“Bende ağızdan küfür kaçırma hastalığı var” diyenler bazıları için pek inandırıcı görünmese bu belirtinin diğer bazı belirtilerle birlikte sık tekrarlanması, Tourette Sendromu adında bir sorunun parçası. Bazı ünlülerde de görülebilen ve onları milyonların karşısında zor duruma sokan “Küfretme hastalığı”, tıbbı adıyla Koprolali’yi ve sebebi olan Tourette Sendromu'nu yakından tanıyalım.

Küfür etme hastalığının tıbbi adı nedir?

Dikkat çekici örneklere rastlandıkça “Koprolali nedir? Belirtileri nelerdir?” sorusu oldukça fazla soruluyor. Tanınmış bazı kişilerin bu durumlardan mustarip olduğunun ortaya çıkması, hastalıkların gündeme gelmesini hızlandırıyor. Koprolali adı verilen sendrom, küfür ve müstechen kelimelerin aşırı kullanımı ile kendini belli ediyor. Tek başına bir hastalık olmak yerine, nörolojik ve genetik sebepleri olan Tourette Sendromu’nun bir parçası olarak dikkat çekiyor.

Koprolali, Tourette Sendromu’nun en şaşırtıcı ve sosyal olarak damgalayıcı semptomlarından biri olarak ünlü oyunculardan Twitch fenomenlerine, çok çeşitli profilde kişilerde dikkat çeken bir durum. Koprolali, çocuklukta başlayan ve irade dışı kol hareketleri, yüz tikleri, homurdanma, inleme ve bağırma ile kendini gösteren Tourette sendromunun belirtilerinden biri. İstemsizce söylenen sözler içinde küfürler, müstechen ifadeler ve ırkçı hakaretler bulunabiliyor.

Koprolali ve Tourette Sendromu nedir?

Birçok kültürdeki günlük konuşmalarda müstehcenlik ve küfürler yaygın olsa da, koprolali sadece küfür etmekten veya kötü bir dil kullanmaktan farklıdır. Genellikle bu vokal tikler, sosyal veya duygusal bağlamlarda dile getirilmez ve genellikle normal konuşma esnasında kullanılan ses tonundan daha yüksek bir tonda veya farklı bir iniş çıkış seyriyle veya perdede konuşulur veya zorunlu olarak tekrarlanır.

Tourette Sendromu’nda koprolali dışında, başka bir kişi tarafından söylenen bir kelimenin veya cümlenin istemsizce papağan benzeri tekrar edilmesi yani yankılanması olan ekolali de sıklıkla görülüyor. İşte Tourette Sendromu’nun belirtilerinin yanı sıra teşhis ve tedavi yöntemleri…

Tourette Sendromu hakkında bilgiler

Bir tik rahatsızlığı olan Tourette sendromu nörolojik bir hastalıktır. Tikler, istemsiz kas spazmlarıdır. Bir grup kasın ani aralıklı seğirmeleriyle oluşur. Tourette sendromu; tekrarlanan, istemsiz fiziksel hareketlere ve öfke patlamalarına neden olur. Kesin nedeni bilinmemektedir. Bu sendromda en sık görülen tik biçimleri ve belirtiler homurdanma, koklama tarzında burun çekme, boğaz temizleme, yüz buruşturma, omuz hareketleri ve kafa hareketleridir. Bunların birkaçı sırayla ve bir arada görülebilir. Sendrom, erkekleri kadınlardan yaklaşık dört kat daha fazla etkiler.

Tourette Sendromu ve koprolalinin nedenleri ve belirtileri

Hepimizin doğuştan gelen istenmeyen hareketleri ve bilinçsiz düşünceleri bastırma yeteneği, TS'li kişilerde bir şekilde bozulmuş haldedir. Tourette oldukça karmaşık bir sendromdur. Beynin çeşitli bölümlerindeki anormallikleri ve bunları birbirine bağlayan elektrik devreleri bu sendromdan sorumlu görülür. Beyindeki sinir uyarılarını ileten kimyasallar olan nörotransmiterler ile ilgili bir sorunun da bu sendromun sebepleri arasında olduğu düşünülmektedir. Nedeni tam olarak bilinmeyen ve önlenebilir olmayan bu sendromun kalıtsal bir genetik kusur nedeniyle ortaya çıkabildiği de düşünülmekte. Bu sebeple doğrudan Tourette ile ilgili olabilecek genleri taramaya yönelik çalışmalar devam etmektedir.

Yakın zamana kadar uzmanlar, Koprolali'nin aşırı hayal kırıklığı, bastırılmış öfke veya cinsellik gibi psikolojik sorunlardan kaynaklandığını düşünüyorlardı. Artık bu semptomun kökeninin fiziksel olduğu, yani doğası gereği nörobiyolojik olduğu anlaşılmaktadır. Örneğin, beyindeki Bazal ganglion alanının etkilenmesiyle ilgili bir sonuç olduğuna yönelik çalışmalar yapılmıştır. Psikolojik travmaların beyin aktivitelerini etkilediği biliniyor. Detaylı detaylı bilgi için "Psikolojik travmalar beynimizi nasıl etkiler?" yazısına göz atabilirsiniz.

Toplum içinde istemsizce küfür edebiliyorlar

Tourette sendromlu kişiler genellikle öfke veya hoşnutsuzluktan dolayı değil, bir zorlanma durumundan dolayı küfür ederler. Kendilerini kontrol edemezler. Hastalığa Gilles de la Tourette sendromu da denir.

Tourette sendromu ile şizofreni arasında bilinen bir ilişki yoktur ancak Tourette sendromunda görülen koprolali, bazen şizofreninin belirtileri arasında da görülebilir. Şizofren birey, görünürde bir sebep olmaksızın küfredebilir. Bu da koprolali sorununun etraflıca incelenmesini ve sebebinin anlaşılmasını gerektirir.

