Avrupa’da yürütülen yeni bir çalışma, meme kanseri hastalarının ve bu hastalığı yenenlerin işe dönme aşamasında karşılaştığı zorlukları ortaya koyuyor. Veri analizleri bağımsız olarak The Economist Haber Alma Birimi tarafından yürütülen ve Pfizer desteğiyle hazırlanan, ‘Hızla Daha Normal Bir Hayata: Meme Kanseri Hastaları ve Hastalığı Yenenlerle İlgili AB İşgücü Raporu’, Avrupa’da meme kanserli olan ve hastalığı yenen kadınların iş hayatına geri dönme sürecinde karşılaştıkları sorunları inceliyor ve ihtiyaç duydukları desteği sağlamak amacıyla sağlık mesleği mensupları, işverenler ve hükümetlerin ele almaları gereken temel problemleri ortaya koyuyor.

10 ülkeyi kapsayan araştırma

10 Avrupa ülkesini (Belçika, Danimarka, İngiltere, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, İtalya ve Hollanda) kapsayan raporda, meme kanserini yenenlerin oranı artmış olsa da, işe dönüş oranlarının ülkeler arasında ciddi farklılıklar gösterdiğine dikkat çekiliyor. Doktor, işveren ve hükümetlerin daha fazla destek vermesi halinde işe dönüş süreçleri kolaylaşıyor. Raporda birçok meme kanserli ve bu hastalığı yenen kadının, isteseler de işe geri dönemedikleri görülüyor. Meme kanseri tedavisinin yan etkileri işe dönmeyi zorlaştırsa da tek sorunun bu olmadığı belirtiliyor. Meme kanserinin fiziksel olarak zorlayıcı olması ve tedavinin pek çok olguda kaçınılmaz olan yan etkileri, işe dönmeye çalışanların karşılaştığı güçlükleri artırıyor. Örneğin lenf düğümlerinin cerrahiyle çıkarılmasından kaynaklanan, ‘lenf ödemi’ vücudun üst kısmında ağrılara yol açıp kemoterapide bilişsel işlevde gerilemeye neden olabiliyor.

Destek görmemek de bir neden

İşverenlerden ya da iş arkadaşlarından destek görememek de işe dönmeyi engelleyen nedenler arasında. Kadınların işe dönüş konusundaki başarı oranları 10 ülkenin her birinde farklılık gösteriyor. Tanı sırasında çalışmakta olan meme kanseri hastalarına ve hastalığı yenenlere yönelik ulusal işe dönüş oranlarının Hollanda’da yüzde 43, Fransa’daysa yüzde 82 olduğu belirtiliyor. Bu durum, işe dönmenin karşısında engeller olduğunu ve bu engellere karşı çözüm geliştirilmediği takdirde, kronik meme kanseri hastaları ile hastalığı yenenlerin sayısındaki artışın daha çok sayıda kadının işgücü dışında kalmaya devam edeceği anlamına geldiğini gösteriyor.

9.4 milyar Euro’luk maliyet

Bir akademik çalışmada Avrupa’da genel olarak kansere bağlı hastalık izinleri, yetersiz çalışma ve işsizliğin maliyetinin yılda 9.4 milyar Euro’yu bulduğu görülüyor. Bunun önemli kısmının Avrupa’da kadınlarda en yaygın görülen kanser türü olan meme kanserinden kaynaklandığı belirtiliyor. Rapor, sağlık mesleği mensupları, işverenler ve hükümetlerin meme kanserli kadın hastalar ve bu hastalığı yenen kadınlara yardımcı olmak üzere gerçekleştirmeleri gereken çeşitli iyileştirme önerilerini içeriyor. Meslek mensuplarının hastalarıyla işe alımı konuşmaya başlamaları da çözümlerden biri olarak görülüyor. İşveren eylem ve tutumları, işe sağlıklı dönüş sürecinde çok önemli rol oynuyor.

Almanya ve Hollanda iyi yolda

Raporda bazı ülkelerin bu konuda şimdiden ilerleme kaydetmeye başladığı belirtiliyor. Örneğin, ulusal politika cephesinde, Finlandiya, Danimarka, Almanya ve Hollanda kapsamlı rehabilitasyon ve işe dönüş sistemleriyle meme kanserli hastalara en fazla destek sunan ülkeler arasında bulunuyor.

Türkiye’de durum nasıl?

‘Türkiye’de hastalar hastalıklarını gizliyor’

Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Mahmut Gümüş, “Türkiye’de yapılan araştırmalar ortalama meme kanserine yakalanma yaşının 50 olduğunu gösteriyor. Bu, Kuzey Amerika’da meme kanserine yakalanma yaşının 10 yaş altındadır. Ülkemizden 3-4 hastamızdan birinin hastalığa çalışırken yakalandığını söylemek mümkün” diyor ve ekliyor:

‘Erken evre hastaları genelde işlerine dönüyor’

“Erken evre meme kanserli çalışan hastalarımız, tedavinin yoğun olduğu yaklaşık 6 aylık sürecin dışında genelde işlerine dönüyor. Diğerlerinde işe dönme oranları, gözlemlerimize göre yüzde 80’in üzerinde. Metastatik hastalıktaysa durum biraz daha farklı. Bu hastalarımızın daha uzun süreli ve daha yoğun bir tedavi süreçleri var. Bu nedenle bu hasta grubumuzda işe dönme oranları erken evre hastalıktaki oranların tersine dönüyor. Hastalığa bağlı emeklilik haklarını kullanma istekleri, hastalık sürecinin yorgunluğu ve aileyle daha fazla birlikte olma arzusu da işe dönmeme kararında etkili oluyor. Ailesinin ve yakınlarının işe dönmeme konusundaki baskıları da hastayı işinden uzaklaştırabiliyor.”

“Türk hastaların hastalıklarını gizleme eğilimlerinin daha yüksek olması, hastalıklarının onları bedensel ve ruhsal olarak ne kadar etkilediğine bağlı görülüyor” diyen Prof. Dr. Mahmut Gümüş, sözlerini şöyle sürdürüyor:

‘Beklenen performansı gösterememe endişesi’

“Bu sıkıntıyı genelde tedavi sürecinde yaşıyoruz. Bu dönemde hastanın yerine başka bir kişiyi işe alma gerekliliği ve hastanın işe dönme durumunda beklenen performansı gösterememe endişesi zorluklar arasında bulunuyor. Kimi zaman sosyal destek anlamında çok olumlu yaklaşımlar gözlenirken kimi zaman da dramatik sıkıntılar yaşanıyor. İş arkadaşlarının meme kanserli kadına yeterince destek vermemesi durumuna bizim ülkemizde pek rastlanmıyor.”

Haber: Ceyda Erenoğlu