Obsesyon nedir? Hasta ne gibi sinyallerden obsesif kompulsif olduğunu anlayabilir?

Obsesyon ve kompulsiyonu tanımlarsak;

Obsesyon; istenmeyen, uygunsuz bir biçim olarak yaşanan, kişinin benliğine yabancı düşünceler, dürtüler ya da düşlemlerdir ve kişide belirgin bir sıkıntı ve kaygıya neden olur. Obsesyonlara eşlik eden sıkıntı ya da kaygılar başka bir düşünce ya da eylem ile azaltılmaya çalışılır. Bu eylemleri kompulsiyon olarak tanımlarız. Obsesif kompulsif hastalıkta kompulsiyon yineleyen davranışlar ya da zihinsel eylemler olarak anlaşılmalıdır.

Bir kişinin Obsesif-Kompulsif Bozukluğu olması için aşağıda yazılan özelliklerin yaşanması gerekir.

  • İstemediği halde rahatsızlık ve sıkıntı verecek şekilde sürekli yineleyen bir düşünce, dürtü ya da düşlem yaşıyor ise,
  • Bu düşünceler, dürtüler ve düşlemler gerçekten yaşanana yaşam sorunları hakkında duyulan aşırı üzüntüler değil ise,
  • Bunlardan kurtulmak için kişi önem vermeme, baskılama, başka düşünce ya da eylem ile etkisizleştirme çabası içinde ise,
  • Obsesyona ya da obsesyonlara tepki olarak kendini alıkoyamadığı yineleyici davranışlar (denetleme, kontrol, düzene koyma, temizlenme vd.) içinde ise
  • Aşırı ya da anlamsız olduğunu bilmesine rağmen bu düşünce ve davranışları yapmaya devam ediyor ise,
  • Kişinin davranışları ya da zihinsel eylemleri sorunu gidermek için tasarlanan şeylerle gerçekçi bir biçimde ilişkili değilse ya da çok aşırı düzeyde ise,
  • Kişi obsesyonlarını ve kompulsiyonlarını aşırı ve anlamsız olduğunu kabul ediyor ise,
  • Obsesyonlar ve kompulsiyonlar günde 1 saatten fazla zamanını alıyor ise,
  • Günlük işlerini, işlevselliğini, toplumsal etkinliklerini ya da ilişkilerini önemli ölçüde bozuyor ise bu kişi de Obsesif-Kompulsif bozukluğu vardır ve kişi bir psikiyari uzmanından yardım almalıdır.

Gündelik takıntılarımızı (mesela, masa düzeni konusunda titizlik, yürürken taşların çizgisine basmama gibi) obsesyonlardan sayabilir miyiz?

Masa ve ev düzenini sizin tabiriniz ile gündelik takıntılar olarak düşünebiliriz. Ancak, yürürken taşların çizgisine basmamak ve bu konuda özel çaba göstermek obsesif kompulsif rahatsızlığın bir belirtisi olabilir. Kültürlere ait olan obsesif ve kompulsif özellikler vardır, Örneğin başımıza gelmesi diye tahtaya 3 kez vurmak gibi kompulsif davranışlar, kara kedi görünce başımıza kötü bir şey geleceğine inanmak gibi vb. düşünceler hastalık boyutunu göstermez. Yine obsesif kompulsif Hastalık olmayan kişilik temelinde olan obsesif kompulsif kişiliklerin de olabileceğini bilmek gerekir. Bunlarda gerçek bir obsesyon ve kompulsiyon yoktur. Obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu olanlarda; esneklik, açıklık, düzenlilik, mükemmelcilik, kontrol duygusu öne çıkar. Bu kişilerde; yapılan etkinliğin amacını unutturacak derecede ayrıntılar, kurallar, sıralamalar, listeler, program yapıp durma, işin bitirilmesini zorlaştıracak mükemmeliyetçilik, ekonomik gereksinim ile açıklanamayacak kendini işe verme, ahlak, doğruluk gibi değerlerde esneklik gösterememe, eski eşyaları atamama, para harcama konusunda cimrilik, katı ve inatçı tutum görülür. Bu özellikler azdan çoğa değişen derecelerdedir. Az derecede olanlara Obsesif kişilik özelliği, çoğunun yoğun bir şekilde olması durumunda obsesif kişilik bozukluğundan söz edebiliriz.


Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu mudur? Tedavisi ilaçla olmak zorunda mıdır?

Obsesif - Kompulsif Bozukluk ayrı Obsesif Kişilik Bozukluğu ayrı şeylerdir. Ancak Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu zaman içinde obsesif ve kompulsif belirtiler artabilir ve kişi hastalık düzeyinde sorunu yaşayabilir.

