İçe dönüklük kavramını ilk kez, 1900’lü yılların başında psikiyatrist Carl G. Jung ortaya attı. Jung’a göre içe dönük veya dışa dönük olmak, kişinin sosyal tercihleriyle enerjisinin azalması ya da artmasına bakılarak tanımlanabiliyor. İçe dönük kişilik tipleri, mümkün olduğunca az uyaranın olduğu ortamlarda rahat eder ve yenilenmek, güçlenmek için kendi içine dönmeyi, kendisiyle kalmayı tercih eder. Dışa dönük kişiler ise başkalarıyla bağlantıda olmayı tercih eder ve sosyal ortamlarda kendilerini enerjiyle dolmuş hissederler.

2011 yılında psikolog Jennifer Grimes, Jonathan Cheek ve Julie Norem tarafından yapılan araştırma sonucunda, içe dönük (introvert) kişiliğin sosyal, düşünceli, kaygılı ve olmak üzere 4 farklı tipi olabileceği ortaya çıkarıldı.

1- Sosyal içe dönüklük

Sosyal içe dönük olarak tanımlanan kişilik tipleri, birçok insana göre yalnızlığı daha sık tercih ederler ancak tek başlarına olmayı seviyor olsalar da, arada sırada aile ve yakın arkadaşları ile bir araya gelmekten de keyif alırlar.

Sosyal içe dönük kişilerin temel özellikleri:

• Küçük ve samimi buluşmaları tercih ederler.

• Tek başlarına takılmayı, seyahat etmeyi severler.

• Kendilerini yenilemek, tazelenmek için yalnız kalmaya ihtiyaç duyarlar, özellikle bir ilişki içinde olduklarında yeterince kendileriyle zaman geçirmek onlar için önemlidir.

• Katılmayacak olsalar da sosyal davetleri genellikle kabul ederler.

• Flört konusunda çoğunlukla yüzyüze görüşmeler kadar, online tanışmaları da tercih edebilirler.
• Analitik kişiler olduklarından dolayı biriyle tanıştıklarında sezgilerini takip etmeyi tercih ederler.

• Keyif alabilecekleri yerlerde randevulaşmayı ve gereksiz sohbetten kaçınmayı isterler.

2- Düşünceli içe dönüklük

Düşünceli içe dönük kişilik tipine sahip kişiler, doğaları gereği bilişsel özellikleri ile öne çıkarlar. Entelektüellikten hoşlanır, bir konu üzerinde çalışmayı, okumayı, öğrenmeyi, araştırma yapmayı severler. Düşünceli tip içe dönük biri, sıklıkla kendisine sorulan soruları ‘bunu düşünmem lazım’ diyerek cevaplayabilir.

Uzmanlar düşünceli ya da düşünen içe dönükler olarak tanımladıkları kişilerin sıklıkla kendi düşünceleri arasında kaybolabileceklerini belirtiyor. Düşünceli içe dönüklerin ortalama içe dönük kişilere göre kendini tahlil etmeye daha meyilli, yaratıcı aktivitelere meraklı, sorulara ya da ithamlara doğrudan cevap verme eğiliminden çok iletişimde durup düşünmeye yönelik ve öz farkındalığı çok yüksek kişiler olarak tanımlanıyorlar. Düşünceli içe dönük biriyle flört etmek, ona yavaş ve duraksamalı sohbetler için fırsat vermeyi de gerektiriyor. Uzmanlar, bu kişilik tipine sahip kişilerin bu özelliklerini karşı tarafa bildirmesinin de yanlış anlaşılmalara mahal vermemek için faydalı olabileceği görüşünde.

3- Kaygılı içe dönüklük

İlişkilerinde daha çok sessiz, sınırda veya kaygılı olan içe dönük kişiler, kaygılı içe dönükler olarak tanımlanıyor. Bu özellik, kişilerin kaygı duymalarını tetikleyebilecek kişilerden ve sosyal ortamlardan kaçınmalarına neden olabiliyor. Kaygılı içe dönük kişiler, sosyal durumlardan fazlaca kaçındıkları için bazen kaba gözükebilirler ancak onların içe dönme eğilimi, tamamen kendilerine güvende hissetme ve koruma yönelimlerinden kaynaklanır. Kendi konfor alanlarından çıkmayı pek tercih etmezler. Sıklıkla ve birçok durumda az da olsa muhakkak kaygılı gözükürler. Çoğunlukla sosyal etkinlikler olmak üzere birçok aktiviteden kaçınma eğilimindedirler.

Uzmanlar, kaygılı içe dönük kişilerin romantik ilişkilerde zorlanabileceğini ancak yine de başarılı olabileceğini ifade ediyor. Özellikle yakın arkadaşları aracılığı ile tanıştıkları kişilerle veya yakın arkadaşlarının da beraber bulunduğu randevularda rahat hissedebilirler. Konfor alanlarının dışına çıkmak konusunda kendilerini zorlamadıkları ve rahatlarını gözettikleri sürece keyifli bir şekilde flört edebilirler.

4- Ölçülü içe dönüklük

Ölçülü içe dönüklük, aynı zamanda çekingen içe dönüklük olarak da tanımlanıyor. Başkaları onları tanımaya çalışana dek kapılarını kapalı tutmayı tercih eden ölçülü içe dönük kişiler, utangaç ya da kaçınan kişiler olmaktan ziyade fazlaca düşünceli, nazik ve sağlam olmalarıyla bilinirler.

Araştırmacılar ölçülü içe dönük kişilik tipinin duygusallıktan da uzak olabileceğini ifade ediyor. Kaya gibi sağlam, kontrollü bir enerjiye sahip oldukları ve çoğunlukla sessizliği tercih edip görev bilinciyle, yavaş hareket ettikleri düşünülüyor. Öngörülebilen aktivitelerden hoşlanıyor ve hemen her konuda taktiksel bir yavaşlığı tercih ediyorlar. İlişkilere gelindiğinde ise ölçülü içe dönük kişilerin daha kapalı, yeterince yakın hissedene dek kendini açık etmeyen kişiler oldukları ve ilişkide zamana ihtiyaç duydukları biliniyor. Bu başta sıkıcı gözükse de, ilişkinin ilerleyen zamanlarında oldukça eğlenceli ve tutkulu bir tutum sergileyebiliyorlar.

Referans: Stephanie Barnes, Kristina Hallett. "A Guide To The 4 Most Common Types Of Introverts". Şuradan alındı: https://www.mindbodygreen.com/articles/types-of-introverts. (2 Temmuz 2020).