Yenidoğanda fizyolojik sarılık

Doğumdan sonra bebeğinizde fizyolojik sarılık görülürse ne yapmalısınız? Öncelikle sakin olmalısınız. Fizyolojik sarılık bir hastalık değildir. Zamanında doğan bebeklerin yüzde 60’ında, erken doğan bebeklerin de yüzde 80’inde görülür. Fizyolojik sarılık bebeklerin kanlarındaki bilirubin miktarının artmasıdır. Doğumdan sonraki ilk haftada her doğan bebeğin kanında az veya çok derecelerde mutlaka bilirubin miktarında artış gözlenmektedir. Bir bebeğin anne karnında sahip olduğu kanındaki alyuvarlar normal bir insandakinden farklıdır. Bu tür alyuvarlar fetal hemoglobini (HbF) denilen türdendir. Bebek doğar doğmaz işlevini yitiren bu farklı tipteki alyuvarlar hızla parçalanıp yıkılmaya başlarlar ve yerine yeni tipte hemoglobin (HbA) içeren alyuvarlar üretilmeye başlanır. Bölünerek yıkılan alyuvarlar aşırı miktarda bilirubin maddesi üremesine neden olur. Oluşan bilirubin, karaciğerde işlenerek suda çözünür yani vücuttan atılabilir hale getirilir. Safra aracılığı ile bağırsaklara ulaşır ve buradan da dışkı ile atılır.

Nasıl farkedilir?

En kolay gün ışığında anlaşılır. Göz akında başlar, sonra yüzde görülür hatta bilirubin miktarı arttıkça sarılık gövde, kollar ve bacaklara yayılır. Bebeğinizde sürekli bir uyku hali gözlemlenir. Doğumdan sonra genelde ikinci ve üçüncü gün sonrasında başlar. Zamanında doğan bebeklerde ilk haftanın sonunda, erken doğan bebeklerde ise 3 veya 4. Haftanın sonunda kaybolur.

Yenidoğan bebeğinizi iyi gözlemlemelisiniz. Sararmaya başladığını ve sürekli uyumaya başladığını fark ettiğinizde hemen doktorunuza danışmalısınız. Muhtemelen kandaki bilirubin miktarına bakılır ve değere göre tedavisi başlar. Çoğu durumlarda evinize dönersiniz ama bazen bilirubin miktarı çok fazla ise bebeğinize fototerapi uygulanması gereklidir. Bilirubin oranı 15 mg/dl’nin üzerindeki oranlar için fototerapi uygulanmaya başlanır.

Fototerapi, gün ışığı ile aynı dalga boyunda olan özel ultraviyole lambalarıyla uygulanır. Bebeğin gözleri ışıktan zarar görmesin diye bir bant ile kapatılır. Solaryuma girdiyseniz aynı ona benzer ama elbette zararlı değildir. Güneşlenircesine bebeğiniz çıplak bir şekilde yatar. Bilirubin, uygulanan ışığın etkisiyle, suda eriyecek duruma dönüşür ve böbrekler vasıtasıyla idrar olarak vücuttan atılır. Fototerapi için bebeğinizin bazen birkaç gün hastanede kalması gerekebilir.

Bebeğinizin fizyolojik sarılığı hafif atlatması için neler yapabilirsiniz?

Sürekli ve sık sık emzirin.

Bebeğinizi 3 saatten fazla uyutmayın.

Bebeğinizin hangi sıklıklarda idrar yaptığını kontrol ediniz,

Bebeğinizi gözlemleyin, rengini kontrol edin.

Bebeğinizin ateşini belirli aralıklarla kontrol edebilirsiniz.

Bebeğinizin emmesini, ağlamasını ve hareketlerini kontrol edin.

İlk günler hatta haftalar ziyaretçi kabul etmeyin.

Bebeğe dokunmadan ve emzirmeye başlamadan önce mutlaka ellerinizi yıkayın. (Eve gelen herkesin bunu yapmasını sağlayın.)

Bu arada küçük ama önemli bir ilave yapmak istiyorum. Fototerapi sırasında emzirmeye takviye olarak doktorunuz formül süt verilmesini önerebilir. Anne sütü normal şartlarda geliyorsa ise gerek yoktur, daha sık emzirmeye devam edebilirsiniz ancak doktorunuz illa formül süt öneriyor ise (tıbbi olarak gerekiyor ise) ne yapın ne edin, formül sütün biberon ile değil de şırınga ile verilesini sağlayın. Eğer biberon ile verilir ise, bebeğiniz sizin memenizi bir daha emmek istemeyebilir. Bir de evinize döndüğünüzde memeyi sevdirme çabaları ile uğraşmak zorunda kalmayın. Biberonun plastik ucundan daha hızlı aktığı için biberonu istemeye devam edebilir. Sonra çok uğraşırsınız, sütünüzü sağmak ve biberon ile beslemeye başlarsınız, bu da bir süre sonra sütünüzün üretim miktarını etkileyecektir. Böyle bir sorun ile karşılaşırsanız muhakkak iyi bir emzirme danışmanına danışınız.

Unutmayın, emzirmek demek sadece bebeğinizin beslenmesi değildir. Emzirmek demek; bebeğiniz ile aranızdaki ilişkinin gelişmesi, anne ve bebek bağının artmasıdır. Emzirmek demek, sizin doğum sonrasında rahminizin daha kısa sürede iyileşip, toparlanmasıdır. Emzirmek demek, sizin lohusalık döneminizi daha sakin geçirmenizdir, sebebi ise doğal olarak salgılanan oksitosin hormonu sizi mutlu eder, siz mutlu olunca endişe ve kaygılı halinizde uzaklaşırsınız.

Bol sütlü, bol emzirmeli günler dilerim.