Obsesif kompulsif kişilik bozukluğunda ilaç tedavisi önermiyoruz. Psikiyatrik danışmalık ve yardımcı psikoterapi yöntemleri öneriyoruz.


Alternatif bir tedavi yöntemi ya da hastanın kendini tedavi etmesi mümkün müdür?

Alternatif yöntemden tıbbi uygulamalar dışındaki yöntemler olarak anlıyorum. Psikiyatrik tanı ölçütlerini karşılayan obsesif kompulsif bozukluk hastaların psikiyatrik ilaç tedavisi ve beraberinde bilişsel davranışçı metod ile yapılan psikoterapi ile tedavi olmaları temel ve mutlaka gerekli olan yaklaşımdır. Tedavilere cevap alınamayan hastalarda beyine yapılan cerrahi yöntemler uygulanabilmektedir. Bunların dışındaki yaklaşımlar hastalığın tedavisine çözüm getirmemektedir. Gevşeme teknikleri, doğru nefes alma, stres ve sorunlar ile baş etme becerilerini öğrenmek tedaviye çok yardımcı diğer yöntemlerdir.


Obsesyonları neler tetikler ve obsesif kompulsif olunur mu, doğulur mu?

Obsesif Kompulsif Bozukluğun hem doğulur hem de olunur. Genetik yapımızda bu hastalığa yatkın olmamızı sağlayan genler varsa hayatımızın herhangi bir döneminde bu hastalık ortaya çıkabilir. Obsesif Kompulsif Bozukluğu olan kişilerin 1. derece biyolojik akrabalarında Obsesif Kompulsif görülme oranı genel topluma göre daha fazladır. Evde, obsesif kompulsif belirtiler yaşayan bir aile bireyi varsa bu özellikler çocukların yaşamında da görülebilir ancak kesin çocukta kesin hastalık olur diyemeyiz.


Obsesiflik başka bir ruhsal hastalığa neden olur mu?

Obsesif Kompulsif Bozukluk belirtilerin devam etmesi kişinin günlük işlerini ve işlevselliğini çok etkileyeceğinden, toplumsal etkinliklerini ya da ilişkilerini önemli ölçüde bozacaktır. Bu durumda kişi gerek obsesif kompulsif belirtiler ile baş etmeye çalışacak gerekse de yaşamını sağlıklı sürdürmeye çalışacak bu çoğu zaman uyumlu ve başarılı sürdürülemediğinden kişi zamanla sosyal, iş ve aile yaşamında kişiyi çok zor durumda bırakacaktır. Kişi de zaman içinde obsesif kompulsif belirtilerin yanında; uyku bozuklukları, cinsel sorunlar, panik bozukluk, depresyon gibi diğer ruhsal sorunlar eşlik edebilecektir.


Nesnel takıntılar kişisel takıntılara dönüştüğünde buna yine obsesyon denilebilir mi? Mesela başka birini, başka bir olayı takıntı haline getirmek…

Nesnel takıntının ne olduğunu ayırt etmek lazım kişi üzerinden takıntı diye yaşadığımız şey, onun başına kötü bir şey gelecek, şöyle düşünürsem veya yaparsam onun başına bir şey gelmez vb. şeyler ise bu obsesif kompulsif durumu ilgilendirir. Ama, kişiyi başkalarından kıskanmak, onu kaybetmemek adına bir şeyleri takıntı yapıyorsak burada bağımlı kişilik veya paranoid kişilikten söz edebiliriz. Bir olayın da ne olduğu önemlidir. Eğer bir insanın başından çok örseleneceği, sarsılacağı, yıkıcı bir olay geçti ise örneğin, rehin alınma, yaşamını tehdit eden yıkıcı bir olay, çok sevdiği birini aniden kaybetme, cinsel saldırı, tecavüz bu gibi durumlarda olaylar sık sık takıntıymış gibi hatırlanabilir, rahatsızlık ve sıkıntı yaşanabilir. Kişilerin bu olayları hayatlarından uzaklaştırmaları çok zor olabilir. Bu gibi durumlar travma olgularıdır. Obsesif kompulsif bir durum değildir. Ancak, obsesif kompulsif hastalarda travmatik bir olay ile karşılaşabilir o zaman, travmanın ruhsal belirtileri ile ve obsesif kompulsif belirtiler içi içe birlikte seyir edebilir.


Röportaj: Pınar Aksu

Facebook Yorumları

YORUMLAR

Yorum kurallarını okumak için tıklayınız!

İnternet sitemizde kullanılan çerezlerle ilgili bilgi almak ve tercihlerinizi yönetmek için Çerez Politikası, daha fazla bilgi için Aydınlatma Metni sayfalarını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.