Bu içerik Dr. Elif Altuğ tarafından kaleme alınmıştır.

Sigara dumanında 7000’ e yakın kimyasal madde bulunur. Bunların 70’inden fazlası kanser yapıcı madde olarak tanımlanmıştır. Kanser oluşumunda etkili bu maddeler, puroda ve nargilede sigaradan daha fazla; dumansız tütün ürünlerinde de sigaradan daha az olarak vardır. Elektronik sigaralarda DNA hasarına yol açan kimyasallar bulunduğuna ilişkin önemli veriler bulunur.

Tütün ve tütün ürünleri ise tüm dünyada yaygın kullanımı nedeniyle sigara tüketimi önlenebilir ölümlerin nedeni olarak ilk sırayı alır. Hem kullanan kişide hem de yakın çevresinde ciddi sağlık tehdidi oluşturur.

Sigara içme sıklığı 15 yaş altındaki gençlerde her yıl giderek artmaktadır. Özellikle elektronik sigaralar ve ısıtılmış tütün ürünleri tüm dünyada yaygınlaşmış ve güvenliksiz ürünler olup, tütün ile mücadelede yeniden gri alanların oluşmasına neden olmaktadır. Tütün kullanımına bağlı olarak tüm dünyada ortalama yıllık 8 milyon ölüm bildirilir ve bu ölümlerin 900 bini pasif içiciliğe bağlıdır. Günde 4 adetten az sigara içenlerin kanser riski 5 kat, günde 10 adetten fazla sigara içenlerin kanser riski 20 kat artmaktadır. İkinci el sigara dumanının da erişkinlerde akciğer kanseri yaptığına ilişkin kesin kanıtlar vardır. Tütün kullanımı 20 paket/yıl ve üzeri olanlarda yaşam süresi 15 yıl eksilir.

Filtreli ve nikotin düzeyi az olarak tanımlanan 'ince' sigaraların daha güvenli olduğuna dair yanlış bir algı vardır. Sigaranın tipi ile akciğer kanseri sıklığı azalmamakta, sigara içeriği hafifletildikçe kişi daha derin içine çeker ve zamanla daha çok sayıda sigara tüketir. Dolayısıyla tütün ürününün içeriğine göre oluşan akciğer kanseri tipi ve yerleşimi değişirken, ölümcül sonuçları halen devam eder.

Sigara akciğer kanseri ölümlerinin yüzde 90’ından sorumludur. Sigara içenlerin akciğer kanseri geliştirme riski, içmeyenlere göre 15-30 kez daha fazladır.

Kanser gelişimi için yüksek risk taşıyan kişiler,50 yaş üstü ve 20 paket/yıl sigara öyküsü olan aktif veya 15 yıldan daha kısa süredir sigarayı bırakmış olanlar mesleki maruziyet, KOAH ve akciğer fibrozu varlığı durumlarıdır. Bu koşullardaki kişilerin mutlaka yıllık akciğer sağlığı kontrolünden geçmesi ve toraks BT ile değerlendirilmesi önerilir. Akciğer kanserinin erken evrede yakalanması, tedavi ile elde edilen yaşam sürelerini belirgin şekilde iyileştirmeye olanak sağlar ve bu yüzden çok önemlidir.

Tanı ve tedavi sürecinde tütün ürünlerinin bırakılması akciğer kanseri tedavisinin etkinliğini artırır ve beklenen yaşam süresi artar. Kemoterapi alan hastalarda sigara dumanındaki bazı kimyasal maddeler kemoterapi ajanlarının etkinliğini azaltarak, tedaviye yanıtı olumsuz etkilemektedir. Radyoterapi gören hastalar için de sigara kullanımı devam ettiğinde ikinci kanserlerin gelişme riski ortaya çıkar ve radyoterapiye bağlı komplikasyonlar gelişebilir. Yine ameliyat sonrası dönemde devam eden tütün kullanımı, ameliyat sonrası komplikasyon riskini artırırken hastanede kalış süresini artırır, dolayısıyla yaşam kalitesini düşürür.

Akciğer tanısı almış kişilerin tanı ile ve izleyen tedavi sürecinde devam eden sigara bırakma girişimi, hem tedavinin etkinliğini artırırken, tedavi sürecinde kaliteli bir yaşam sürdürülmesine ve sonucunda yaşam süresinde artışa neden olur.

Sigara bırakma yardımlarının önemi, fiziksel ve psikolojik ve sosyal bir bağımlılık olarak kabul edilen tütün kullanımının zararları göz önünde bulundurulduğunda, bu bağımlılığın başlamadan önlenmesi önceliklidir.