Hayatını, kısa bir sürede yaptığın sorular ve cevapları ile yönlendirebiliyor olmak aslında çok büyük strese sokuyor insanı. Hem de bütün gün oyun oynamayı düşündüğün genç yaşında! Sınavda başarabilirsen istediğin okulu seçebilir, istediğin kalitede eğitimi alabilir, hayatını istediğin gibi geçirebilirsin.

İş bulmanın zor olduğu ülkemizde sürekli bu mesajlar ile çocuklar, gençler küçük yaşlardan itibaren yarışa yarışa geliyorlar ve sınavda en iyisini yapmak için büyük stres yaşıyorlar. Sınava yaklaşırken hemen medyada sınav kaygısı ile ilgili yazılar çıkmaya başlar. Psikologların yazdıkları stres azaltma yöntemleri çok işe yarar, kesinlikle tavsiye ediyorum. Psikolog Şeyma Çavuşoğlu diyor ki: “Her yıl yaklaşık iki buçuk milyon öğrenci Eğitim yılı sonunda yapılan lise ve üniversitelere giriş için genel değerlendirme sınavlarına giriyor. Özellikle sınavların yaklaşması ile birlikte öğrenciler ve aileleri sınav kaygısı yaşıyorlar.” Sınav kaygısı, sınav öncesinde öğrenilen bilginin, sınav sırasında etkili bir biçimde kullanılmasına engel olan ve başarının düşmesine yol açan, yoğun kaygı, endişe ve korku duygularının bir arada yaşanması durumu olarak tanımlanabilir.

Normal düzeydeki bir kaygı kişiye, istek duyma, karar alma, alınan kararlar doğrultusunda enerji üretme ve bu enerjiyi kullanarak performansını yükseltme açısından yardımcı olur. Ancak yaşanan kaygı çok yoğun olduğunda kişinin potansiyelini ortaya koymasına engel olur ve kişi yaptığı işe odaklanamaz, dikkatini toplamakta zorlanır, bedeninde onu rahatsız eden duyumlar hisseder. Bu etkilerin zamanı ve miktarı kişiden kişiye değişmektedir. Normal olarak her insan çeşitli durumlarda bu duyguları yaşar, ancak henüz gelişimleri devam eden çocuk ve gençlerde bu durum kolaylıkla başa çıkamayacakları bir hal alabilir.

Sınav kaygısını kontrol etmek için sınavdan önce yapılacak pek çok şeyin yanı sıra sınava birkaç gün kala da aşağıdaki durumlara dikkat edin:

• Artık çalışmayı yavaş yavaş bırakın. Eğer çalışmayı bırakmak sizi kaygılandırıyorsa, ağır olmayan soru çözümleri ile devam edin.

• Sınavdan önce dinlenmek, dinlendirici yerlerde olmak iyi olacaktır, ancak bunları yaparken günlük rutininizi çok fazla değiştirmeyin.

• Uyku saatlerinizin, uyanma saatlerinizin aynı olmasına dikkat edin. Uyumakta zorlanıyorsanız da ılık bir duş almak size yardımcı olabilir.

Beslenmede değişiklik yapmayın:

Bu dönemlerde çıkan beslenme haberlerine göre çocuğunuzun yeme içme düzenini sınava 1-2 hafta veya 1-2 gün kala sakın değiştirmeyin. Beslenme tabii ki çocuğun başarısını, zekâsını ve hafızasını direkt etkiler. Ama bu etki 2-3 günde çıkmaz. Çocuğunuzun derslerinde ve sınavlarında başarılı olması için her zaman bu önerileri uygulamanız gerekiyor. Bunun tam tersini yaparsanız, yani hiç sebze yemeyen çocuğunuza birkaç gündür sebze yedirmeye çalışıyorsanız, kuruyemiş sevmeyen çocuğa sırf iyi gelsin diye ceviz yedirmeye çalışıyorsanız, faydası değil, zararı bile ortaya çıkabilir. Zaten stres seviyesinin yükseldiği bu günlerde alerji, sindirim sistemi bozuklukları,mide problemleri artabilir. Hiç alışık olmadığı besinlerle bunu tetiklemeyin.

Neyi istiyorsa yesin ama dikkat:

Stresi azaltan yiyecekler genelde karbonhidrat ağırlıklı yiyeceklerdir.Makarna, börek, pilav, tatlılar ve çikolata genelde mutlu eder. Çocuğunuzun canı ne istiyorsa onu yesin. Onun aklında şu anda milyonlarca soru ve cevapları var. Bir de yeme stresini eklemeyin. Ama uzaktan onu kontrol edin. Örneğin; çok yağlı, çok tuzlu, çok şekerli yiyecekler, alerji yapabilecek besinler var ise bunların yerine daha sade, daha sık tükettiği, alışık olduğu yemekleri tercih edin.

Hipoglisemisi olanlar dikkat:

Kan şekerinin hızlı düşmesine "hipoglisemi" denir. Kan şekeri düştüğünde dikkat dağınıklığı, konsantrasyon bozukluğu, hafızayı yeterince verimli kullanamama gibi sorunlar ile karşılaşabiliriz.Kan şekerinin uzun sürede dengeli kalması için protein ağırlıklı bir kahvaltı yapın. Eğer kan şekeri yükselsin diye çikolata- şeker yerseniz sınavın ortasında sorular gözünüzün önünde dans etmeye başlayabilir. Kan şekeri dengesini bozabilecek aşırı tatlı tüketiminden kaçının. Pilav-makarna yerseniz yanında mutlaka et-köfte-balık-tavuk tüketin. Tümgençlere sınavda başarılar diliyorum.

Sınav günü

Kan şekerini düzenleyen, uzun süre tok tutan, enerjinizi düşürmeyen kahvaltı:

• 1 yumurta (haşlanmış)

• 1-2 dilim peynir (light olmasın)

• Zeytin veya domatesin üzerine zeytinyağı

• 3-4 tam ceviz veya 10 fındık

• Esmer ekmek (tam buğday ekmeği)

• Domates, salatalık

• 1 bardak süt (kahveli olabilir) şekersiz çay

Eğer hipoglisemi problemi yok ise bu kahvaltıya çikolata, tahin helvası vb. eklenebilir.

Son gün

• Lahana brokoli, pırasa, bamya gibi gaz yapabilecek, bağırsak düzeninizi etkileyebilecek sebzeleri son güne koymayın.

• Öğünlerde ev köftesi + sebze yemeği + ekmek veya kıymalı domatesli makarna gibi çok karışık olmayan yemekleri tercih edin.

• Son birkaç gün su tüketiminizi azaltmayın! Günde 1.5 – 2 lt su için. Sınav günü yanınızda mutlaka su olsun. Eksik su tüketimi dikkat dağınıklığı yapabilir.

• Aşırı soğuk, aşırı sıcak, aşırı yağlı, aşırı baharatlı besinleri son günlerde tüketmeyin. Kendinizi sınavdan çıkmış ve rahatlamış halinizi düşünerek sakinleştirin.

Haber: Güneş Aksüs