Gündelik hayatta stres kaçınılmaz bir duygu olarak kendini gösteriyor. Birçok hastalığın davetçisi olan stres, dişlerimiz üzerinde de etkide bulunuyor. Kendilerini zihinsel ve fiziksel açıdan rahatsız hisseden kişiler, farkında olmadan çoğu zaman dişlerini sıkabiliyorlar. Diş Hekimi ve Protez Uzmanı Çağdaş Kışlaoğlu, tıpta Bruksizm olarak adlandırılan bu hastalık hakkındaki görüşlerini aktarıyor.

Bruksizm (Diş gıcırdatma) nedir?

Bruksizm; uyku süresince, güçlü çene hareketleri ile oluşan alışkanlıklardır. Genellikle kişiler uyku safhasındayken görülen bu durum, diş sıkma rahatsızlığını oluşturmaktadır. Bireyler bu hareketi istem dışı olarak yapmaktadırlar. Beyin bölgesine iletilen stresin yoğunluğu arttıkça çiğneme kaslarının sıkımı da aynı oranda güçleşir ve kişi fark etmeden dişlerini gıcırdatmaya, sıkmaya başlar. Çene kasları diğer kaslara göre daha güçlü olsalar da bireylerin alt ve üst çenesinin, çiğneme, yutkunma gibi durumlar dışında birbirine temas etmemesi gerekir. Bunun nedeni ise dişlerin birbirlerine bir şeyi çiğneme dışında sert bir şekilde sürtünmesinin dişlerde aşınmaya yol açmasıdır.

Bruksizmin (Diş gıcırdatmanın) nedenleri nelerdir?

Diş gıcırdatma (Bruksizm), dişler arasındaki kapanış ilişkisinin bozulmasından (Malokluzyon) kaynaklanabilir. Fakat bu durum çok sık karşılaşılan bir durum değildir. Genel olarak bu rahatsızlığa sebep olarak günlük hayatta yaşanılan maddi ve manevi sorunların kişi üzerinde yarattığı psikolojik baskı neden olur. Çünkü birçok birey istediği ya da arzuladığı yaşam şartlarına ulaşamadığı için bu olayı kendi içerisinde farklı boyutlara taşır. Böylelikle sorunlar, uyku esnasında da diş gıcırdatma olarak ortaya çıkar. Bruksizm hastalığına stres dışında bireyin kişisel özellikleri de neden olur. Aşırı sinirli, hassas ve titiz bir yapıya sahip olmak da bu tarz rahatsızlıkların ortaya çıkmasında etken rol oynar.

Diş gıcırdatmanın şiddetine göre zaman içerisinde dişlerde bazı sorunlar ortaya çıkar. Dişlerin çiğneyici yüzeyinde aşınmalar olur. Diş minelerinde oluşan rahatsızlık diş boylarının kısalmasına sebep olur.

Dişlerde kamaşma olarak bilinen, soğuğa karşı hassasiyet belirir. Ani diş sızlamaları gerçekleşir. Diş ve çene arasındaki bağlarda gevşemeler oluşarak diş sallanmaları ya da dökülmeleri görülür.

Bruksizme bağlı olarak da dişlerde kırılma ve diş eti çekilmeleri ortaya çıkar. Aynı zamanda Bruksizm, ağız yaraları, baş ağrısı, çene ağrısı, şakak ve yanak bölgelerinde de kas ağrılarına neden olur.

Diş sıkma hastalığı şikâyeti ile bizlere başvuran hastalarda; çene kaslarını zorlamanın sonucunda boğaz, çene ve yüz kaslarında ağrı, dişlerin kırılması ya da oyulması gibi durumlara rastlanır. Çene kaslarının sürekli sıkılması ise zamanla dişlerde hassasiyet ya da çene eklemlerinde rahatsızlıklar oluşturabilir bu durum ise çiğneme esnasında ağrıya neden olur. Bu belirtiler diş gıcırdatmasının başlangıcından itibaren görülmeyebilir daha ileriki zamanlarda kişinin karşılaşabileceği problemlerdir.

Bruksizmin(Diş gıcırdatmanın) tedavisi nasıldır?

Bruksizm’in yol açtığı rahatsızlıkları ve kişinin diş gıcırdatmasına devam etmemesi adına ‘gece koruyucuları’ olarak adlandırılan silikon içerikli madden yapılmış diş plakları kullanılabilir. Genel anlamda faydalı olan bu plakların bazı kişilerde tedavi sürecinde yeterli olmadığı saptanmıştır. Bu sebeple kişinin rahatsızlığının seviyesine göre ek olarak kas gevşeticiler, psikolojik terapi yöntemi, eksik dişlerin yerine protez tedavisi uygulanabilir aynı zamanda hatalı yapılmış dolgu ve kaplama varsa bunlar da yenilenebilir.

Diş Hekimi Bijen Muhit, kişiye özel hazırlanan plaklarla diş gıcırdatmanın zararlı etkilerinin önlenebildiğini söylüyor.

Diş gıcırdatma, gün içerisinde biriken stresin, uykuda açığa çıkarak dişlerin bilinç dışı birbirleri üzerinde kaydırılmasıyla meydana geliyor. Uyku apnesi, stres, endişe, kızgınlık, hayal kırıklığı, yoğun içki ve sigara tüketimi, sık ve çok kahve tüketimi ile doğru yapılmayan diş tedavilerinin, diş gıcırdatma olarak tanımlanan patolojik duruma yol açabileceği belirtiliyor.

Çıkan sesler nedeniyle sosyal çevrede büyük bir rahatsızlık yaratan diş gıcırdatmanın, sağlık nedenleriyle bir diş hekimine başvurularak, bir an önce önlem alınması gereken bir rahatsızlık.

Diş Hekimi Bijen Muhit, ortaya çıkan riskleri, “Diş gıcırdatma, dişlerin aşınması ve kırılması, diş kaybı, diş etlerinin çekilmesi, diş sinirinin açığa çıkması, soğuk-sıcak hassasiyeti, çiğneme kaslarında ağrı, çene eklemi deformasyonu ve çene kilitlenmesi” olarak sıralıyor.

Hastanın dişlerinden ölçü alınarak hazırlanan, gece takılan yumuşak veya sert gece plakları tedavi için idealdir. Kişinin gıcırdatma sıklığına ve kuvvetine bağlı olarak bu plakların belirli aralıklarla yenilenmesi gerekebilir. Gıcırdatma tedavisinde plak sadece gıcırdatmanın ortaya çıkardığı sorunları önler. Kesin tedavi için hasta mutlaka günlük stresini azaltacak medikal ve psikolojik tedavi süreçlerine yönelmelidir.

Çene kaslarınızı gevşetmeye çalışın

Kendinizi, dişinizi gıcırdatırken yakalarsanız, dilinizin ucunu dişlerinizin arasına uzatın ve çene kaslarınızı gevşetmeye çalışın. Sabahları ılık bir bezi yanaklarınıza tutun ve çene kaslarınızı rahatlatın. Aşırı esneme hareketlerinden de kaçının. Günlük hayatınızdaki stresi azaltmaya çalışın. Kola, kahve, çikolata gibi kafeinli yiyecek ve içecekleri mümkün olduğunca az tüketin. Ön dişler ile koparma hareketi yapmamaya özen gösterin. Kalem gibi cisimleri ağzınızda tutmayın. Alkolden uzak durun ve sakız çiğnemeyin.