Birçoğumuz, başladığımız şeyi bitirme beklentisiyle büyüdük; ister bir televizyonda izlediğimiz bir şeyin bölümü, bir kitap, bir oyun, isterse de tabağımızdaki yemek olsun. Gençliğe özgü bir dikkat süresine sahiptik, ancak günümüz çocuklarının hayatlarının her alanında maruz kaldığı sayısız seçenekle karşı karşıya değildik.

Bu konuyla ilgili olarak, Amerika’da yaygın kullanılan bir sosyal platformda yakın zamanda paylaşılan bir gönderi, ebeveynlerin çocuklarını tabaklarındaki tüm yemeği bitirmeye zorlaması gerekip gerekmediğine dair ilginç bir tartışma başlattı.

Platform kullanıcısı, çoğumuzun “o tabak bitmeden kalkamazsın” kuralıyla büyüdüğünü, aç olup olmamamızın fark etmediğini vurguladı ve "Bugünün ebeveynleri olarak biz de aynı kuralı uygulamalı mıyız, yoksa yemek saatlerine daha rahat bir yaklaşım mı benimsemeliyiz?" diye sordu.

Yemek yemek istemeyen çocuğu zorlamak doğru mu?

Platformun gönderisi, farklı ebeveynlerden konuya dair çeşitli geri bildirimler aldı. Bir yorumcu şöyleydi: “Bitirmeleri için zorlamıyorum ama tabaklarını kenara koyuyorum. Bir saat sonra ‘Acıktım’ dediklerinde, bunun sebebinin yemeği bitirmemeleri olduğunu açıklıyorum ve kalan yemeği veriyorum.” Pek çok kişi bu yoruma katılıyor ve yorum oldukça fazla sayıda beğeni almış durumda.

Bazı ebeveynler ise, çocuklarını yemeklerini bitirmeye zorlamadıklarını, ancak daha sonra atıştırmalık istemeleri durumunda buna izin vermediklerini belirtti. Bir ebeveyn, "Gerçekten doydukları noktayı anlayabiliyorum ama üç lokma yiyip ‘Doydum’ dedikten sonra defalarca atıştırmalık istemelerine izin vermem,” diye yorum yaptı.

Çoğu kişi, çocukların yemeklerini bitirmeleri için zorlanmaması gerektiği konusunda hemfikir; eğer doydularsa, doymuşlardır. Ancak bazıları için tek istisna, yemek israfı meselesi olarak görünüyor. Bazı kişiler yemek israfı fikrinden hoşlanmadıklarını kabul etse de bunun çocuğun suçu olmadığını, aslında porsiyon boyutlarını anlamakla ilgili olduğunu belirtiyor.

‘Temiz Tabak’ kuralını zorlamak çocuğun iştahını kapatabilir

Psikolog ve Yeme Bozukluğu İyileşme Koçu Lara Zibarras, ebeveynlerin çocuklarını tabaklarını bitirmeye zorlamaması gerektiğini söylüyor. “Çocuklar yemeklerini bitirmeye zorlandığında, tokluk sinyallerini görmezden gelmeyi ve rahatsızlık hissedene kadar yemeyi öğrenirler,” diye açıklıyor. “Hepimiz, kendimizi hoş bir şekilde tok hissettiğimiz o noktayı biliriz. Eğer bu sınırı aşarsak, hızla rahatsız edici bir doygunluk hissine kapılabilirizve bu hoş bir his değildir! Çocukları yemeye zorlamak da aynı etkiyi yaratır.”

Zibarras, yetişkinler olarak iştahımızın her güne göre değişebildiğini sıkça unuttuğumuza dikkat çekiyor. Bazı günler, daha aktif olduğumuz veya zihnimizi daha fazla kullandığımız için daha aç hissederiz. “Çocuklar da aynıdır; bazen büyüme atakları veya yoğun bir oyun günü nedeniyle daha aç olurlar, bazen de o kadar aç hissetmezlerve bu tamamen normaldir.”

