Mutluluğun sırrı nedir?
Bu yazıyı gülümseyerek okumaya var mısınız? Avrupa’da kadınlar arasında hızla yayılan gülümseme akımının kaynağı Harvard Üniversitesi’nde ispatlanan, beyindeki tetris etkisi...
Avrupa’da en çok satanlar listesinde uzun süre kalan “The Beauty Bible” (Güzellik İncil’i) kitabının yazarı Josephine Fairley gülümsemenin gücünü araştırdı. Fairley’e göre, “Gülümse, dünya da seninle gülümser” klişesi aslında her daim işe yarıyor. Araştırmacılar ise meseleyi şöyle ele alıyor: Ofislere gülen güneş fotoğrafları yerleştiriyorlar. Bu fotoğraflardan sonra ofisteki insanlar daha pozitif davranmaya başlıyor. Etraflarına bakış açıları genişliyor. İletişimleri artıyor.
Dahası var: Gülümsemek stresi azaltıyor ve bir süre sonra beyin de gülümsemeye daha yatkın hale geliyor. Gülümseyen insanların daha cazibeli bulunduğuna dair sonuçlar ise cabası... Mesela Penn State Üniversitesi bünyesinde yapılan bir araştırma gülümsemenin insanı daha sempatik, nazik ve hatta yetkin gösterdiğini ortaya koyuyor. Zira çalışanlar, güler yüzlü yöneticilerin onlara daha fazla güven aşıladığını ve şirkete olan bağlılıklarını artırdığını söylüyor. Çünkü gülümseyen yöneticiler, iletişime açık imajı verdikleri gibi şirkette işlerin de iyiye gittiğini hissettiriyorlar. Bu da insanlara hayat standartlarını koruyacaklarını düşündürüp güven veriyor.
Beyin size ayak uydurur
Bir başka araştırma ise gülümsemenin esnemek gibi bulaşıcı olduğunu ortaya çıkarıyor. İsveç Uppsala Üniversitesi’nde, aynı odada bulunan insanlardan biri gülmeye başladığında diğerlerini de etkilediği ispatlanmış. Fakat somurtkanlıkta bu geçerli değil. İnsanlar, diğerlerinin mutsuzluklarına mutlulukları kadar ilgi duymuyor. Hatta deneklere hangisinin daha kolay olduğu sorulduğunda yüzde 90’ı somurturken yüz kaslarının ağrımasından şikâyet etmiş.
Daha güncel çalışmalar ise gülümsemenin beyni de değiştirdiğini ortaya çıkarıyor. Gülümseme eylemi, negatif durumlarda dahi beyni pozitif düşünmeye yönlendiriyor ve pozitif motifler çiziyor. Yani, moraliniz bozuk, mutsuz, kederli hallerinizde gülümserseniz beyin de “gülümsüyor”, iyiye giden bir şeyler olduğuna inanmaya başlıyor.
“Siyah ya da beyaz”, “iyi ya da kötü” gibi gördüğümüz meseleler beynimizde keskin çizgilerle ayrılmıyor. Beynimiz bir olayla karşılaştığında önce “gri” bulutlarla kaplanıyor. Gülümsediğimizde bu bulutlar beyaza dönüşüyor. Somurtursak siyahla kaplanıyor ve düşünce sistemimiz bu yönde çalışmaya başlıyor. Yani, Winnie the Pooh’un depresif eşeği Eeyore gerçek bir Polyanna olabiliyor... Tabii biraz daha gülümserse.
Yapılan araştırmalara göre, gülümsemek kendimize daha fazla güvendiğimizi gösteriyor, nazik görünmemizi sağlıyor.
Gülümsemenin tetris etkisi
Achor, beyindeki bu dönüşüme “pozitif tetris etkisi” diyor. Tetris etkisi, Achor’un da 12 yılını geçirdiği Harvard Üniversitesi tarafından yapılan bir deney. Bir işi belirli bir süre yaptığınızda, onu monoton ve hayatınızın bir parçası haline getirdiğinizde, beyniniz buna yatkın hale geliyor.
Yapılan araştırmada denekler 1.5 saat boyunca durmadan tetris oynuyor. Oyunu bıraktıklarında çevrelerindeki objeleri birbiriyle eşleşecek şekilde görüyorlar. Beyinleri sürekli olarak bu mantığı uygulamaya devam ediyor. Hatta uyutulan denekler rüyalarında gördükleri objeleri de tetris gibi eşliyorlar. Bunun belirli bir süresi yok. Beyinleri bunu sürekli yapmaya devam ediyor. Yani bu etkiden kurtulamıyorsunuz.
Tetris etkisini, Avrupalı kadınlar gülümseyerek hayatlarına uyarladılar. Her şeye gülümsüyorlar ve pozitif düşünmeye başlamanın kendilerine daha fazla pozitif etki olarak döneceğini düşünüyorlar. Bu bir döngü aslında: Mutlu görünüyorsun, göründükçe daha mutlu oluyorsun, sonra daha da mutlu oluyorsun... Peki bu döngü nasıl daim kılınıyor?
İşin sırrı 21 gün... Yani 21 gün boyunca aynı aktiviteyi yaptığınızda, beyin bunu yaşam döngünüz içerisinde algılamaya başlıyor. 21 gün boyunca -zoraki de olsagülümserseniz mutlu bir insan haline geliyorsunuz. Bunu uygulayan kadınlar bir süre sonra en küçük mutluluklarda bile kocaman gülümsediklerini ve her sorunu gülümseyerek aşabileceklerine inandıklarını söylüyor.
‘Hiçbir maliyeti yok ki!’
