Doktorlar uzun zamandır sağlık risklerini değerlendirmek için beden kitle indeksi (BKİ) ve bel-kalça oranı gibi ölçümleri değerlendiriyor. Ancak araştırmacılar giderek daha fazla beklenmedik bir göstergiye odaklanıyor: Boyun çevresi.

Kalın bir boyun, ağır sıklet boksörler ya da rugby oyuncuları gibi güç göstergesi olabilir; ancak araştırmalar bu durumun endişe verici bir sağlık sorununa işaret edebileceğini öne sürüyor. Ağırlığı boya bölerek vücut yağını tahmin eden BKİ her zaman eksiksiz bir tablo sunmaz. Örneğin; bir vücut geliştirme sporcusunun BKİ’si yüksek olabilir ama obez olmadığı açıktır. İşte boyun çevresi bu noktada ek bir bakış açısı sunuyor.

Araştırmalar, vücut boyutuna oranla daha geniş boyunlu kişilerin birçok ciddi sağlık sorunu için daha yüksek risk altında olduğunu gösteriyor. Bunun nedeni, boyun ölçüsünün özellikle üst vücutta yağ dağılımı hakkında bilgi vermesidir. Üst vücutta biriken bu yağlar kana yağ asitleri salgılar ve bu durum, vücudun kolesterol, kan şekeri ve kalp ritmini yönetme biçimine zarar verebilir. Temel olarak, boyun çevresi iç organların etrafını saran zararlı iç yağların (visseral yağ) bir göstergesidir.

Boyun ölçüsü ile sağlık sorunları arasındaki bağlantı dikkat çekicidir. Kalın boyunlu kişilerde hipertansiyon, atriyal fibrilasyon ve kalp yetmezliği gibi çeşitli kardiyovasküler hastalıkların görülme oranı artar. Özellikle atriyal fibrilasyon endişe vericidir. Bu durum, düzensiz kalp atışı ve kan akışına neden olur, bu da kan pıhtılaşması ve felç riskini artırabilir. Kalpteki elektriksel dengesizlik zamanla kalp yetmezliğine yol açabilir.

Boyun çevresi, kalbe oksijen açısından zengin kan akışını kısıtlayan ve ana kalp damarlarını daraltan koroner kalp hastalığı ile de ilişkilidir. Ancak kardiyovasküler sorunlar tek endişe kaynağı değildir. Daha geniş boyun çevresi, tip 2 diyabet ve gebelik diyabeti riskini de artırır. Diyabet, görme kaybı ve uzuv amputasyonu gibi ciddi uzun vadeli komplikasyonlara yol açabilir.

Uyku bozukluklarıyla da bir bağlantı vardır. Kalın boyun, uyku sırasında nefesin tekrar tekrar durup başladığı obstrüktif uyku apnesi ile ilişkilendirilmiştir. Bu durum, aşırı gündüz yorgunluğuna ve kardiyovasküler sisteme ek yüke neden olur. Uyku apnesi olan kişiler yorgunlukları nedeniyle trafik kazalarına daha yatkındır.

Peki riskli boyun ölçüsü nedir?

Erkeklerde 43 cm ve üzeri, kadınlarda ise 35.5 cm ve üzeri sağlık risklerini artırır.

Belki de en şaşırtıcı olan, bu risklerin normal BKİ’ye sahip kişilerde bile devam etmesidir. Geleneksel ölçümlere göre sağlıklı bir kiloya sahip olsanız bile boyun çevreniz nedeniyle sağlık riskiniz artabilir.

Sizin için anlamı ne?

Boyun ölçünüz bu eşiklerin üzerindeyse paniğe kapılmanıza gerek yok – ancak bunu ciddiye almakta fayda var. Boyun ölçüsü genel sağlık tablonuzun yalnızca bir parçasıdır, ancak çoğu zaman göz ardı edilen önemli bir göstergedir. İyi haber şu ki boyun çevresi yaşam tarzı değişiklikleriyle azaltılabilir. Kardiyovasküler egzersizler ve ağırlık antrenmanı üst vücut yağlarını azaltmaya yardımcı olabilir. Kaliteli uyku metabolik düzeni ve toparlanmayı destekler. Baklagiller, meyveler ve sebzeler açısından zengin dengeli bir beslenme, fazla kalori olmadan gerekli besinleri sağlar.

Boynunuzu ölçmek yalnızca birkaç saniye sürer. Mezurayı boynunuzun en dar kısmına, sıkı ama rahat olacak şekilde yerleştirmeniz yeterlidir. Bu basit ölçüm, geleneksel yöntemlerin kaçırabileceği sağlık riskleri hakkında değerli bilgiler sağlayabilir. Boyun çevresi diğer sağlık değerlendirmelerinin yerini almamalıdır; ancak kardiyovasküler ve metabolik sağlığınızı anlamak için kullanışlı bir araçtır.

Hastalığı tahmin etmenin ve önlemenin daha iyi yollarını aradığımız bir dönemde, cevaplar bazen tam önümüzde olabilir. Boynunuz sağlığınız hakkında sandığınızdan daha fazlasını söylüyor olabilir – ve buna dikkat etmekte fayda var.

Kaynak: Ahmed Elbediwy, Nadine Wehida. "Your Neck Size Could Be a Signal For Hidden Health Problems". Şuradan alındı: https://www.sciencealert.com/your-neck-size-could-be-a-signal-for-hidden-health-problems. (29.08.2025).