Hayatımızda önemli bir yer tutan adet döngüsü, yalnızca fizyolojik değişikliklerle sınırlı kalmaz; aynı zamanda duygusal ve davranışsal durumları da derinlemesine etkiler. Hormonal değişikliklerin etkileri, bireysel deneyimlere göre farklılık gösterse de, bu döngünün anlaşılması, kadınların yaşam kalitelerini artırmalarına yardımcı olabilir. Kendini tanıma ve döngüye bağlı davranışsal değişiklikleri kabul etme, kadınların psikolojik sağlıklarını ve sosyal ilişkilerini güçlendirebilir. Peki, adet döngüsünün farklı aşamalarında yaşanan hormonal değişimlerinin kadınların davranışlarını nasıl etkiliyor?


New Jersey’deki Saint Peter’s Healthcare System'de jinekolojik cerrah olan Dr. Maureen Cernadas: "Birçok hormonun seviyeleri menstrüel döngü sırasında değişir. Östrojen, progesteron, kortizol ve serotonin seviyeleri ayın zamanına bağlı olarak dalgalanır. Bu dalgalanmalar duygularınızı ve fiziksel sağlığınızı bir orkestra şefi gibi yönetir" ifadelerini kullandı.


Kadın Sağlığı Ofisi'ne (OWH) göre, kadınların % 90'ından fazlasında ortaya çıkan PMS, uzun bir rahatsız edici semptomlar listesine neden olur. Ancak PMS semptomları ve buna bağlı davranışlar sayısız olsa da, hormonlarınız aslında ay boyunca birkaç evrede duygularınızı ve davranışlarınızı etkiliyor. —Bu evreler; foliküler, ovulatuar ve luteal'dir.



Kendini iyi hissetme: Foliküler evre

Menstrüel döngünüzün foliküler evresi, adetinizin başladığı gün başlar ve yaklaşık 10 ila 14 gün sürer. Bu aşamada vücudunuz folikül uyarıcı hormon (FSH) salgılar. FSH, davranışlarınız üzerinde büyük bir etkiye sahip olmasa da, yumurtalıklardaki yumurta içeren foliküllerin üretimini uyararak bir rol oynar. Bu dönemde, en güçlü östrojen türü olan estradiol yükselmeye başlar. Genellikle, bu dönemde en enerjik, sosyal, zihin açıklığına sahip ve mutlu hissedersiniz.


Estradiol ile birlikte serotonin, bir nörotransmitter, de artma eğilimindedir ve duygular üzerinde önemli bir rol oynar. Bu dönemde iş veya okul projelerinde ilerleme kaydetme olasılığınız daha yüksek olabilir. Bu enerji artışıyla, egzersiz ve fiziksel aktivitelere daha fazla ilgi duyabilirsiniz.


Kendini çekici hissetme: Ovulatuar evre

Yumurtlama sırasında, östrojen seviyeleri zirve yapar. Östrojen seviyeleri yeterince yükseldiğinde, vücudunuz luteinize edici hormon (LH) salgılar, bu genellikle döngünüzün 13. gününe denk gelir. LH, yumurtalıklarınıza bir yumurtayı serbest bırakarak, yakındaki fallop tüpüne geçmesini ve rahme ulaşarak döllenmesini sağlar. Östrojen seviyelerinin yüksek olmasıyla birlikte (ve belki de yaklaşan yumurta salınımına yanıt olarak), birçok kadın bu dönemde mutluluk, çekicilik ve cinsel arzu hissettiğini rapor eder.


Ovulatuar evrede testosteron yükselir ve bu durum, cinsel dürtü ve arzunun artmasına neden olabilir. Bu zamanlamanın, doğal olarak cinsel aktiviteyi teşvik etmek ve gebelik olasılığını artırmak için biyolojik bir temeli olduğuna inanılıyor.


İlginizi çekebilir: Sağlıklı bir adet döngüsünün 4 işareti


Kendini kötü hissetme: Luteal evre

Yumurtlama evresi gerçekleştikten sonra, ayrılan yumurtanın bıraktığı folikül progesteron salgılar, bu hormon rahmi döllenmiş bir yumurtayı kabul etmeye ve korumaya hazırlar. Progesteron başlangıçta uyku düzenini iyileştirebilir ve kaygıyı azaltabilir, ancak bazı kişilerde şişkinlik, kabızlık, yorgunluk ve sıvı tutulmasına yol açabilir. Bu hormon aynı zamanda abur cubur yeme isteğini artırabilir.


