Otizm nedir? Nasıl anlaşılır?

Otizmin belirtileri üç temel alanda toplanabilir;

Sosyal ilişkilerde güçlük: Otistik çocukların diğerleri ile ilişki kurabilme becerilerinde çesitli düzeylerde yetersizlikler gözlenir. Bunlar arasında göz göze gelmekten kaçınma, baskalarının sevinç, üzüntü ve ihtiyaçlarına ya da çevresindeki olaylara tepkisiz kalma, arkadaşlık kurmama, tek başına olmayı tercih etme, sosyal kuralları anlayamama, kendi duygularını paylaşmama ve baskaları ile duygusal ilişki kurabilme eksikliği sayılabilir.

Sınırlı ilgi, yineleyici ve rutin davranışlar: Sınırlı ilgi, yineleyici ve rutin davranısların görülmesi otizmin önemli belirtilerinden biridir. Otistik çocuklar, çoğu zaman tek ve sınırlı bir ilgi alanına sahiptir. Bazı konulara yoğun ilgi gösterip dikkatlerini uzun süreli toplayabilir, ancak ilgilerini çekmeyen diğer konulara kayıtsız kalabilirler. Örneğin, müziği çok seven otistik bir çocuğun bütün şarkı sözlerini okuması, ancak mevsimleri anlatan bir yazıyı okumaması gibi.

Rutin davranışlar ise basit anlamıyla, aynı mekanda, zamanda ve sırada, davranışların tekrarlanmasıdır. Örneğin, her gün aynı saatte, aynı yerde ve aynı kişiden simit almak, aynı yolu ve kapıyı kullanmak gibi. Otistik çocuklar ya da bireyler bu rutinlerde oluşan herhangi bir değişikliği kabul etmez ve bu değişikliklere tepki verirler.

Yukarıda anlatılan özellikler, 3 yaşın altında olan ve halâ konuşmaya başlamamış olan çocuklarda gözlenir ise, anne ve babanın otizmden şüphelenmesi ve hiç vakit geçirmeden bir uzmana danışması gerekir.

Tam olarak otistik tanısı konulabilmesi için, çocuğun yukarıda belirtilen üç temel alandan birinde otistik özellik sergilemesi yeterli değildir. Yukarıda anlatılan alanlardan her üçünde de sorun olması gerekir, aksi halde çocuğun tanısı Yaygın Gelişimsel Bozukluk adı altındaki diğer gelişim sorunlarından biri olabilir.

Gillberg ve Schaumann (1981)’ e göre otizme erken tanı koyarken öncelikle ; sınırlı takip becerileri, seslere farklı tepkiler, uyku sorunları, sert nesnelerle oynama, nesnelerle farklı oynama, görsel inceleme, diğer çocuklarla oynamama, rahatsız edilmekten hoşlanmama, işitme kaybından şüphelenme, anlamsız bakma, farklı nesnelere bağımlılık, farklı davranma, yalnızlıktan hoşlanma, yetişkinin dikkatini çekmeye çalışmama, uygun zamanda gülümsememe gibi özellikler dikkate alınır.