Değerimizi derinlerde, iliklerimize kadar hissetmek ve ona gerçekten inanmak zor olabilir. Çocukken, değerimizi sorgusuz sualsiz kabul ederdik. Sürekli olarak yeterli olup olmadığımızı düşünmezdik. Ancak büyüdükçe, bu temel inancı sorgulamaya başladık ve şu soruyu sormaya başladık: Gerçekten değerli miyim?
Toplum bize, değerimizin kazanılması, hak edilmesi veya kanıtlanması gereken bir şey olduğunu öğretti. Hayatımızın her alanında—işimizde, aile yaşantımızda, hobilerimizde ve hatta kişisel gelişimimizde—olağanüstü olmamız bekleniyor. Birçoğumuz, kendimizi dış faktörlere göre değerlendiriyoruz. Değerimizi iş unvanlarımıza, notlarımıza, başarılarımıza, banka hesabımıza, sahip olduğumuz arkadaş sayısına ve başkalarının hakkımızdaki düşüncelerine bağlıyoruz. Bu, dış onay arayışının bitmek bilmeyen bir döngüsüne dönüşüyor. Ancak ne kadar başarılı olursak olalım, içimizde bir şeyler hep eksik gibi hissediliyor. Sanki hiçbir zaman yeterince iyi olamıyoruz.
Sosyal medya bu mücadeleyi daha da artırdı. Kendi iç dünyamızdaki mücadeleleri, şüpheleri ve güvensizlikleri, başkalarının kusursuz görünen dış dünyalarıyla karşılaştırıyoruz—o dünyalar ki genellikle sadece özenle seçilmiş anlardan oluşan vitrinlerden ibaret.
Yıllarca bu değeri dış dünyada arama tuzağına düştük. Bu eksiklik duygusunun sizi nasıl sürekli kendinizi kanıtlamaya neden oldu. Ne kadar akademik derece alırsanız alın ya da ne kadar büyük hedeflere ulaşırsanız ulaşın asla tatmin olmadığınızı fark edersiniz. Hayatınız ise, en başından beri yeterli olduğunuzu fark ettiğinizde değişir. Artık kimseye bir şey kanıtlamak zorunda değilsiniz—özellikle de bir zamanlar sizi yetersiz hissettiren ya da size yeterli olmadığınızı söyleyen insanlara. Kendi değerinizi görmeye ve ona inanmaya başladığınızda, işte o zaman gerçekten tatmin olursunuz. Değerinizi kazanmak için çabalamayı bıraktığınızda, gücünüzü geri kazanır ve kendi hikayenizi yazmaya başlarsınız.
Dış dünyadan içsel uyum bekleme tuzağına düşmek kolaydır—sanki dış dünyada elde edeceğimiz bir şey tüm sorunlarımızı çözecek ve bizi tamamlayacakmış gibi gelir. Ancak gerçek şu ki, ihtiyacınız olmayan hiçbir şey size asla yetmeyecektir.
Öz-sevgi ve öz-değeri atırmanın yolları
Koşullu ve gerçek benlik değeri
Değerimizi dış dünyaya bağımlı hale getirdiğimizde, iç dünyamız karmaşık bir hale gelir. Başkalarının görüşleri, kendimizi değerlendirdiğimiz bir ölçüt haline gelir, ancak bu görüşler sürekli değişir ve çoğu zaman acımasızdır.
Dr. Gabor Maté, 'koşullu özgüven' ve gerçek özgüven' kavramlarını ele alır. Koşullu özgüven veya koşullu öz-değer, dış faktörlere ve onaylanmaya dayanır—maddi varlıklar, takipçi sayısı, beğeniler ve başkalarının takdiri gibi. Bu dış dünyaya bağımlılık nedeniyle, kişinin öz-değeri gelip geçici olabilir ve kolayca sarsılabilir. Öte yandan, gerçek özgüven ise sabittir. Dış dünyada ne olursa olsun değişmeyen, sağlam bir temel üzerine kurulu bir değer hissidir.
Değerli hissetmek için dış dünyada bir şeyler aramanıza gerek yok. Siz, zaten olduğunuz gibi değerlisiniz. Maté, bu farkındalığa ulaşmayı, 'doğuştan gelen bütünlüğümüze geri dönmek' olarak adlandırır.
Kendine değer vermeyi yeniden kazanmak
Kendi değerimizi nasıl algıladığımız, dünyada nasıl düşündüğümüzü, hissettiğimizi ve hareket ettiğimizi şekillendirir. Bu, iyi oluşumuzu ve dayanıklılığımızı etkiler. Değeriniz, keşfedilmesi ve yeniden sahip çıkılması gereken bir şeydir. Siz, yalnızca var olduğunuz için değerlisiniz.
İşte öz-değerinizi geliştirmenize ve derinleştirmenize yardımcı olabilecek birkaç öneri:
Hepimiz, içinde bulunduğumuz koşullar, elimizdeki bilgi ve sahip olduğumuz araçlarla elimizden gelenin en iyisini yapıyoruz. Değeriniz, peşinde koşmanız gereken bir şey değil—o zaten hep sizinleydi. Burada, şu anda var olduğunuz için, değeriniz zaten tam ve eksiksizdir. Ve eğer nazik bir hatırlatmaya ihtiyacınız olursa, siz şu anda olduğunuz gibi yeterlisiniz ve bir sonraki anda da yeterli olacaksınız. Siz, her zaman yeterliydiniz.
Kaynak: Robyne Hanley-Dafoe. "Letting Go of the Chase and Reclaiming Your Self-Worth". Şuradan alındı: https://www.psychologytoday.com/us/blog/everyday-resilience/202503/letting-go-of-the-chase-and-reclaiming-your-self-worth. (19.03.2025).
Öz saygıyı geliştirmek için 7 günlük ritüel
Kendi ihtiyaçlarınıza öncelik vermeyi öğrenin
