Sizi bedeninizde hapsolmuş, hareket edemez veya çığlık atamaz halde bırakan bu "karabasan" nedir? Cevap kime sorduğunuza bağlı olarak değişiyor.

Bazıları için onları boğmaya çalışan meçhul, şekilsiz bir varlıktır. Diğerleri onu pençeleri olan ürkütücü yaşlı bir cadı olarak tanımlar. Bazıları bir uzaylı görür ve tam bir uzaylı kaçırma olduğuna inandıkları şeyi deneyimler. Farklı kültürlerin karabasan için farklı açıklamaları vardır.

Kanadalı Eskimolar, uyku felcini şamanların büyülerine bağlar. Japon folkloru, düşmanlarını uykularında boğan intikamcı bir ruh olduğunu söyler. Brezilya folklorunda iblisin bir adı vardır - Portekizce "adım atan" anlamına gelen Pisadeira. Geceleri çatılarda pusuya yatıp tok karnına uyuyan insanların göğsünde yürüyen uzun tırnaklı bir kocakarı.

Bu "karabasanlar" gerçek mi?

Kısa cevap… Bir nevi.

Yaşadığınız kıpırdayamama hali, felç gerçektir. Uyku felci yaşarken şeytana benzer bir şey -görme- olgusu da gerçektir. Buna hipnogojik veya hipnopompik halüsinasyon denir.

Uyku felci ve karabasan kesinlikle ürkütücü olsa da, arkalarındaki açıklama aslında biraz sıkıcı.

Uyku felci, uykunun rüya evresinde uyandığınızda meydana gelir. Bu süre zarfında beyniniz, hareket etmesini veya rüyalarınızı gerçekleştirmesini engellemek için vücudunuzun geri kalanına giden sinyalleri kapatır. Hala bu aşamadayken aniden uyanırsanız, tamamen bilinçlisinizdir ancak hareket edemiyorsunuzdur.

İnsanların yüzde 1,7 ila yüzde 40'ının uyku felci yaşadığı tahmin ediliyor, ancak herkes iblis deneyimini yaşamaz. Hipnogojik veya hipnopompik halüsinasyonlar olarak adlandırılan canlı rüya benzeri deneyimler gerçek görünebilir ve genellikle korkutucudur. Kabuslarla karıştırılabilirler ve uykuya dalarken (hipnagojik) veya uyanırken (hipnopompik) ortaya çıkabilirler.

Bu halüsinasyonlar sırasında yakınınızda, hatta yatağınızda yatarken bile korkunç insanlar veya yaratıklar görebilirsiniz ve genellikle uyku felci eşlik eder. Uykunun hızlı göz hareketi (REM) döngüsü sırasında kısmen bilinçliyseniz gerçekleşebilir. Bu durumda, gerçek dünyaya bakıyorsunuz ama aynı zamanda hayal kuruyorsunuz yani gerçekten orada olmayan şeyleri görüyorsunuz.

Ayrıca gerçekten orada olan bir şeyin çarpıklığını da görebilirsiniz. Örneğin, koltuğunuzdaki kıyafet yığını, orada oturan ve sizi uyurken izleyen bir kişiye dönüşebilir veya çalar saatinizden gelen ışık kırmızı gözlü bir canavara dönüşebilir.

Karabasandan nasıl kaçılır?

Sırt üstü yattığınızda, horlama ve teşhis edilmemiş obstrüktif uyku apnesi gibi şeyler nedeniyle uykudan uyanma veya rüya aşamasında uyanma olasılığınız daha yüksek olabilir.

Ayrıca; stres, uyku eksikliği ve alkol uyku felci ve hipnogojik veya hipnopompik halüsinasyonlar yaşama şansınızı artırabilir.

Karabasanların gerçek olmadığını ve bir ömür gibi gelseler bile uyku felci ataklarının genellikle bir dakikadan fazla sürmediğini bilmek onlar hakkındaki stresinizin bir kısmını hafifletmeye yardımcı olabilir.

Bu kabusları yaşama şansınızı azaltmanıza yardımcı olacak başka ipuçları:

• Sağlıklı bir uyku programı benimseyin. Her gün aynı saatte yatın ve kalkın ve her gece 6 ila 8 saat uyumayı hedefleyin.

• Uyku vakti rutininizi iyileştirin. Pisadeira hikayesinden bir ipucu alın ve tok karnına uyumaktan kaçının. Yatma saatine yakın kafein ve alkol tüketmekten kaçının. Yatmadan önce rahatlatıcı bir şeyler yapmak da iyi bir gece uykusu çekmenize yardımcı olabilir.

• Sırt üstü yatmayın. Horlama veya uyku apnesinden uyanma olasılığınız daha yüksek olduğundan, sırt üstü yattığınızda uyku felci olma olasılığı daha yüksektir, bu nedenle rahat olan başka bir pozisyonu tercih edin. Başka bir pozisyonda uykuya daldıktan sonra bile sırt üstü yatma eğiliminiz varsa, her iki tarafa da bir yastık koymak, yuvarlanmanızı engelleyebilir.

• Altta yatan koşulları tedavi edin. Stres, anksiyete bozuklukları ve diğer zihinsel sağlık koşulları, sık görülen uyku felci ataklarına katkıda bulunabilir. Altta yatan nedeni tedavi etmek, bu bölümlerin önlenmesine yardımcı olabilir.

• Aldığınız ilaçlar hakkında doktorunuzla konuşun. Bazı ilaçların yan etkileri, canlı rüyalar, kabuslar ve uyku felci gibi uyku sorunlarına yol açabilir. Yeni bir ilaca başladıktan sonra ataklarınız başladıysa veya arttıysa veya ilacınızın suçlu olabileceğini düşünüyorsanız, sağlık uzmanınızla konuşun.

• Düzenli egzersiz. Düzenli egzersiz stres ve kaygıyı azaltabilir ve uykuyu iyileştirebilir. Sadece yatma saatine çok yakın çalışmaktan kaçının.

• Gevşeme tekniklerini kullanın. Derin nefes alma, meditasyon ve yoga, stresi ve uyku iblislerini uzak tutmak için yatmadan önce stresinizi atmanıza yardımcı olabilecek bazı gevşeme teknikleridir.

Uyku felci karabasanları gerçek olmayabilir, ancak bu, birinin hissi veya vizyonuyla bedeninizde hapsolma deneyimini daha az korkunç yapmaz.

Sık nöbetleriniz varsa veya bunların günlük yaşamınızda kaygı uyandıran ve rahatsız edici olduğunu düşünüyorsanız, sağlık uzmanınızla konuşun.

Referans: Adrienne Santos-Longhurst. "The Real Story Behind Those Sleep Paralysis Demons" Şuradan alındı: https://www.healthline.com/health/sleep/sleep-paralysis-demon (24.10.2020).