Şaşırtıcı gelse de, bazı insanlar kendi iyiliklerini ve uzun vadeli hedeflerini baltalıyor olabilir. Kendi kendini sabote etme, insanlar kendi başarılarını engellediğinde ortaya çıkar. İnsanlar bu yıkıcı adımları attıklarında, zararlı davranışları, ilişkileri ve kariyerleri de dahil olmak üzere hayatlarının neredeyse her bölümünü olumsuz etkileyebilir.

İnsan neden kendini sabote eder?

İnsanlar çeşitli nedenlerle ilerlemelerini engelliyor, bilinçli veya bilinçsiz olarak kendi kendini sabote etme eylemleri yapıyor olabilirler. Nedenler çocukluk sorunlarından önceki ilişki etkilerine kadar uzanır. Bu tür yıkıcı davranışların diğer nedenleri, düşük benlik saygısı ve başa çıkma problemlerinden aşağıda açıklanacak olan bilişsel uyumsuzlukla ilgili sorunlara kadar değişir. Kendini sabote eden insanlar eylemlerinin farkında olabilir. Örneğin, aşırı kilolu ve diyette olan biri, bir kutu dondurma yiyerek iyi çabalarını bilinçli olarak sabote edebilir veya bilinçsizce hareket edebilirler. Bir kişi bir çalışma son tarihini kaçırır. Yüzeyde, geç kalıyormuş gibi görünür ancak gerçek sebep başarısızlıktan korkması olabilir. Teslim tarihini kaçırarak kendi kendini sabote eder, böylece şirkette yükselme hedefini engeller.

İşlevsel olmayan bir ailede büyümek, kendi kendini sabote etme eylemlerine katkıda bulunabilir. Güvenli bir bağlanma stili olmaması hayatı her alanda etkiler. Büyürken ailesi tarafınsan sürekli fazla bir şeye sahip olamayacağı söylenen bir çocuk, fazlasını edinmemek için kendini sabote edebilir. Kötü biten bir ilişkiden, sürekli küçümseyen bir sevgiliden sonra hala savunmasız, yetersiz hissetmek kişinin harika ilişkisini baltalamasına sebep oluyor olabilir.

Olumsuz bir benlik imajı ve düşük benlik saygısı olan insanlar, özellikle kendini sabote etmeye karşı savunmasızdır. Kendileri hakkındaki olumsuz inançları doğrulayacak şekilde davranırlar. Bu nedenle, başarıya yakın olduklarında rahatsız olurlar. Hayatları boyunca başarısız olacakları söylenmiş insanlar artık bu sözü kendilerine tekrar etmeye başlarlar.

"Self Sabotage" (Kendini sabote etmek) nedir?

İnsanların kendi için işleri zorlaştırdıkları bu sabotajın aslında birçok türü var ancak bunlardan en yaygın üçü şöyle özetlenebilir:

1- Erteleme

Kendini sabote eden insanlar genellikle erteler. Erteleme, başkalarına asla hazır olmadığınızı göstermenin ve iyi bir sonucu ertelemenin bir yoludur. Bunun nedeni, insanların başkalarını hayal kırıklığına uğratmaktan, başarısız olmaktan veya başarılı olmaktan korkmalarıdır.

2- Mükemmeliyetçilik

Kendini imkânsız bir standartta tutmak, gecikmelere ve aksiliklere neden olacaktır. İşlerin aksamadan planlandığı gibi gitmesini hedeflemek olumlu bir strateji gibi görünse de, mükemmeliyetçilik başarıyı engeller. Bir şeyler ters gittiğinde, kaçınılmaz olarak olacağı gibi, mükemmeliyetçilerin işleri bozulur. Sonunda utanırlar. Depresyona eğilimlidirler, herkesi hayal kırıklığına uğratıyorlarmış gibi hissederler.

3- Kendi kendine tedavi

Başarılı olmayı istemekle beyinlerinde olamayacaklarını söyleyen senaryo arasındaki bitmeyen savaşla başa çıkmak için bazı insanar uyuşturucu, alkol ve benzeri şekillerde kendine zarar vererek kendilerini yatıştırır.

Kendinizi sabote etmeyi nasıl engellersiniz?

Kendi kendinizi sabote etmeyi önlemenin kesin yolu, buna sebep olan altta yatan sebebi bulmak ve onu çözümlemektir. Bunun için bir terapist ile görüşmeniz gerekir. Bu olumsuz davranışı nasıl durduracağınıza dair bazı ipuçları istiyorsanız, daha fazla zarar vermenizi önlemek için göz önünde bulundurmanız gereken bazı şeylere göz atabilirsiniz.

Altta yatan sebebi inceleyin

Hayatınızdaki kalıpları arayın. İyi çabalarınızı tekrar tekrar engellemeye eğilimli misiniz? Bu eylemler, başarıya ulaşmadan önce mi yoksa kişisel arzularınızı gerçekleştirmeye yakınken mi oldu?

Ertelemeyi bırakın

Kendini sabote edenlerin ortak bir davranışı da ertelemedir. Sizin için önemli olan bir şeyi ertelemeye devam ederseniz, bu durum asla ulaşamayacağınız söylenen bir hedefe ulaşmaktan duygusal olarak daha kolay olabilir.

Sadece büyük resme bakmayı bırakın

Çalıştığınız yerde en iyi eleman olmak gibi büyük bir şey hedeflediğinizde, devasa bir hedef size bunaltıcı gelebilir. Kendi kendini sabote etme eylemlerini önlemek için, küçük ayrıntılara takılıp kalmayın. Kendini sabote edenler bazen önemsiz ayrıntılarla çok zaman harcarlar. Başka bir örnek: Sağlıklı olmaya çalışıyorsanız, ya hep ya hiç kararları vermeyin. Spor salonunu bir hafta kaçırırsanız havlu atmayın. Küçük artımlı değişiklikler yapın ve bunlar üzerinde yavaş hareket edin. Bu şekilde sabote eden zihninizin frene basmasını önleyebilirsiniz. Sizi raydan çıkarmayacak daha küçük adımlar atın.

Mükemmeliyetçi düşünmeyi bırakın

Kendini sabote eden insanlar genellikle mükemmeliyetçidir. Belki her ayrıntıyı fazla düşünüyorsunuz ve her şeyin doğru olması konusunda ısrarcısınız. Mükemmeli değil, iyi olmayı hedefleyin. Küçük iyileştirmeler yapın ve istenen hedefe ulaşma yolunda ilerlemeyi not edin.

Referanslar:

Barbara Field. “Why People Self-Sabotage”. Şuradan alındı: https://www.verywellmind.com/why-people-self-sabotage-and-how-to-stop-it-5207635 (28.02.2022).