkı maddeleri. Ambalajlı yiyecekler ve katkılı hazır yemekler genellikle yüksek sodyum, ilave şeker ve trans yağ kaynağı olarak erkeklerin üreme sağlığı için riskler doğuruyor. Kalp-damar hastalıkları, diyabet ve enflamasyona yol açan işlenmiş gıdalar aynı zamanda sperm sayısında ve testis hacminde azalma ile ilişkili gösteriliyor. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, yüksek miktarda trans yağ içeren yiyeceklerin üreme performansını azaltabileceğini net olarak ortaya koyuyor.

Alkollü içecekler

Araştırmalar, aşırı alkol alımının özellikle erkeklerde testosteron seviyelerinin düşmesine neden olabileceğini gösteriyor. Sağlıklı yetişkin erkekler üzerinde yapılan bir araştırma, günde yaklaşık 30-40 gram alkol tüketmenin erkeklerde testosteron düzeylerini üç hafta içinde %6,8 oranında azalttığını gösteriyor. Daha net kanıtlara ihtiyaç duyulsa da erkek üreme sağlığı üzerinde alkolün olumsuz etkileri genel anlamda kabul ediliyor.

Referanslar: "Foods that lower testosterone" (2018) Rachael Link. Şuradan alındı: https://www.healthline.com/nutrition/foods-that-lower-testosterone