Safran, eski ve pahalı bir bitkidir. İçerdiği bazı antioksidan bileşikler, oksidatif stresle ilişkili belirli kronik hastalık riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Safran bazı insanlarda ruh halini iyileştirmeye, cinsel işlevi artırmaya ve premenstrüel sendrom (PMS) semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. İşte safran hakkında bilmeniz gereken her şey...
Safran nedir?
Safran, Crocus sativus çiçeğinden elde edilen bir baharattır ve zambak ile akrabadır. Safran, çiçeğin içindeki stigma ve stiluslardan —iplik olarak adlandırılan bölümler— elde edilir. Safranın hasat edilmesi zor olduğundan dolayı oldukça pahalıdır. Çiftçiler, her bir çiçekten bu narin iplikleri elle toplamak zorundadır. Daha sonra, bu iplikler ısıtılır ve tatlarını ortaya çıkarmak için kurutulur. Bu ek işlem, safranı dünyadaki en pahalı baharatlardan biri yapar.
Safranın faydaları nelerdir?
Safran, birçok sağlık yararı olan antioksidanlar açısından zengindir. Safran, güçlü bir kokuya ve kendine özgü bir renge sahip bir baharattır. Çoğu insan için tüketimi güvenli olan bir baharattır ve diyete eklenmesi oldukça basittir. Safranın bilmeniz gereken diğer faydaları...
Antioksidan sağlama
Safran ile ilgili sağlık iddialarının çoğu, belirli antioksidanların yüksek seviyelerine dayanmaktadır. 2015'te yapılan bir incelemeye göre, ana aktif antioksidanlar şunlardır:
- Krosin
- Pikrokrosin
- Safranal
- Diğer bileşikler arasında kaempferol ve krocetin bulunur.
Bu antioksidanlar, vücuttaki oksidatif stres ve serbest radikallerle savaşmaya yardımcı olur. Oksidatif stres ve serbest radikaller, kanser ve kalp hastalığı da dahil olmak üzere birçok sağlık sorunlarının gelişiminde rol oynadığından, bu tür antioksidanlar kişinin sağlığını korumaya yardımcı olabilir.
Sinir sistemi bozukluklarını önlemek
Safrandaki antioksidanlar, vücudu sinir sistemini etkileyen bozukluklardan korumada rol oynayabilir. 2015 yılına ait araştırmalar, krosin gibi safrandaki bileşiklerin beyindeki iltihaplanmayı ve oksidatif hasarı azaltıyor gibi göründüğünü ve bu durumun faydalı etkilere yol açabileceğini belirtmektedir.
Başka bir dergide yayınlanan çalışma ise, safranın hafıza güçlendirici özellikleri ile birlikte antioksidan ve antienflamatuar etkileri sayesinde Alzheimer semptomlarına teorik olarak yardımcı olabileceğini kaydetti. 22 hafta boyunca safran alan hafif-orta derecede Alzheimer hastalığı olan kişiler, donepezil ilacı alan kişilerle karşılaştırıldığında bilişsel iyileşmeler yaşadı ve daha az yan etki gösterdi.
Ruh halini iyileştirmek
Safranın ruh halini iyileştirmeye yardımcı olabileceğine ve depresyon tedavisine faydalı bir ek olabileceğine dair artan kanıtlar vardır. Journal of Behavioral and Brain Science dergisinde yapılan bir çalışma, safran ekstraktının beyindeki dopamin seviyelerini artırdığını, ancak serotonin gibi diğer beyin hormonlarının seviyelerini değiştirmediğini bulmuştur.
Diğer araştırmalar, her gün 30 miligram (mg) safran almanın, hafif-orta şiddette depresyonu tedavi eden imipramin ve fluoksetin gibi ilaçlara benzer etkiler yaratabileceğini öne sürmektedir. Bazı insanlar safranın ruh halini iyileştirmek için tamamlayıcı bir tedavi olarak kullanılmasını önermesine rağmen, depresyon semptomlarını tedavi etmek için kullanılması için henüz erken bir aşamadır.
