Özellikle tatile çıktığımızda birçoğumuz günü güneş altında geçirmeyi severiz. Ne yazık ki doğal ve yapay ultraviyole (UV) ışığa maruz kalmak; cildinizde yanık, su toplaması ve hatta cilt kanseri gibi tahribatlara yol açabilir. Amerikan Dermatoloji Akademisi'ne göre, cilt kanseri Amerika Birleşik Devletleri'nde en yaygın kanser türüdür.

Neyse ki, güneş kremini günlük cilt bakımınınızın düzenli bir parçası haline getirerek güneşe maruz kalmanın olumsuz etkilerini azaltabilirsiniz. Araştırmalar, gençlerde düzenli güneş kremi kullanımının melanom riskinin azalmasıyla güçlü bir şekilde ilişkili olduğunu göstermiştir. Benzer şekilde, uzun süreli bir çalışma düzenli güneş kremi kullanımının yetişkinlerde melanomu önlediğini göstermiştir. Peki bütün güneş kremleri aynı mıdır? Kimyasal ve mineral olmak üzere iki tür vardır. İşte bu iki türün artıları ve eksileri...

İlginizi çekebilir: Güneş kremi nasıl seçilir? Güneş kremi satın alırken dikkat etmeniz gerekenler nelerdir?

Kimyasal ve mineral güneş kremleri bizi nasıl korur?

Kimyasal ve mineral güneş kremleri cildinizi güneşin UV ışınlarının zararlı etkilerinden çok farklı şekillerde korur.

Dermatolog Jennifer L. MacGregor; “Mineral güneş koruyucu bileşenler, çinko oksit ve titanyum dioksit, cildin yüzeyine oturan ve UV ışınlarının cilde nüfuz etmesini fiziksel olarak önleyen küçük parçacıklardır” açıklamasında bulundu. Mineral güneş kremlerini diğer cilt bakım ürünlerinin üzerine de uygulayabilirsiniz.

Kimyasal güneş kremleri ise UV ışığının cilde girmesine izin verir. Başka bir Dermatolog Lauren Ploch ise; ışık cilde emildikten sonra, güneş kremindeki kimyasalların (AAD oksibenzon, avobenzon, oktisalat, oktokrilen, homosalat ve oktinoksat listeler) UV ışığının ısıya dönüştüğü kimyasal bir reaksiyon yarattığını ve ısının ciltten dağıldığını söylüyor.

Kimyasal ve mineral güneş kremi: Hangisi daha güvenli?

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), her iki güneş kremi türünü de güvensiz olarak etiketlememiştir. Ancak FDA, satılan güneş koruyucu ürünler için düzenleyici gereklilikleri güncellemek için bir kural önerdi. Önerilen bu kuralın bir parçası; oksibenzon, avobenzon, oktisalat, oktokrilen, homosalat ve oktinoksat dahil olmak üzere kimyasal güneş kremlerinde yaygın olarak bulunan bazı aktif bileşenler hakkında ek güvenlik bilgileri talep etmiştir.

Yapılan küçük bir klinik çalışma, bu güneş koruyucu kimyasallardan dördünün (avobenzone, oxybenzone, octocrylene ve ecamsule) kan dolaşımına mililitre başına 0,5 nanogramdan (ng/mL) önemli ölçüde daha yüksek seviyelerde emildiğini ortaya koymuştur.

Bu sonuçlar takip eden bir çalışmada da yinelenmiştir, ancak bu araştırmada altı güneş koruyucu kimyasal (avobenzon, oksibenzon, oktokrilen, homosalat, oktisalat ve oktinoksat) incelenmiştir. Çalışmanın yazarları bu sonuçların daha fazla araştırması gerektiğini söylese de, bulgularının güneş kreminin güvensiz olduğunu göstermediğini de belirtiyorlar. Dahası, güneşe maruz kalmanın bilinen sağlık riskleri, güneş koruyucu kimyasalları emmenin potansiyel riskinden çok daha ağır basmaktadır. Yine de, bu bileşenin hormonları bozabileceği ve alerjik cilt reaksiyonlarına neden olabileceği endişeleri nedeniyle oksibenzon içeren kimyasal güneş kremlerinden kaçınılmasını önermektedir.

