Ülkemizde yaşanan felaketten sonra depremzedelerin zorlu mücadelesi şimdiden başladı. Hayatta kalanlar yavaş yavaş yeniden hayatlarının parçalarını bir araya getirmeye çalışırken, bu insanların maddi destek kadar manevi desteğe de gereksinim duyduklarını unutmamalıyız.

Doğal afetlerden etkilenenler doğal olarak yas tutuyor ve bu yas bir gün, bir ay hatta yıllar sonra bile bitmeyebilir. Peki, doğal afetlerden etkilenen kişilerle konuşurken dikkat etmemiz gerekenler nelerdir?

Doğal afet sonrası acıya izin vermek

Böyle afetlerde kişiler bir anda değer verdikleri her şeyin kaybolmasıyla karşı karşıya kalıyorlar. Sağlıklı bir yas sürecindeki ilk adım ise neyin kaybedildiğini dürüstçe fark etmek, gerçeği kabul etmek ve bu boşluğun acısına izin vermekten geçiyor. Depremden etkilenenler için yapacağımız en önemli şey, onların acılarını yaşamasına izin vermektir.

Ne söylenmeli, ne söylenmemeli?

1. Hikayeyi tekrar tekrar dinleyin. Başkalarının ne yaşadığına anlamalarına yardımcı olmanın bir yolu, onun hakkında konuşmak ve kendi ağızlarından çıkan kelimeleri tekrar tekrar duymalarına izin vermektir. Bu yüzden o gün ne yaşadıklarını sorun.

• O günden en net hatırladığın şey nedir?

• Bu deneyim ortaya çıkarken zihninizde ve kalbinizde neler oluyordu?

• Şimdi bildiklerinizi o zaman bilseydiniz, neyi farklı yapardınız?

2. Öfkelerini, acılarını ve gözyaşlarını duymaktan ya da paylaşmaktan, korkmadan tüm duygulara izin verin. Birini neşelendirmeye veya bir şeyleri “düzeltmeye” çalışmak yerine, bu soruları sorarken iyi bir dert ortağı olun.

• Bu gerçekten zor, değil mi?

• En çok neyi özlüyorsun? Bu konuda en zor olan nedir?

• Hayatının şimdi en çok nasıl değişeceğini düşünüyorsun?

• Tüm bunlar olmadan önceki hayatınızın geri kalanında hangi anıları yanınızda taşıyacaksın?

• Kesinlikle çok kötü hissettiğin zamanlar olacak. Sadece yas tutuyorsun. Bu, yas tutan bir kişi için normaldir. Bir ayağınızı diğerinin önüne koymaya devam edin.

3. Düşünmelerine yardımcı olun. Yapılması gerekenlerin ezici bütünlüğüne bakmak yerine her seferinde bir adım atmayı teşvik edin.

4. Somut yardım teklif edin. "Neye ihtiyacın var?" diye sormak pek yardımcı olmayabilir. Bunun yerine, yapmak istediğiniz belirli şeyler hakkında önerilerde bulunun ve ardından başka olasılıklara kapı açın:

• Yapılacaklar listende sizin için yapabileceğim neler var?

• Maddi olarak neye ihtiyacın var? Çocukların okul malzemelerine ihtiyacın var mı?

• Kıyafete ihtiyacın var mı? Yiyecek ihtiyacın var mı? Onları elde etmek için elimden geleni yapacağım.

5. Onlara güçlü yönlerini ve neye güvenebileceklerini hatırlatarak bir umut duygusu verin. Şunları söyleyin:

• Daha önce zor zamanlar geçirdin. O zaman seni onlardan ne kurtardı?

• Hala bir geleceğin var. Planladığınızdan çok farklı bir gelecek olacak.

6. Gitmeyin. Aşağıdaki gibi kelimelerle uzun süre orada kalın:

• Senin için buradayım. Yalnız değilsin.

• Ne kadar sürerse sürsün, bunu atlatmana yardım edeceğim.

Bu önerilerin her biri her duruma veya kişiye uymayabilir. Ancak bunları başlangıç noktası olarak kullanın ve oradan devam edin. Ana ilkeler şunlardır:

• Hem maddi hem de duygusal yollarla orada olun.

• Konuştuğundan daha fazlasını dinleyin.

Doğal afetten etkilenenler kişilerin, yas sürecine girdiğini unutmayın. Ancak çoğu başa çıkmanın bir yolunu bulur. Devam etmenin ve yavaş yavaş iyileşmenin bir yolunu bulurlar. Yine de asla unutmazlar. İyileşme unutmak, trajik bir olayı ya da ölen bir yakını “geçmiş” yazan bir kutuya koyup orada bırakmak değildir. Güçlü oldukları yanları ve güvenebilecekleri şeyleri onlara hatırlatın. Umut verin.

Kaynak: Amy Florian. "How to Really Help Someone After a Natural Disaster". Şuradan alındı: https://www.nextavenue.org/help-someone-after-natural-disaster/. (27.08.2020).