Libidoyu artırmak
Safran ayrıca hem erkeklerde hem de kadınlarda cinsel dürtüyü ve cinsel işlevi artırabilir. Araştırmacılar, safranın erkek kısırlık sorunları üzerindeki etkilerini gözden geçirdiler ve safranın erektil disfonksiyon ve genel cinsel dürtü üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu, ancak semen canlılığını değiştirmediğini kaydettiler.
2012 yılında yapılan daha eski bir çalışma, antidepresan fluoksetin kullanımı nedeniyle cinsel işlev bozukluğu yaşayan kadınlar üzerindeki etkilerini inceledi. Dört hafta boyunca günde 30 mg safran alan kadınlar, plasebo alanlara kıyasla artan cinsel istek ve vajinal kayganlık yaşadılar. Safran cinsel gücü artırır mı?
PMS semptomlarını azaltmak
Safran, premenstrüel sendrom (PMS) semptomlarını azaltıcı bir etki de gösterebilir. 2015 tarihli bir incelemenin yazarları, safran ve PMS semptomlarına ilişkin araştırmaları inceledi. Her gün 30 mg safran alan 20 - 45 yaş arasındaki kadınlar, plasebo alanlara kıyasla daha az semptom yaşadılar. Ek olarak, safranı sadece 20 dakika koklayan kadınların sistemlerinde daha düşük seviyelerde stres hormonu kortizol olduğu gözlendi, bu da PMS semptomlarının azalmasına katkıda bulunabilir.
Kilo kaybını teşvik etmek
Safranın kilo kaybını teşvik edebileceğine ve iştahı bastırabileceğine dair bazı kanıtlar da vardır. Journal of Cardiovascular and Thoracic Research dergisindeki bir çalışma, safran ekstraktı almanın, koroner arter hastalığı olan kişilerin vücut kitle indeksi (BMI), toplam yağ kütlesi ve bel çevresini azaltmaya yardımcı olduğunu bulmuştur. Takviyeyi alan kişiler ayrıca plasebo grubundakilere kıyasla daha az iştah gösterdiler.
Safranın yan etkileri nelerdir?
Genel olarak, safran tüketiminin çok az riski vardır. Safran ile yemek pişirmek, bu baharatı diyete eklemenin harika bir yoludur ve aşırı tüketim riskini azaltır. Günde 1,5 grama kadar safran almak genellikle güvenlidir, ancak çok fazla yemek toksik olabilir.
Araştırmacılar, 5 gramı toksik doz olarak kabul etmektedir. Çok yüksek dozlar, belirli insan grupları için daha tehlikeli olabilir. Örneğin; bir çalışmanın yazarları, safranın rahim üzerinde uyarıcı bir etkisi olduğu için hamile kadınların günde 5 gramdan fazla safran tüketmekten kaçınmaları gerektiğini belirtmektedir. Alerjik reaksiyonlar bir olasılıktır. Safran aldıktan sonra alerjik reaksiyon belirtileri yaşayan herkes bir doktora başvurmalıdır.
Safran nasıl kullanılır?
Bir yemeğe safran eklemenin basit bir yolu, birkaç ipliği bir bardak sıcak suya eklemektir. Bu, safranın çoğu aromasını ortaya çıkarır. Daha sonra, kişi bu suyu ve safranı pişirme işleminin sonunda tuzlu bir yemeğe ekleyebilir. Beklettiğiniz suyu çay olarak da tüketebilirsiniz.
Safran, genellikle kapsüller halinde toz haline getirilmiş stigmalarda formunda takviye olarak da giderek daha fazla bulunur. Yeni bir takviye almadan önce paketin üzerindeki talimatları okuyun ve mutlaka bir doktora danışın.
Safranın 2024 fiyatı nedir?
Safranın fiyatı markadan markaya farklılık göstermektedir. 2024 yılı safranın fiyatı 279 - 10.699 TL arasında değişmektedir. Ürünün kalitesi de fiyatlara yansımaktadır. Safranın gramı arttıkça fiyatı da pahalılaşmaktadır.
Kaynak: Natalie Olsen. "What are the health benefits of saffron?". Şuradan alındı: https://www.medicalnewstoday.com/articles/327017. (23.06.2023).
YORUMLAR