Kreatin, son zamanlarda spor yapanların kullandığı bir takviye olarak öne çıkıyor; ama bu doğal bileşik artık beyaz yakalıların ve yaşlı yetişkinlerin de ilgisini çekiyor. Mayıs 2025’te yayımlanan bir pilot çalışma, hastalığa bağlı hafıza kaybını artıran Alzheimer hastalarında günlük 20 g kreatin monohidratın beyin içi kreatin düzeylerinde %11’lik artış sağladığını ve hafıza ile yürütücü işlevlerde ölçülebilir iyileşme gösterdiğini ortaya koydu.

University of Kansas Medical Center’daki pilot çalışmada; Alzheimer tanılı 60 - 90 yaş arası katılımcılara günde 20 gram kreatin verildi, 8 hafta sonunda beynin enerji sistemine destek sağlanması ve hafıza işlevlerinde ölçülebilir fayda gözlendi. Araştırmacı Matthew Taylor, bu bulguların “daha büyük klinik çalışmalar için güçlü bir gerekçe” olduğunu söylüyor.

2024 tarihli başka bir çalışmada ise, kilo başına 0,35 gramlık tek doz kreatin alan yetişkinlerin bilişsel performansta belirgin iyileşme yaşadığı, beyin metabolizmasının desteklendiği ve zihinsel yorgunluğun azaldığı görülmüştü.

Kreatin nasıl faydalı olur?

Kreatin, vücudun enerji döngüsünde kritik bir molekül olarak çalışıyor. Kaslarda olduğu gibi beyinde de adenozin trifosfat (ATP) üretimini destekleyerek, nöronların daha verimli çalışmasına yardım ediyor. ATP’nin hızlıca yenilenmesi, özellikle öğrenme, hafıza ve dikkat gibi bilişsel süreçlerin sürdürülebilirliği açısından önem taşıyor. Bu nedenle kreatin takviyesi, zihinsel yorgunluğu azaltıp yoğun bilişsel yük altında performansı artırabiliyor.

Uzmanlar, kreatin takviyesinin yaşlanmayla birlikte azalan beyin enerjisini destekleyerek, yaşlı yetişkinlerde unutkanlık ve odaklanma sorunlarını hafifletebileceğini belirtiyor. Ayrıca, depresyon ve travmatik beyin hasarı gibi durumlarda da enerji metabolizmasını iyileştirici etkilerinin olabileceği tartışılıyor. Ancak araştırmacılar, bu bulguların henüz erken aşamada olduğunu ve kesin sonuçlar için daha geniş ölçekli klinik çalışmalara ihtiyaç duyulduğunu vurguluyor.

Beyin sağlığı için kreatin nasıl kullanılır?

Kreatin takviyesinin beyin sağlığına nasıl uygulanabileceği konusunda bilimsel çalışmalar henüz sınırlı olsa da, mevcut bulgular bazı temel noktaları öne çıkarıyor. Araştırmalarda genellikle günlük 5-20 gram aralığında kreatin monohidrat kullanıldığı görülüyor. Sporcuların kullandığı düşük dozlar (örneğin günde 3-5 g) uzun süreli kullanımda güvenli kabul ediliyor. Alzheimer gibi bilişsel sorunlarda ise kısa süreli yüksek dozların (örneğin günde 20 g) beyin kreatin seviyelerini artırdığına dair veriler mevcut. Ancak bu dozlar mutlaka doktor gözetiminde uygulanmalı.

Uzmanlar, sağlıklı genç yetişkinlerde tek seferlik düşük dozların dahi zihinsel performansa katkı sağlayabildiğini, fakat düzenli kullanımın daha sürdürülebilir etki sunduğunu belirtiyor. Yine de, böbrek rahatsızlığı olan kişilerde dikkatli olunması gerektiği vurgulanıyor. Bu nedenle, kreatin takviyesi beyin sağlığı için düşünüldüğünde kişisel sağlık durumu, yaş ve kullanım amacı göz önünde bulundurulmalı ve hekime danışılarak planlanmalı.

Kaynak: "Creatine may do more than build muscle; it could help the brain fight Alzheimer’s". Şuradan alındı: https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/health-fitness/health-news/creatine-may-do-more-than-build-muscle-it-could-help-the-brain-fight-alzheimers/articleshow/123329229.cms. (16.08.2025).