Günümüzde 70’ini aşmış birçok insanın sağlık sorunlarının daha genç olanlardan farklı olmadığı görülüyor. Araştırmalar ise çarpıcı sonuçlara işaret ediyor. Biraz kilolu olmanın yaşam süreci açısından yararlı sonuçlar doğurması gibi... İşte sağlıklı yaşlılık dosyası...

Genel refah düzeyinin artmasıyla tüm dünyadaki yaşlı sayısı artıyor. Yaşlılar toplum için bir yük mü? Yaşlılar bakıma muhtaç, kendilerine ve çevrelerine katkı sunmayan kişiler mi? Yaşlı oranının artması toplumun aleyhine mi? Toplumun yaşlanması yalnızca gelişmiş ülkelerin sorunu mu? Yaşlı sağlıklı olabilir mi? Yaşlının sağlıklı olması ne demektir? Yaşlılıkta sağlıklı olmak için neler yapılmalı? Bu ve benzeri soruların gündemimizde daha çok yer alması giderek yaşlanıyor olmamızdan kaynaklanıyor. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Geriatri Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Akif Karan ve Uzm. Dr. Aslı Tufan, “Yaşlanmak yani yaşın ilerlemesi istenilen bir şey. Buna karşın insanı mutlu eden sadece yaşlanmak değil yaşlanırken üretmeye devam etmek, kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmek, ailesine destek olmak ve toplum için çalışıyor olabilmektir” diye konuşuyor.

Önemli olan yaşamın kalitesi

Günümüzde 70-75 yaşlarına ulaşmış birçok insanın sağlık sorunlarının daha genç olanlardan farklı olmadığı görülüyor. Bunun nedeninin çevresel şartlardaki düzelmeler, hastalıkların tedavilerindeki gelişmeler ve sağlık bilincinin artması olduğu belirtiliyor. Bu nedenle bu gruba yaşlı gözüyle bakılmaması gerekiyor.

Son yıllarda bu yaş grubunun orta yaşlarını süren bir erişkinden beklenen bütün özellikleri taşıması ayrıca dikkat çekiyor. Sağlıklı yaşlı; bedensel, ruhsal ve sosyal olarak tam bir iyilik halinde olan kişi olarak tanımlanıyor. Bu kişiler tüm işlevlerini başarıyla devam ettiriyor. Hastalık ve sakatlıkları günlük yaşamlarını bozmuyor, zihinsel yaşamları bozulmuyor. Bu kişiler yaşamlarını bağımsız olarak sürdürebilme yeteneğine sahip oluyorlar. Bunun yeterli olmadığını söyleyen uzmanlar, “Sağlıklı yaşlılar üretken ve toplumsal sorumluluklarını yerine getirme konusunda kaygısızdır” diyor.

İyimserlik, yaşamdan memnun olma, yapılan işlerden zevk alma, aile ve arkadaşlarla uyumlu ilişkilerde bulunma, topluma katkı sağlama gibi özellikler yaşlı için bedensel sağlık sorunlarından daha önemli görülüyor. Yaşamın uzun olmasından daha önemlisinin kalitesinin olması olduğu belirtiliyor.Yapılan araştırma ve klinik gözlemler, kişinin nasıl yaşarsa öyle yaşlandığını gösteriyor. Gençliğinde sigara içenlerin akciğerleri daha hızlı yaşlanıyor ve yaşlananlarda mutlaka kronik akciğer sorunları yaşanıyor. Kişinin diyabet, kolesterol yüksekliği, yüksek tansiyon gibi hastalıkları kontrol altında değilse, yaşlandığında; kalp, böbrek, göz, beyin damarları ve bacak damarları sorunları ortaya çıkıyor. Hareketsiz bir yaşam süren kişilerin yaşlandıklarında bakıma ihtiyaç duyacakları belirtiliyor. Sağlıklı yaşam biçimi genç yaşlarda başlayıp hayat boyu sürse de yaşam biçimini değiştirmek ve yararını görmek için hiçbir zaman geç olmuyor.

6.66 milyon yaşlımız var

Japonya, İtalya, Almanya ve İsveç gibi ülkelerde yaşlı nüfusun tüm nüfus içindeki oranı yüzde 20’yi aşıyor. Bu oranın ABD’de yüzde 13, Çin’de yüzde 8, Hindistan’da yüzde 5 olduğu görülüyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2013 verilerine göre Türkiye’de 65 yaş üzeri nüfus yüzde 7.5. Bu, yaklaşık 6.66 milyon yaşlımız olduğu anlamına geliyor. Bu oranla Avrupa’nın en genç nüfuslu ülkesi olmakla birlikte Dünya Bankası 2011 verilerine göre dünyadaki 192 ülkenin 100’ünden daha fazla yaşlısı olan bir ülke olarak dikkat çekiyoruz.

Günümüzde kime yaşlı deniyor?

Genel olarak 65 yaşın üzerine, “yaşlı nüfus” deniyor.

Buna karşın yaşlılık dönemi kendi içinde de şu bölümlere ayrılıyor:

65-74 yaş

Genç yaşlı

75-84 yaş

Orta yaşlı

85 yaş ve üzeri

İleri yaşlı

100 yaş üzeri

Asırlıklar

Kötü yaşlanmanın nedenleri

• Kötü ve yetersiz beslenme sonucu kilo kaybı

• Düzensiz uyku

• Kontrolsüz kronik hastalıklar

• Çoklu ilaç kullanımı

• Yıllık tarama programlarına riayet etmemek

• Aşı programlarına uymamak

• Hareketsiz yaşam

Yaşlanmayı hızlandıran hastalıklar

• Diabetes mellitus (Şeker hastalığı)

• Yüksek tansiyon

• Damar sertliği

• Hiperkolesterolemi

• Obezite

Yaşam sevinci etkiliyor

Uzmanlar yaşam sevincine sahip, zihinsel ve bedensel çalışma kapasitelerini kullanan, dışa dönük kişilerin daha iyi yaşlandıklarını dile getiriyor. Karamsar bakış açısı ve yaşlılığı bir hastalık olarak görmenin ise bu süreç için olumsuz bir tutum olduğu belirtiliyor.

Haber: Ceyda Erenoğlu