Bazı ebeveynler, çocuklarının hazırlanan yemeği bitirmesini sağlamaya çalışabilir çünkü onların başka, daha cazip bir atıştırmalık yemesini istemezler. Çocuklar da bazen gerçekten tok oldukları için değil, sadece kendilerine daha lezzetli gelen atıştırmalıkları tercih ettikleri için “doydum” diyebilirler.

Dr. Zibarras, çocukları tabaklarını bitirmeye zorlamanın bu duruma pek yardımcı olmadığını söylüyor: “Bu, öz düzenleme konusunda sorunlara yol açar ve sonunda bu çocuklar, gerçekten doyduklarında yemeyi bırakmakta zorlanır,” diyor. “Bu durum, ilerleyen yaşlarda yiyecekle ilgili kaygılara veya hatta yeme bozukluklarına neden olabilir.”

Zibarras, çocukken yemeklerini bitirmeye zorlanan ve şimdi yeme bozukluklarıyla mücadele eden danışanlarının hikayelerinden bahsederek bu durumu daha da açıklıyor.

“Yeme bozuklukları, birinin hayatı üzerinde büyük etkiler yaratabilen ciddi zihinsel hastalıklardır,” diye ekliyor.

İlginizi çekebilir: Çocuk büyütürken sizi büyütecek kitaplar

Çocuklara yemek yemeyi öğretin

Dr. Zibarras, bu durumun her zaman onlara yemek seçenekleri sunmakla ilgili olmadığını, ancak çocuklarla açlık ve tokluk hakkında sürekli konuşmalar yapmanın önemli olduğunu söylüyor. Bunun için şu önerilerde bulunuyor:

Çocuklarınıza açlıklarını tarif etmeleri için fırsat tanıyın

“Ona vücudunun neresinde açlık hissettiğini ve bunun nasıl bir his olduğunu sorabilirsiniz. Çoğu insan açlığı mide guruldamasıyla tanımlar, ancak açlık başka şekillerde de kendini gösterebilir; baş dönmesi, düşük enerji seviyesi veya odaklanma kaybı gibi.”

Onlara düzenli olarak kontrol sağlayın

“‘Ne kadar açsın? Açlığını vücudunun neresinde hissediyorsun?’ gibi sorular yöneltebilirsiniz. Hatta açlıklarını 1’den 5’e (veya 1’den 10’a) kadar derecelendirmelerini isteyerek ‘Gerçekten açım’ ile ‘Şu an bir şeyler atıştırabilirim’ arasındaki farkı öğrenmelerine yardımcı olabilirsiniz.”

Kendi açlığınızı ifade edin

Çocuklar aslında tokluk sinyallerini tanımakta oldukça iyidirler. Bir bebeğin doyduğunda başını çevirmesi, buna iyi bir örnektir. Kendi açlığınızı sözlü olarak ifade etmeniz, çocukların da bunu öğrenmelerine yardımcı olur.

İlginizi çekebilir: Bırakın kendi yesin!

Yiyecek israfı yapmaktan endişe duyuyorsanız...

Çocuklarının tabaklarındaki her şeyi bitirmemesi birçok aile için yiyecek israfı konusunda haklı bir endişe yaratabilir. Ancak Dr. Zibarras, bu durumu yönetmek için de birkaç öneride bulunuyor:

• Eğer çocuğunuzun sık sık yemeğini bitirmediğini fark ediyorsanız, başlangıçta daha küçük porsiyonlar servis etmeyi deneyin ve hâlâ açsa fazladan yemek almasına izin verin.

• Yemeğin belirli kısımlarını kendisinin almasına olanak tanıyın. Örneğin, doğranmış sebzeleri kendi tabağına koymasına izin verin.

• Artan yemekleri atmayın. Bir kaba koyarak çocuğunuza daha sonra sunun ya da bir sonraki öğüne saklayın.

• Düzenli olarak artan yemekleriniz oluyorsa, daha küçük porsiyonlarda pişirmeyi düşünün ya da aynı yemeği iki öğün üst üste yemeyi planlayın.

Referanslar: Hannah Nwoko, “Experts Say Parents Should Throw Out the ‘Clean Your Plate’ Rule–Here's Why”, Şuradan alındı: https://www.parents.com/experts-say-parents-should-not-make-kids-finish-their-plates-11684173