Ne kadar altrüistsiniz?

Yaşam felsefeniz, başkalarını mutlu ederek mutlu olmak. Tersinden ele alırsak, başkaları mutsuz olduğunda mutluluğu hak ettiğine inanmamak, kendini diğerinin mutsuzluğundan sorumlu hissetmek. Yaşadığınız mutluluklar, kısa süreli ve tedirgin. Sosyal ilişkilerinizde gerilim yaşama endişesiyle duygularınızı çok az ifade ediyor, genellikle bastırmayı ve karşınızdakine tam tersini yansıtmayı tercih ediyorsunuz. Kızgın olduğunuz halde en yumuşak ses tonunuzla havadan sudan konuşabiliyor, aklınızdan eleştiri cümleleri geçerken iltifat edebiliyorsunuz. Kimi zamansa olaylar karşısında ne hissettiğinizi anlayamıyorsunuz. Çoğu kez kendinizi olmak istemediğiniz bir yerde, yapmak istemediğiniz eylemler icra ederken buluyorsunuz. «Önemli değil», «Sorun yok» sözlerini sık kullanıyorsunuz, ama haksızlığa uğradığınız, önemsenmediğiniz, değer verilmediğiniz duygusuna kapıldığınızda şu soruyu sormaktan kendinizi alamıyorsunuz: «Neden hep başkaları benden daha önemli?» Altrüistliğinizi sorgulamaya, anne-babanızla ya da sizi yetiştiren kişiyle ilişikilerinizden başlayabilirsiniz. Çocukluğunuzda onları mutlu etmek her şeyden daha mı önemliydi? Nasıl hissettiğinizi onlara söylüyor muydunuz, yoksa onların memnun olacağı biçimde hissediyormuşsunuz gibi mi davranıyordunuz? Sizi ancak bu koşulda seveceklerine mi inanıyordunuz? Ya ergenlik döneminde arkadaş çevrenizle ilişkileriniz nasıldı? Sizi kabul etmeleri, sevmeleri için duygularınızı gizliyor muydunuz? Bugünkü altrüistliğinizi anlamak için biraz çocukluk ve ergenlik günlerinde gezinmenizde fayda var.

Birinin yardıma ihtiyacı varsa ve eğer konforunuzdan vazgeçmenizi gerektirmiyorsa, ona yardım etmekten çekinmezsiniz. Bu genellikle «O da benim ihtiyacım olduğunda bana yardım eder» anlayışından beslenen bir yardımseverlik. İnsan ilişkilerinin temelinde yatan, tarafların çoğu kez farkında olmadığı «karşılıklılık» esasına dayalı. Yardım etmek istemediğinizde, talebi doğrudan reddetmek yerine uygun bir bahane ile karşılıksız bırakmayı tercih ediyorsunuz. «Çok isterdim ama... » diye başlayan açıklamalarınızı, sizin dışınızdaki sebeplere bağlayarak sorumluluk üstlenmiyorsunuz. Bu diplomatik davranış kalıbı, sosyal ilişkilerinizi kolaylaştırıyor. İlginç olan, bazen kolayca ihtiyacına karşılık verebileceğiniz halde, karşınızdakinin gerçekten talep ettiği desteğe ihtiyacı olup olmadığını anlamaya çalışmanız ve ikna olmadıysanız elinizden gelse bile, makul bir gerekçe öne sürerek yapmamamız. Zor durumda olan birine yardım ettiğiniz oluyor; sizin için kolay olduğu, bir yük getirmediği sürece ve eğer peşinden yeni bir yardım talebi gelecek gibi görünmüyorsa. Pragmatist ve kendine odaklı, ama benmerkezci olduğu söylenemeyecek, «Her şey karşılıklı» prensibini benimsemiş yetişkinler arasında büyümüş olmanız muhtemel.

Yaşam felsefeniz «Kendin çalış, kendin yap», sosyal ilişkilerinizi karşılıklılık ilkesi üzerine kurmanıza pek izin vermiyor. Biri gerçekten çok zor durumdaysa, içinde bulunduğu büyük güçlükten çıkması sadece sizin atacağınız bir adıma bağlıysa ve bu adımı atmak sizin için bir engel oluşturmuyorsa yardım edersiniz. Ancak fedakârlık kavramından çok uzaksınız. Bunun bir nedeni de, yardım görenlerin gerektiğinde yardım etmediği yönündeki düşünceniz. Bu düşünce, öğrencilik döneminizde oluşmaya başlamış ve iş hayatına atıldıktan sonra pekişmiş olabilir mi? Açıkça yardıma ihtiyacı olduğunu gördüğünüz, ancak yardım talep etmeyen birine, sizin için kolay olsa bile destek olmanız düşük ihtimal. Size göre isteğini dile getirmekten herkes kendi sorumludur, bütün eylemlerinden sorumlu olduğu gibi. Yoğun çalışan anne-baba veya yetiştiricinin, bütün işlerini kendi başına yaparak yetişmiş çocuğu olabilir misiniz? Belki de tam tersi, bütün adımlarına müdahale edilmiş, yardımları reddetme hakkı olmayan bir çocukluk-ergenlik geçirmiş biri? Bir diğer ihtimal ise, fedakârlıktan ötürü kendi hayatını yaşamaya fırsat bulamayan birinin mutsuzluğuna şahit olmanız.