Karın ağrısı herkes için sıkıntı verici olsa da “Karın ağrısına ne iyi gelir?” sorusunun cevabından önce karın ağrısının sebebini bulmak gerekiyor. Karın ağrısı nedenleri mide, ülser veya gastrit, safra kesesi taşı, pankreas iltihabı, ishal, böbrek taşı veya idrar yolu enfeksiyonu gibi rahatsızlıklar olarak değişkenlik gösteriyor. Karın ağrısıyla birlikte mide bulantısı, ishal, bulantı gibi belirtiler bulunuyorsa uzman tetkiki şart! Hamilelerde karın ağrısı nedenleri ise jinekolog değerlendirmesi gerektiriyor. Özel Adatıp İstanbul Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Alaattin Öztürk karın ağrısının nedenleri ve tedavisiyle ilgili sorularımızı yanıtladı.

Karın ağrısı neden olur? Karın ağrısı sebepleri neler olabilir?

Karın ağrısı, karın içerisindeki organların normal işleyişinin aksadığı veya işleyişin zarar gördüğü durumlarda ortaya çıkan olumsuz bir duygudur. Karın içerisinde anormal bir durum olduğunu gösteren bir işarettir. Karın ağrısının sebepleri oldukça fazladır bu yüzden biz hekimlerin arasında bir söz vardır; “hastanın karın ağrısı hekimin karnını ağrıtır” diye. Karın ağrısını genel olarak yeni ortaya çıkan ağrılar ve daha uzun süreden beri olan ağrılar şeklinde iki ana kısma ayırabiliriz. Karın içindeki organları düşünürsek her organın değişik hastalıkları karın ağrısına yol açabilir. Bu yüzden karın ağrısının onlarca sebebi vardır. Akut karın ağrısı dediğimiz aniden veya yakın zamanda ortaya çıkan karın ağrıları arasında, mide, ülser veya gastrit ağrısı, safra kesesi taşı ağrısı, pankreas iltihabî ağrısı, ishale bağlı ağrı, böbrek taşına bağlı ağrı, idrar yolu enfeksiyonu sebebiyle olan ağrı gibi çeşitler mevcuttur. Kronik dediğimiz uzun zamandan beri olan ağrılar ise daha çok bağırsakların işlevsel bozukluklarında ortaya çıkan ağrılar, bazen böbrek taşı sancıları bazen kabızlık sebebiyle olan ağrılar, jinekolojik organlardaki hastalıklar sebebiyle olan ağrılar şeklinde örneklendirilebilir.

Karın ağrısı nasıl geçer? Farklı sebeplerle oluşan karın ağrıları için farklı çözümler mi gerekir?

Karın ağrıları için tedavi yöntemleri tabii ki ağrının hangi sebepten, hangi organdan kaynaklandığını bulduktan sonra yani hastanın hastalığı teşhis edildikten sonra belirlenir. Bu çözüm bazen ilaç tedavisi olurken bazı durumlar da ise ameliyat en etkili tedavi yöntemidir.

Karın ağrısına eşlik eden mide bulantısı neyin belirtisi olabilir?

Karın ağrısına bulantı da eşlik ediyorsa bu durumda öncelikli olarak akut ağrılar akla gelebilir. Yukarıda saymış olduğumuz akut ağrı çeşitlerinde karın ağrısı, bulantı, kusma sıklıkla birlikte görülmektedir.

Aniden başlayan karın ağrısı safra kesesi taşı veya böbrek taşı belirtisi midir? Nasıl ayırt edilir?

Aniden başlayan karın ağrısı sebepleri arasında safra kesesi taşı ve böbrek taşı da bulunmaktadır. Bunların ikisi de aniden başlar, şiddetli olur, bulantı - kusma yapar, kişiyi kıvrandıracak derecede ağrı oluşturup hastaneye gitmesine sebep olurlar. Muayene ve gerekli tetkikler sonrasında ağrının sebebi belirlenir. Ultrasonda safra kesesinde taş görülürse ve bu taşın ağrı yaptığına kanaat edilirse ona göre tedavi planlanır. Ağrının sebebinin böbrek taşı olduğu ortaya çıkarsa da tedavi o doğrultuda şekillenmektedir.

Geçmeyen karın ağrıları hangi hastalığın belirtisi olabilir?

Geçmeyen karın ağrılarının belirli bir hastalığa işaret etmesi gerekmez. Farklı sebepler olabilir. Fonksiyonel bağırsak hastalıkları, kronik ishal ve nadir görülen bazı hastalıklarda uzun süreli karın ağrısı olabilir. Yapılan ilk tetkikler sonrasında hala ağrının sebebi bulunmamış ise daha ileri tetkikler yapılarak ağrının sebebi araştırılmaya devam edilir.

