Spekulum, kadınlar tarafından onyıllar boyunca ağrı, kaygı ve savunmasızlık ile ilişkilendirilmiş, vajinal muayenede kullanılan bir alet. Bir erkek tarafından icadından 150 yıl sonra, kadın mühendisler spekulumu yeniden tasarladı.

Kökeni Antik Roma’ya kadar uzanan aletin bugüne kadar kullanılan versiyonu, 1840’larda J. Marion Sims tarafından, köleleştirilmiş siyah kadınları anestezi olmadan denek olarak kullanarak geliştirildi.

Tıbbi tasarım alanında doktora yapan Tamara Hoveling ve Entegre Ürün Tasarımı alanında yüksek lisans yapan endüstriyel tasarım mühendisi Ariadna Izcara Gual, sadece bir yüksek lisans tezi değil, kişisel arayışın da sonucunda spekulumu yeniden tasarlamaya karar verdi. Tıbbi tasarım araştırmacısı Hoveling, şöyle konuştu: “Ne yazık ki vajinal spekulum konusunda çok fazla deneyimim var. Spekulum Köle kadınlar üzerinde izinsiz test edilmiş. Bu da beni bu projeyi üstlenmeye daha da motive etti."

Kadınlar tarafından tasarlanan spekulum çiçek şeklinde

Hoveling ve Izcara Gual birlikte, tıbbi sınıf TPV kauçuktan yapılmış yumuşak, yarı esnek bir spekulum olan Lilium’u tasarladı. Mengene gibi ‘tık’ sesiyle açılan sert metal bıçaklar yerine, Lilium'un tampon benzeri bir tüp aplikatörüyle nazikçe açılan taç yaprağı şeklindeki parçaları bulunuyor.

Tasarımı inceleyen India Today’e göre, tasarım iki ana bileşenden oluşuyor; bir çiçeği andıran üç kauçuk yaprak ve yerleştirmeye olanak tanıyan yumuşak bir tüp. Hastalar bunu kendileri yerleştirebiliyor veya bir sağlık uzmanı tarafından yerleştirilmesini sağlayabiliyor.

Ariadna Izcara Gual, yüksek lisans tezinde "Çiçek şekli, bilinen bir şekil olduğu için hastaların psikolojik rahatlığını artırmak için," diye açıkladı. Bu, basit bir fikre dayanıyor; Bir şey daha az korkutucu göründüğünde ve hissettirdiğinde, hastalar kendilerini daha kontrolde hissediyor ve muayene için hazır hale geliyor.

Delft Teknik Üniversitesi'nden (TU Delft) Endüstriyel Tasarım Mühendisi Ariadna Izcara Gual

TU Delft Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre kadınların %35'i ağrı, utanç veya korku nedeniyle pelvik muayeneden kaçınıyor. Bazılarında aletin görüntüsü bile paniğe neden oluyor. Endüstriyel tıbbi tasarım araştırmacısı Hoveling, birçok hastanın cihaz takıldığı anda gerildiğini ve bunun spekulum açıldıktan sonra gergin kaslara baskı yaparak daha fazla rahatsızlığa neden olduğunu ve bunun da vajinal muayeneyi daha rahatsızlık verici hale getidiğini belirtti.

Konforsuz vajinal muayenenin yarattığı fiziksel ve duygusal tepkilerin sonuçları var. Dünya çapında kadınlar arasında en sık görülen dördüncü kanser türü olan rahim ağzı kanseri, genellikle spekulum kullanılan işlemlerle tespit edilir. Hoveling, The Hindu'ya , "Bu cihaz yüzünden, korktukları için, travmatik bir deneyim yaşadıkları için jinekoloğa gitmediklerini söyleyen birçok kadından e-posta aldım." dedi.

İlginizi çekebilir: Pelvik taban hastalıkları

Lilium, hasta konforu düşünülerek üretilmiş olsa da tıbbi standartları da karşılıyor. Doktorlar ve hemşireler de dahil olmak üzere yedi sağlık uzmanı, cihazı pelvik modeller üzerinde test etti. Özellikle obez veya vajina duvarı sarkması olan hastalarda, geleneksel spekulumların sıklıkla başarısız olduğu durumlarda daha iyi görüş sağladığını bildirdiler.

Kadınlar tarafından tasarlanan yeni spekulum, dünya çapında kullanılan yaygın tasarıma göre daha sürdürülebilir olma özelliği taşıyor. Dokuz adede kadar plastik veya metal bileşen içerebilen mevcut modellerin aksine, Lilium sadece iki bileşenden oluşuyor. Bu sayede temizlenmesi, otoklavlanması ve yeniden kullanımı kolaylaşıyor ve böylece tıbbi atık miktarı azalıyor.

India Today'in haberine göre, Lilium prototipini ilk testlerde deneyen sekiz hastanın tamamı, geleneksel metal versiyona göre onu tercih ettiklerini söyledi.

Hoveling ve Izcara Gual, prototipi daha da geliştirmek için bir kitle fonlaması kampanyası başlattıklarında, hemen yanıt aldılar. France 24'ün haberine göre, iki gün içinde 100.000 €'nun (yaklaşık 117.000 $) üzerinde para topladılar.

Şimdi ekip, insan deneylerine geçmek, düzenleyici onayları almak ve cihazı daha geniş bir şekilde dağıtmak için ortaklıklar arıyor.

Konfordan daha fazlası

İngiltere'de Cinsel Sağlık ve HIV Danışmanı olan Dr. Shema Tariq, The New Feminist dergisine verdiği demeçte, bu araçların yalnızca işlevsellikten ibaret olmadığını, güçle de ilgili olduğunu söyledi. "Nesneler nesnel veya tarafsız değildir. Sosyal ve politik kararlar, nesneleri ve nasıl kullanıldıklarını şekillendirir," diye konuştu.

Shema şu anda spekulumun tarihini antropoloji, dergiler ve tıp arşivleri aracılığıyla inceleyen bir kitap yazıyor. Pelvik muayene sırasındaki rahatsızlığın daha derin bir şeye işaret ettiğine inanıyor: Bize acıyı beklememiz ve sessiz kalmamız gerektiği öğretilmiş.

"Kaygılı hissediyorsam, 'Bu işlem konusunda biraz gerginim' diyebilmeliyim. 'Biraz daha yavaş ilerleyebilir miyiz?' 'Yaparken ne yaptığınızı açıklayabilir misiniz?'" diye soramıyoruz. "Kadınlar olarak, yaygara koparmamaya şartlandırılmışız."

Referanslar: TU Delft. "New vaginal speculum design might motivate women to go for health checkups". (2025) Şuradan alındı: https://www.tudelft.nl/en/ide/delft-design-stories/new-vaginal-speculum-design-might-motivate-women-to-go-for-health-checkups

Yamily Habib. (2025) “Woman Engineers Finally Redesigned the Speculum After 150 Years of Male-Made Pain”. Şuradan alındı: https://fiercebymitu.com/wellness/speculum-redesign-women-engineers-150-years/