Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), dürtüsellik, aşırı hareketlilik ve dikkat dağınıklığı gibi belirtilerle seyreden yaygın bir nörogelişimsel bozukluktur. Her çocukta farklı şekilde görülebilen DEHB, ebeveynlerin çocuklarının ilgisini çekecek etkinlikler bulmasını zaman zaman güçleştirebilir. Ancak uzmanlara göre, DEHB’li çocuklar için seçilecek aktivitelerin karmaşık olmasına gerek yok. Basit, eğlenceli ve çocuğun ilgi alanına uygun etkinlikler hem gelişimi destekleyebilir hem de çocuğun dikkatini toplamasına yardımcı olabilir.

Klinik psikolog Dr. Stephanie Palmer, DEHB’li çocuklar için etkinlik seçerken temel hedefin çocukların güçlü yönlerini desteklemek olması gerektiğini belirtiyor: “Çocukların ilgilerini çeken, hareket etmelerine imkân tanıyan ve zaman yönetimi ile organizasyon becerilerini geliştiren etkinlikler en faydalı olanlardır.” Çocuk psikoloğu ve ebeveyn koçu Dr. Tamara Soles ise doğayla temasın önemine dikkat çekiyor: “Doğa içinde yapılan ve duyulara hitap eden aktiviteler, DEHB’li çocukların regülasyon becerilerini güçlendirir.”

Dikkat dağınıklığı olan küçük çocuklar için etkinlik önerileri

Çocuk psikoloğu ve ebeveyn koçu Dr. Tamara Soles, özellikle küçük yaş grupları için duyusal oyunları (sensory play) öneriyor. Bu tür oyunlar, çocukların dokunma, görme, koklama, işitme ve tat alma duyularını harekete geçirerek dikkat becerilerini artırıyor.

Önerilen aktivitelerden bazıları:

• Oyun hamuru veya kil ile şekil yapmak

• Kinetik kumla oynama

• Parmak boyasıyla resim yapmak

• Farklı dokulardaki nesnelerle dolu duyusal kutular hazırlamak

• Su oyunları

• Doğa keşif gezileri veya hazine avı

• Bahçede bitki ekimi

• Renkli, kokulu kalemlerle boyama

• Engelli parkuru (obstacle course) oluşturmak

• Karton kutulardan kale yapmak

Okul çağındaki çocuklar ve ergenler için etkinlikler

Bu yaş grubundaki çocuklar, genellikle daha bağımsız hareket etmek ister ve karmaşık etkinliklerle ilgilenirler. Palmer, fiziksel aktivitelerin bu dönemde özellikle faydalı olduğunu vurguluyor: “Düzenli egzersiz, fazla enerjiyi dengeler ve bilişsel işlevleri destekler. Spor, dans, bisiklet veya dövüş sanatları gibi aktiviteler oldukça etkili olabilir.”

Bu yaş grubu için önerilen aktiviteler:

• Örgü veya dikiş öğrenmek

• Kapalı alan tırmanış merkezlerine gitmek

• Hafıza veya bilgi yarışmaları yapmak

• Ortak bir hedef için birlikte antrenman yapmak (örneğin bağış koşusu)

• Tiyatro veya dans etkinliklerine katılmak

• Grup oyunları (yakalamaca, frisbee, saklambaç)

• Mutfakta yemek hazırlamak

• Yakınlara mektup veya hediye hazırlamak

• Ahşapla veya el aletleriyle küçük yapılar inşa etmek

• Aile için yeni bir masa oyunu icat etmek

• Topla oynanan basit egzersizler yapmak

DEHB’li bir çocuk için en iyi etkinlik nedir?

Çocuğun hem keyif aldığı hem de becerilerini geliştirmesine katkı sağlayan etkinlikler en ideal olanlardır.

Hangi etkinlikler en uygundur?

Çocuğun yaşına, gelişim düzeyine ve ilgisine uygun aktiviteler tercih edilmelidir.

DEHB’li çocuk nasıl “yorulur”?

Fiziksel aktivite enerjiyi dengeleyebilir ancak hiperaktivite tamamen egzersizle ortadan kalkmaz. Bu durum, beynin işleyiş yapısındaki farklılıklarla ilgilidir.

DEHB’li bir çocuk nasıl meşgul tutulur?

Çeşitli etkinliklerden oluşan bir liste hazırlamak, çocuğun gün içinde enerjisini yapıcı biçimde yönlendirmesine yardımcı olur.

DEHB’li çocuklar, genellikle bitmek bilmeyen bir enerjiye sahiptir. Bu enerjiyi doğru yönlendirmek için hareket, duyusal uyarım ve beceri geliştirmeyi bir arada sunan etkinlikler oldukça önemlidir. Ebeveynlerin çocuklarıyla birlikte eğlenceli, üretken ve düzenli aktiviteler planlaması; hem günlük yaşamı kolaylaştırır hem de çocuğun gelişimine uzun vadede katkı sağlar.

Referanslar

Hope Gillette. "24 Activities for Children with ADHD to Help Build Skills". Şuradan alındı: https://www.healthline.com/health/adhd/activities-for-children-with-adhd (14.03.2024).