Karın ağrısı ve ishal bir arada görüldüğünde zehirlenmeden mi şüphelenilmeli?

Karın ağrısı ve ishal bir arada olursa gastroenterit dediğimiz mide bağırsak sisteminin etkilendiği hastalıklar daha çok düşünülmektedir. Bu hastalıklardan bir tanesi de besin zehirlenmesidir. Ağrı ve ishal aniden başladıysa, ishale bulantı, kusma, kramp tarzı karın ağrıları, ateş gibi semptomlar da eklenmişse hiç vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna gidilmesini önermekteyiz.

Üşütmeye bağlı karın ağrıları için evde çözüm olarak ne yapılabilir? Ne iyi gelir?

Eğer soğuk sebebiyle karnımızı üşüttüğümüzü düşünüyorsak yapacağımız iş sıcak su torbası ile karın ağrısının giderilmesini sağlamaktır. Ancak bu durumda dahi "soğuktandır" diyerek tıbbi yardım istemekten vazgeçmememiz gerekiyor. Önemsiz olarak görülen bazı ağrılar, kimi zaman arkasında önemli hastalıkları saklayabilir. O yüzden önce hekim muayenesine gidilmeli arkasından da hekimin belirlediği tedavi, çözüm yöntemleri uygulanmalıdır.

Hamilelikte görülen ağrılarının nedenleri değişkenlik gösterebiliyor. Anne adayları “Hamilelikte karın ağrısı normal mi?” sorularını yöneltiyor. Hamile kadınlarda karın ağrısıyla birlikte ishal, ateş ve özellikle 20. haftadan sonra bulantı ve kusma gibi belirtiler özel olarak değerlendiriliyor. Özel Adatıp İstanbul Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum & Tüp Bebek Uzmanı Prof. Dr. İnan İlker Arıkan, hamilelikte karın ağrısı nedenleri ve tanısı hakkında bilgiler verdi.

Hamilelik dönemindeki karın ağrıları nasıl değerlendirilmelidir?

Karın ağrısı olan yetişkinlerin olağan tanısal değerlendirmesine ek olarak, hamile kadınların değerlendirilmesindeki temel noktalar arasında; gebelik yaşı ve fetal kalp hızı, geçmiş ve güncel obstetrik öykü -gebelik öyküsü-, vajinal kanama, amniyotik sıvı sızıntısı, serviks ve uterusun durumunun değerlendirilmesi vardır. Değerlendirmenin amacı, ciddi ve hatta yaşamı tehdit eden bir nedene sahip olan ve acil müdahale gerektiren semptomları bulunan kişileri hızlı bir şekilde belirlemektir. Olası ciddi bir hastalık sürecini düşündüren belirti ve semptomlar arasında; vajinal kanama, yeni başlayan hipertansiyon, hipotansiyon, orta veya şiddetli ağrı, kusma, ateş ve yakın zamanda geçirilmiş travma öyküsü yer alır.

Acil serviste karın ağrısı olan gebe bir hasta değerlendirilirken, hemen bir kadın doğum uzmanına danışılmalıdır. Genellikle ilk olarak hamileliğe bağlı ağrı nedenlerini değerlendiririz çünkü bu bozuklukların hem anneyi hem de fetüsü etkileme olasılığı daha yüksektir. Vajinal kanama ve hipertansiyon, gebeliğe bağlı karın ağrısının potansiyel olarak ciddi bir nedeninin temel belirtileridir, ancak olmayabilir. Karında rahatsızlık, bulantı, kusma ve kabızlık gebeliğin normal bir parçası olsa da hamile kadınlarda peritoneal belirtiler hiçbir zaman normal değildir. Bulantı ve kusma, ilerlemiş gebeliğin normal belirtileri değildir (20 hafta sonra) ve karın ağrısı, ateş, ishal, baş ağrısı veya lokalize karın bulguları ile ortaya çıktıklarında kapsamlı bir değerlendirme gerektirir. Teşhis ve tedavide gecikme maternal ve fetal / yenidoğan morbidite ve mortalitesini artırabileceğinden, gerekli tanısal görüntüleme ve müdahaleler endike olduğu şekilde yapılmalıdır. Karın ve pelvik ultrason muayeneleri, hamile kadınlarda karın ağrısının değerlendirilmesinde en yararlı testlerdir.