Oropouche virüsü nedir?

Oropouche virüsü (OROV), Peribunyaviridae familyasının Orthobunyavirus cinsinin bir parçası olan, segmentli, tek sarmallı bir RNA virüsüdür. Tembel Hayvan Hastalığı olarak da bilinen Oropouche Virüsü Hastalığı, Oropouche virüsünün (OROV) neden olduğu arboviral bir hastalıktır. İnsanlara tatarcık (küçük sinek) veya sivrisinek ısırıkları yoluyla bulaşır. Şu ana kadar Oropouche virüsünün insandan insana bulaştığına dair bir kanıt bulunmamaktadır.

Virüsün Orta ve Güney Amerika ile Karayipler'de dolaştığı tespit edildikten sonra 27 Mayıs 2024'te Küba Halk Sağlığı Bakanlığı, Santiago de Cuba ve Cienfuegos olmak üzere iki eyalette Oropouche virüsü hastalığının salgınlarını bildirdi. En sık bildirilen belirtiler ateş, bel ağrısı, baş ağrısı, iştahsızlık, kusma, halsizlik, eklem ağrısı ve göz ağrısıydı. Doğrulanan 74 vakanın 36'sı erkek, 38'i kadın olup ortalama yaş 34 (6-72 yaş arası) en çok temsil edilen yaş aralığı ise 15 ila 19 yaş arası (12 vaka) olarak açıklandı. Tüm vakalarda semptomların başlamasından sonraki üçüncü ve dördüncü gün arasında iyileşme belirtileri görüldü. 5 Haziran itibarıyla ciddi veya ölümcül vaka bildirilmedi. Amerika Bölgesi'nde Oropouche virüsü hastalığı salgınları son 10 yılda esas olarak Amazon bölgesinde meydana geldi. Virüs birçok Güney Amerika ülkesinde hem kırsal hem de kentsel topluluklarda endemik olarak görülüyor.

Oropouche virüsü hastalığının belirtileri neler? Nasıl bulaşır? Tedavisi nasıldır?

Hastalığın belirtileri “dang humması” hastalığına benzer ve enfeksiyonlu ısırmadan dört ila sekiz gün sonra (üç ila 12 gün arasında değişir) başlar. Başlangıç, genellikle ateş, baş ağrısı, eklem sertliği, ağrı, üşüme ve bazen beş ila yedi güne kadar kalıcı mide bulantısı ve kusma ile ani şekilde ortaya çıkar. Şiddetli klinik tablo nadir görülür ancak aseptik menenjit ile sonuçlanabilir. Çoğu vaka yedi gün içinde iyileşir, ancak bazı hastalarda iyileşme haftalar sürebilir. Oropouche virüsü hastalığına yönelik spesifik bir antiviral tedavi veya aşı yoktur. Kişisel koruma önlemleri, mekanik bariyerler (sivrisinek ağları), böcek kovucu cihazlar, kovucu maddeyle işlenmiş giysiler ve sivrisinek kovucular kullanılarak tatarcık ısırıklarının önlenmesine dayanır.

Dünya Sağlık Örgütü, görülen vakalarla ilgili mevcut bilgilere dayanarak herhangi bir seyahat veya ticaret kısıtlamasının uygulanmamasını tavsiye ediyor. CDC (Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi) ise artan Oropouche Virüsü aktivitesi ve bu aktiviteyle ilişkili olarak gezginlere yönelik bir uyarı yayınladı. Sağlık Uyarı Ağı (HAN) Sağlık Danışma Belgesi adıyla 16 Ağustos’ta yayınlanan açıklamada, 8.000'den fazla Oropouche virüsü hastalığı vakası rapor edildiği belirtildi. 2024 yılında Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'da Küba ve Brezilya'dan dönen gezginlerde seyahatle ilişkili tespit edilen vakalardan da bahsedildi. Belgede, virüsün daha fazla yayılmasını ve Amerika Birleşik Devletleri’nde henüz etki almamış bölgeler de dahil olmak üzere henüz virüsün görülmediği yerlere ulaşma riskini azaltmak için alınması gereken önlemleri sıraladı. Açıklamada “Her ne kadar ısıran tatarcıklara veya virüsle enfekte olmuş sivrisineklere maruz kalan insanlar hastalık geliştirme açısından en fazla risk altında olsa da, daha şiddetli Oropouche virüsü hastalığının risk faktörleri iyi tanımlanmamıştır. Daha ciddi hastalık riski taşıyan kişiler arasında muhtemelen vektörler yoluyla bulaşan diğer viral enfeksiyonlarla birlikte ciddi hastalık riski taşıyan kişiler, örneğin 65 yaş ve üzeri kişiler veya bağışıklık sistemi baskılanması, hipertansiyon, diyabet veya kardiyovasküler gibi altta yatan tıbbi rahatsızlıkları olanlar yer alır” ifadeleri kullanıldı. Virüsün görüldüğü bölgelere seyahat edenlerde hastalık belirtilerinin çıkması halinde “Hastanın klinik özelliklerine ve virüs dolaşımı olan bir bölgeye seyahat geçmişine dayalı olarak Oropouche virüsü hastalığına dair güçlü bir şüphe varsa bulunduğunuz bölgedeki sağlık kuruluşuna başvurmadan önce diğer enfeksiyonlar için yapılan testlerin negatif çıkmasını beklemeyin.” uyarısı yapıldı.

Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi tarafından yayınlanan açıklamada, Oropouche virüsü bulaşmasının olduğu bölgelere giden tüm yolcuları, seyahat sırasında ve seyahatten sonraki 3 hafta boyunca veya enfeksiyon kapmışsa, virüsün daha fazla yayılmasını ve etkilenmeyen bölgelere olası yayılımını azaltmak için hastalığın ilk haftasında böcek ısırıklarını önlemeye yönelik önlemler alınması uyarısı da yer aldı.