Yumurtanız döllenmezse, progesteron seviyeleriniz düşer. Bu noktada, estradiol, progesteron ve testosteron seviyeleri en düşük seviyelerine iner, diyor Kahn ve PMS semptomlarının (adet öncesi sendromu) yolunu açar: Kramplar, artan akne, meme hassasiyeti ve baş ağrıları.


PMS ruh hali dalgalanmaları

Fiziksel semptomların ötesinde, bu hormon düşüşü luteal evrede bir duygusal rollercoaster gibi hissedilebili. İşte bu dönemde görülen bazı semptomlar:


  • Libido değişiklikleri
  • Anksiyete, üzüntü veya depresyon hisleri
  • Konsantrasyon güçlüğü
  • İştah değişiklikleri
  • Uykusuzluk

PMS’ye ne sebep olur?

Uzmanlar PMS’nin nedenini tam olarak anlamasalar da bazı önde gelen şüpheliler var:


Serotonin: Beyninizle vücudunuz arasında mesajlar taşıyan bir kimyasal nörotransmitter olan serotonin, ruh hali düzenlemesine yardımcı olabilir. Bir çalışma, luteal evre sırasında serotonin seviyelerinin düştüğünü ve bunun PMS semptomlarına katkıda bulunabileceğini bulmuştur.


Kortizol: Stres hormonu kortizoldeki artışın, PMS'deki duygusal dalgalanmaların kısmen sorumlusu olabileceği söyleniyor. International Journal of Molecular Sciences'ta yayımlanan bir çalışma, aynı zamanda kilo artışı ve yorgunluğa neden olabileceğini öne sürüyor.


Yaşam tarzı alışkanlıkları: Bazı uzmanlar, yaşam tarzı alışkanlıklarının PMS semptomlarının şiddetlenmesinde rol oynadığını düşünüyor. Örneğin; bir çalışma, sigara içen kadınların bu evrede daha fazla zihinsel sağlık semptomu fark ettiğini, yağ, şeker ve tuz bakımından zengin bir diyetle beslenen kadınların ise daha fazla fiziksel semptom yaşadığını bulmuştur. Ancak, PMS’nin başarılı bir şekilde yönetilmesi, sadece diyet ve egzersizi değiştirmekten çok daha karmaşık olabilir.


PMS’yi yönetme yolları

PMS semptomları yaşamak, mutlaka bir şeylerin yanlış olduğu anlamına gelmez. Menstrüel döngü yaşayan her birey potansiyel olarak PMS semptomları yaşayabilir, ancak semptomların şiddeti ve bu semptomları nasıl yönetebildikleri büyük ölçüde değişebilir. Hafif PMS semptomları için uzmanlar şu ipuçlarını öneriyor:


  • Uykuyu öncelik haline getirin. Uyku, hem vücudunuzun hem de zihninizin dinlenmesine, onarılmasına ve bu dönemdeki yorgunlukla başa çıkmanıza yardımcı olur. Bu dönemde tam sekiz saat uyumaya çalışın. Adet öncesi dönemde daha iyi uyumanın 5 yolu

  • Dengeli bir diyete odaklanın. Bu isteklerinize yenik düşmemeye çalışın. Abur cubur ve şekerli tatlılar bir anlık iyi gelebilir, ancak PMS’ye yardımcı olmaz ve genellikle şişkinlik, mide bulantısı ve kramp gibi semptomları kötüleştirebilir. Daha küçük, daha sık, sağlıklı öğünler yemenin PMS semptomlarını azaltabilirsiniz.

  • Düşük etkili aktivitelere katılın. PMS semptomlarının ortasında egzersiz yapmak, son yapmak istediğiniz şey gibi gelebilir, ancak hareket, endorfinleri artırır ve ruh halini iyileştirip dengeleyebilir, yiyecek isteklerini azaltabilir ve ağrı ile rahatsızlığı hafifletebilir. Mahallenizde yürüyüş yapmak kadar basit bir şey ya da sadece oturma odanızda esneme yapmak bile yeterli olabilir. Daha iyi bir adet döngüsü için neler yapılabilir?


Kaynak: Abby McCoy. "How Your Menstrual Cycle Affects Your Behavior". Şuradan alındı: https://www.everydayhealth.com/womens-health/how-your-menstrual-cycle-affects-your-behavior. (21.03.2024).




YORUMLAR

Yorum kurallarını okumak için tıklayınız!

İnternet sitemizde kullanılan çerezlerle ilgili bilgi almak ve tercihlerinizi yönetmek için Çerez Politikası, daha fazla bilgi için Aydınlatma Metni sayfalarını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.