Ayrıca uzmanlar, denizde yüzerken kimyasal güneş kremleri kullanılmaması konusunda da uyarıyor. Bir inceleme, oksibenzon gibi yaygın kimyasal güneş koruyucu bileşenlerin mercan resiflerini beyazlatabileceğini ve zarar verebileceğini ortaya koymuştur. Biyolojik Çeşitlilik Merkezi'nin de belirttiği gibi, Hawaii de dahil olmak üzere bazı turistik yerler oksibenzon kullanımını yasaklamıştır. 2021'de yayınlanan bir çalışma, yaygın bir laboratuvar boyası ve ilaç olan metilen mavisinin, hem UVA ve UVB ışınlarını engellemede etkili hem de çevre için güvenli alternatif bir güneş koruyucu bileşen olarak umut vaat ettiğini ortaya koydu.

Bu arada, mineral güneş kremlerindeki bileşenler -çinko oksit ve titanyum oksit- genel olarak güvenli ve etkili olarak kabul edilmiştir.

Mineral ve kimyasal güneş koruyucuların artıları ve eksileri

Kimyasal güneş koruyucuların artıları

Kimyasal güneş kremlerinin uygulanması hızlı ve kolaydır. Mineral güneş kremlerinin aksine ciltte beyaz bir tabaka bırakmazlar. Kimyasal güneş kremlerinin cildi UV ışınlarından ne kadar süre ile koruduğuna bakan tüketici testlerinde istatistiksel olarak daha iyi performans gösterdiğini söylüyor.

Kimyasal güneş kreminin eksileri

Kimyasal güneş kremleri bazı kişilerde cilt reaksiyonlarına neden olabilir. Kimyasal güneş kremlerinin hassas cilde sahip kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olabileceği, melazma ve rosacea'ya neden olabileceği biliniyor. Melazma, kollarda ve boyunda kahverengi lekelere neden olan yaygın bir cilt rahatsızlığıdır; rosacea ise yanaklarda, burunda ve alında kırmızı lekeler ve küçük sivilcelerle sonuçlanır.

Mineral güneş kreminin artıları

Mineral güneş kremlerindeki en yaygın iki bileşen olan titanyum dioksit ve çinko oksit, genel olarak güvenli ve etkili olduğu kabul edilen tek güneş kremi bileşenleridir. Mineral güneş kremleri, kimyasal içeriklere uzun süreli maruz kalma konusunda endişe duyan insanlar için çok daha güvenlidir.

Mineral güneş kremleri çocuklar, hassas cilde sahip kişiler ve melazmalı kişiler için de idealdir. Kimyasal güneş kremlerinin ısı yayılımı melazmayı daha da kötüleştirebilir. Cilde nüfuz etmesi genellikle 20 ila 30 dakika süren kimyasal güneş kremlerinin aksine, mineral güneş kremleri anında koruma sağlar, beklemeye gerek yoktur. Mineral güneş kremleri makyaj ve diğer cilt bakım ürünlerinin üzerine de uygulanabilir.

İlginizi çekebilir: Güneş kremi hangi sırada kullanılır?

Mineral güneş kreminin eksileri

Mineral güneş kremi kalın olduğundan ve cildin üstüne oturduğundan, akneye eğilimli kişilerde çatlaklara nedene olabilir. Akneye eğilimli veya karma ciltler hem mineral hem de kimyasal bileşenlerin bir kombinasyonundan faydalanabilir. Niasinamid gibi akne karşıtı katkı maddeleri içeren kombine güneş koruyucu ürünleri önermektedir.

Uzmanlar, mineral güneş kremlerinin uygulanmasının daha zor olduğunu, ciltte beyaz bir tabaka bırakma eğiliminde olduğunu (titanyum dioksit ve çinko oksit varlığı sayesinde) ve kimyasal güneş kremlerine göre daha sık uygulanması gerektiğini söylüyor. Yine de mineral güneş kremleri yıllar içinde uzun bir yol kat etti ve piyasada cildinizde beyaz bir iz bırakmayacak seçenekleri de bulunmanız mümkün. Mineral güneş kremlerinin cildinize sürülmesi genellikle daha uzun sürer ve daha sık uygulanması gerekir, ancak uzun süreli kullanım için daha güvenli olabilirler.

Uzmanlar, SPF değeri 15 ya da daha yüksek olan geniş spektrumlu güneş kremi kullanmanızı ve en az iki saatte bir tekrar uygulanmasını öneriyor.

Kaynak: Lauren Bedosky. "The Difference Between Chemical and Mineral Sunscreen". Şuradan alındı: https://www.everydayhealth.com/skin-beauty/chemical-vs-mineral-sunscreen-whats-difference/. (05.12.2023).