Hamilelikte ödem neden olur?

Bir hamilenin günlük su gereksinimi hamile olmayanlara göre daha fazla. Suyun hamilelikteki görevlerinden biri de bebek büyürken ona gerekli desteği sağlamak ve aynı zamanda pelvik eklemleri doğuma hazırlamak. Bebek bekleyen bir anne adayı her zaman olduğundan daha fazla su içer ve alınan bu sıvının bir kısmı vücutta tutulur. Hamilelik süresince anne adayının aldığı kiloların neredeyse dörtte birinin kaynağı bu sıvı fazlasıdır.

Hamilelikte ödem nedir?

Hamilelik döneminde kadınların damarlarında dolaşan kanın hacmi yaklaşık olarak yüzde 50 oranında artar. Artan kan hacmiyle birlikte damarlarda da bir miktar genişleme olur. Fazla sıvının bir kısmı doku içinde, hücrelerin arasında birikir. Bu durumda oluşan şişliklere ödem adı verilir.

Hamileyken daha çok su

Hamilenin günlük su gereksinimi hamile olmayanlara göre daha fazla. Suyun hamilelikteki görevlerinden biri, bebek büyürken ona gerekli desteği sağlamak ve aynı zamanda pelvik eklemleri doğuma hazırlamak. Bir anne adayı, daha önce içtiğinden çok daha fazla su içer ve alınan bu sıvının bir kısmı vücutta tutulur. Aslına bakılırsa hamilelikte alınan kiloların neredeyse dörtte birinin kaynağı bu sıvı fazlası.

Hamilelikte ayaklar neden büyür?

Şişlik olarak tanımlayabileceğimiz ödem, hamilelerin hemen hemen hepsinde belirli bir dereceye kadar görülür ve kadınların yaklaşık yüzde 75'inde şikayet yaratacak boyutta olur. Hamileliğin ikinci üç aylık dönemden itibaren görülen ödem, en sık ayaklarda ve ayak bileklerinde ortaya çıkar. Şişlikler, özellikle günün geç saatlerinde ve uzun süre ayakta durulmuşsa daha belirgin olur. Havanın sıcak olması da ödem oluşumunu hızlandıran bir faktör. Böyle bir günün sonunda akşam ayakkabılarınızın ayağınıza dar geldiğini fark etmeniz şaşırtıcı değil. Hatta çoğunlukla hamileliğin sonları yaklaştıkça ayakkabı ölçüsü iki-üç numara büyür. Bazı hamilelerdeyse ellerde ve el bileklerinde de şişlikler olabilir, yüzükler dar gelebilir. Şişlikler hamilelik öncesinde kilo sorunu olan ya da hamilelik süresince fazla kilo alanlarda daha belirgindir. Çoğul gebelik taşıyanlarda da şişlikler daha fazla olur. Şimdi bu şişliklerin nedenlerine ve neler yapabileceğimize göz atalım.

Az tuz değil; yeteri kadar tuz!

Şişliklerin bir diğer nedeni de beslenme alışkanlıkları. Çok fazla şişlik sorunu yaşayanların önemli bir kısmının yeteri kadar protein almadıkları saptanmıştır. Gerekli olan protein, et ve benzeri besin maddeleriyle alınabileceği gibi günde en az üç porsiyon süt ya da süt ürünlerini tüketmeniz de yeterli olabilir. Bazen sadece protein alımını yeterli düzeye getirmekle sorunun çözüldüğü görülebilir. Beslenmeyle ilgili bir başka yaklaşım da uygun tuz alımı. Çoğu kişi, fazla miktarda tuzun, su tutulmasına ve dolayısıyla şişliğe neden olduğunu düşünür; ancak bunun tersi de doğrudur. Yani yetersiz tuz alımı da ödem yapabilir. Önemli olan yeteri kadar tuz tüketmek, her zaman dengeli ve sağlıklı beslenmektir. Şişlikleri önlemenin bir diğer yolu da hidroterapidir. Yeni yapılan bir çalışmada suda yapılan egzersiz ve hatta sadece ılık su dolu bir küvette ayakları bir süre dinlendirmenin hamile uterusu desteklediği gibi, vücuttaki fazla suyun böbrekler aracılığıyla ile atılmasına da yardımcı olduğu ortaya konmuştur. Ancak sıcak küvette oturmanın vücut sıcaklığınızı artırabileceğini de unutmayın.

Hamilelikte ödemi önlemek için neler yapılır?

Dediğimiz gibi hamilelikte şişlik belirli bir düzeye kadar normal. Ama fazla olmasını, kolayca alabileceğiniz önlemlerle sağlayabilirsiniz:

Ayaklarınızı havaya kaldırın

Gün içinde fırsat buldukça ayağınızı bir sandalyenin üzerine koyarak bir süre havaya kaldırın. Bunu fırsat buldukça yapmaya çalışın. Otururken bacak bacak üstüne atmayın. Çalışıyorsanız, akşamları evde mümkün olduğunca uzun oturun ve otururken ayaklarınızı sarkıtmayın.

Uzanın

Bol bol dinlenin ve sol yana dönerek uzanın.

Sıvı alın

Sanılanın aksine su içmek, şişliği artırmaz, tam tersine azaltır. Günde en az 8-10 bardak su içmeye özen gösterin.

Yürüyüş yapın

Hamilelikte sık görülen diğer sorunlar gibi şişlikler de düzenli egzersiz ve yürüyüş yapanlarda daha hafif seyreder. Yürüyüş yapmak, bacak toplardamarlarınızın daha etkili çalışmasını sağlarken doku aralığında biriken sıvının dağılmasını da kolaylaştırır.

Rahat giyinin

Bedeninizi çok sıkan ve saran her türlü kıyafetten uzak durun. Sıkı lastikli çorapları ve beli sıkı pantolonları gardırobunuzdan çıkarın. Rahat ve topuksuz ayakkabı giyin. Şişlikler çok rahatsız ediyorsa ve varisleriniz de varsa, varis çorabı giymeniz yarar sağlayabilir. Hamileler için bu amaçla özel üretilmiş çorapları tercih edin.

Yediklerinize dikkat edin

Tuz kısıtlaması ilk planda şişlikleri azaltabilir, ancak uzun dönemde bir işe yaramayabilir. Uygun miktarda tuz alın. Yemeklere fazladan tuz eklemeyin, bununla birlikte tuzsuz gıdalara da yönelmeyin.

Kontrollerinizi ihmal etmeyin

Şişlikler, çoğu zaman zararsız olmasına rağmen ‘preeklempsi’nin (hamilelikte hipertansiyon) ilk belirtisi de olabilir. Şişlik aniden artarsa ya da çok fazlaysa, sadece ayaklarda değil yüzde ve elde de oluyorsa doktora görünmelisiniz.