Achor, “Defalarca olumlu düşünmek için beyninizi eğitebilirsiniz” diyor. “Mutluluk bir iş ahlakıdır ve bir atlet kendini geliştirmek zorundadır. Siz de böyle düşünün, beyinlerimizin de gelişmeye ve yenilenmeye ihtiyacı var.” Zira beynimiz bizi kurtarma konusunda gerçekten istekli. Negatif düşünme bataklığında aşağı sürüklenirken ufak bir gülümsemeyle, pozitife odaklanmaya başlıyor ve yaratıcı yönü devreye giriyor.
Belki şu anda gülümsemek için insanüstü bir çaba harcadığınızı düşünüyor olabilirsiniz. Fakat sonrasında ufak şeylerden büyük mutluluklar duyabilirsiniz. “Gülümsemek insanın doğasında olan bir şey” diyor Achor. Yani aslında gülmeye epey meyilliyiz ama içimizdeki öfke bunu bastırmaya çalışıyor. Anchor, son kitabını annesinin sözüyle noktalıyor: “Gülümsemenin hiçbir maliyeti yok ki!”
Peki ne zaman gülümseyelim?
- Sabah kalktınız ve güzel bir kahvaltı sizi bekliyor. (Gülümseyin)
- Caddeye çıkar çıkmaz boş bir taksi önünüzde durdu. (Gülümseyin)
- Bindiğiniz toplu taşıma aracında size yer verdiler. (Gülümseyin)
- Yanından geçtiğiniz çiçekçi teyze renkli çiçekleri diziyor. (Gülümseyin)
- Biri, sokak hayvanları için bir kaba yemek koyuyor. (Gülümseyin)
- Bir işyeri üşüyen evsizlere çay veriyor. (Gülümseyin)
- Radyoda en sevdiğiniz müziği yakaladınız. (Gülümseyin)
- Yemekhanede sevdiğiniz tatlı var. (Gülümseyin)
- Tamam bu biraz zorlama ama yağmurda bir araba sizi ıslattı ve tam bağıracakken kafanızı kaldırdınız, biri size selpak uzatıyor. (Gülümseyin)
- Fırından ekmek alırken, ihtiyacı olan biri için ekmeğin parasını ödeyip asın. (Gülümseyin)
- Sokaktan geçen bozacıyı dinleyin. (Gülümseyin)
- Bu akşam televizyonda sevdiğiniz film var. (Gülümseyin)
Yazı: Neşe Şenol
Gülümsemenin gücüne dair 7 ilginç gerçek
Gülümsemekle ilgili yaygın olarak bilinen ve oldukça ilginç gerçeklere bir göz atın...
Gülümsemenin en iyi bilinen özelliklerinden biri şüphesiz duygu iletkeni olmasıdır. Mutluluk, sevinç ve romantizm ile oldukça ilişkilidir. Ancak gülümsemenin pek çok farklı nedeni olabilir. Hatta bazen öfke, üzüntü ya da keder gibi duygular için bir başa çıkma mekanizması olabilir. Ayrıca yalan ve aldatma ile de ilintilidir.
Gerçekten mutlu olduğunuzda ve içten gülümsediğinizde, her şey değişir. Bu inanılmazdır. Yüz kaslarınızın tümü bastan aşağı değişir, taklit edilemez şekilde tepki verir. Cildiniz gerilir ve parlar, canlanır. Tüm bunlar olduğunuzdan çok daha genç görünmenize sebep olur.
Gülümsemek beynimizdeki kimyasalları harekete geçirir ve endorfin salgılamamıza sebep olur. Endorfin mutluluk hormonudur. Gülümsediğimiz zaman beynimiz değişen yüz kaslarına tepki verir. Endorfin salgılanmasına neden olan da bu eylemdir, niyet değil. Yani bu durumda gerçek sebepler yüzünden gülümsemek kadar hiçbir sebep yokken gülümsemek de ise yarar. Yani güldükçe daha mutlu hissederiz.
Endorfin aynı zamanda bir nevi doğal ağrıkesicidir. Gülümsemek endorfin salgılamanızı sağlarken bir yandan da negatif duygulara sebep olan kortizolu azaltır ve stresten uzaklaşmamıza sebep olur. Vücudu rahatlatarak bağışıklık sistemini güçlendirir. Gülümsemek en iyi ilaçtır.
Yüz seklinizdeki değişiklik ve nefes alışınızı yavaşlatması sebebi ile sizi ivedi olarak stresten uzaklaştırır. İçinizden gelmediğinde bile gülümsemelisiniz çünkü daha önce belirttiğimiz gibi bu çoğu etkiyi yine de harekete geçirmesinin yanı sıra, yeniden düşünmeniz ve duygularınıza odaklanmanız için size fırsat da tanır.
Eğer kötü bir gün geçiriyorsanız, kendinize gülümsemek için sebepler arayın, pozitif düşünün. Hiçbir şey gözünüzden kaçmasın. Yavaşlayın ve 5 duyunuzu da kullandığınıza emin olup etrafınızdaki küçük şeyleri fark edin. Ayrıntıları görebildiğinizde gülümsemek için kendinize daha çok neden bulacağınızı görebileceksiniz. Gülen insanlar, mutluluğu ve konforunu artırır ve çevre üzerinde olumlu etkileri olur.
Gülümsemek öz güven, yetkinlik ve profesyonellik yansımasıdır. Bu unsurlar hep bir arada başarılı görünmenize sebep olur. Ayrıca gülümsemeyi doğru giyen bir insan kontrol sahibi ve esnektir de.
YORUMLAR