Tanı konmamış Tourette sendromu veya şizofreniden mustarip bireyler, genellikle bir koprolali patlaması yaşadıkları sırada etraftaki kişilerin dikkatini çekerler. Bilinçli ve isteyerek küfrettikleri zannedilse de bu kişiler kendilerini o esnada kontrol edemezler.

Şizofreni nedir?

Tourette Sendromu belirtileri

Belirtiler bir kişiden diğerine değişmekle beraber genellikle 3 ila 9 yaşları arasında baş ve boyundaki küçük kas tikleri başlar. Sonraki dönemlerde gövdede, kollarda ve bacaklarda da başka tikler ortaya çıkabilir. Genellikle gençlik yıllarında en şiddetli hali görülür. Tourette sendromu teşhisi konan kişilerde genellikle hem motor tik hem de vokal tik yani ses çıkarma tiki bulunur. Tikler, daha ileri düzeyde basit tikler ve karmaşık tikler olarak sınıflandırılır. Basit tikler sadece belli bir kas grubunu içerirken karmaşık tikler, birkaç kas grubunu içeren koordineli hareketler veya seslendirme kalıplarıdır. Belirtiler heyecan, stres ve endişe dönemlerde kötüleşme eğilimi gösterir.

Tanısı ve tedavisi nasıldır?

Bazı başka sağlık sorunları bu sendromun belirtileri ile benzerlik gösterebilir. Bu açıdan Tourette sendromu teşhisinin konması için bazı tanı yöntemleri istenebilir ancak bunlar şart değildir. Tanı sonrasında genellikle psikoterapi önerilir. Doğrudan bu sendroma yönelik bir ilaç tedavisi bulunmasa da belirtileri ve tikleri yönetmeye yardımcı olacak bazı ilaçların reçete edilmesi mümkündür.

Tourette'li kişilerde genellikle dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), obsesif-kompulsif bozukluk (OKB), öğrenme güçlüğü, uyku bozukluğu, anksiyete bozukluğu ve duygudurum bozuklukları da görülür.

Tourette Sendromu’nu doğrudan iyileştiren bir ilaç tedavisi mevcut değilse bile küfür, uygunsuz konuşma veya öfke patlamalarını kontrol etmek için ilaç tedavisi uygulanabilir. Psikoterapi de ihtiyaç duyulan yöntemlerden biridir.

Sendromu yaşayan kişilere nasıl destek olunabilir?

Tourette sendromu ile yaşamak, yalnız ve izole olma hissine neden olabilir. Sendrom dolayısıyla tikleri ve tepkileri yönetememek ve Koprolali’nin ortaya çıkmasını önleyememek, sosyal etkinliklere katılmak hatta toplum içine çıkmaktan kaçınmaya sebep olabilir. Kamuya açık yerlerde, okulda, evde veya işte dünyayla başa çıkmaya çalışan koprolali hastaları için sadece günü geçirmek bile dayanılmaz derecede zor olabilir. Bu bakımdan toplumda daha fazla kişinin bu ve benzer rahatsızlıklar hakkında bilgi sahibi olması, yaşanan patlamaların anlayışla karşılanmasına yardımcı olabilir.

Kullanılan ayıp ya da müstechen kelimelerin veya karmaşık ifadelerin mutlaka koprolali olan kişinin düşüncelerini, inançlarını veya görüşlerini yansıtmadığını anlamak çok önemlidir. Bazı ifadeler oldukça karmaşık, çoğu zaman anlamsız ve hatta komik olabilir. Tourette Sendromlu bazı insanlar aslında uygunsuz kelimeleri yüksek sesle söylemezler, ancak onları zihinsel olarak tekrarlayabilirler. Sosyal olarak belirgin olmasa da bu bireyler alt seslendirilmiş koprolalialarını rahatsız edici bulurlar. Kelimeler genellikle bir kişinin ana dilinde ifade edilir, ancak TS'li birinin öğrendiği bir dilde küfür etmesi de nadir değildir.

Halk genellikle bu davranışları garip ya da saldırgan ve düşmanca olarak görür. Bununla birlikte, koprolali semptomlarının varlığı kişinin zekâsı veya karakteri ile ilgili değildir. Her nasılsa, Tourette Sendromu ve Koprolali gibi sonuçlarıyla başa çıkmak için olağanüstü bir yetenek geliştiren koprolali insanlar var. Tourette Sendromunun semptomlarının anlaşılması ve kabul edilmesi, TS'li kişilerin dolu ve üretken bir yaşam sürmelerine yardımcı olmada kilit bir unsurdur.

Özellikle de Tourette sendromlu bazı çocuklar akranları tarafından zorbalığa uğrayabilir. Bu noktada eğitimcilerin desteği de oldukça önemlidir. Belirtilerin gençliğin sonlarında ve 20’li yaşların başlarında azalabilir ve yetişkinlik döneminde kendiliğinden ve tamamen durabilir. Bununla birlikte, yaşla birlikte semptomlar azalsa bile depresyon, panik atak, anksiyete gibi durumlarla karşılaşma ihtimali devam eder. Bu bakımdan uzman yardımı almak her zaman önemlidir. Bu sendromun zekayı etkilemeyen tıbbi bir durum olduğunu hatırlamakta fayda vardır.

Referanslar:

“Gilles de la Tourette Syndorme” Şuradan alındı: https://www.healthline.com/health/gilles-de-la-tourette-syndrome

“Understandig Coprolalia” Şuradan alındı: https://tourette.org/resource/understanding-coprolalia/

Jay W. Marks, MD “Coprolalia Definition” (2021) Şuradan alındı: https://www.medicinenet.com/coprolalia/definition.htm