Cambridge Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve LEGO Vakfı akademisyenleri tarafından yapılan çalışma, babaların 0-3 yaş döneminde oynadıkları oyunların bebekleri nasıl etkilediği konusunda sonuçlar ortaya koydu. Oyun konusunda uzman akademisyenler, baba ile oynanan oyunların anne ile oynanan oyuna göre bebeğin gelişiminde fark yaratıp yaratmadığını araştırdı. Sonuçlara göre anne ile oynanan oyuna kıyasla üstünlüğü bulunmasa da baba ile oynanan oyunlar, başka bir deyişle babaların daha çok tercih ettiği türde oyunlar bebeğe özel bir katkı sağlıyor. Babalarıyla sık sık oynama şansı olan bebekler, büyüdüklerinde otokontrol becerisini kolaylıkla kazanıyor. Covid-19 pandemisi sürerken evde kalması gereken bebeklerin gelişiminde babaların rolü, uzmanlar tarafından oyun üzerinden vurgulanıyor.

Covid-19 pandemisi sebebiyle her yaşta çocuk evde uzun vakitler geçirmek zorunda kaldı. Pandeminin sona ermemesi dolayısıyla sonbahar döneminde yaşanacaklar da belirsiz görünüyor. Öte yandan koronavirüs döneminde doğup büyüyen bebeklerin zekâ gelişimi için de farklı uyaranlara ve etkileşime ihtiyaçları bulunuyor. İlk aylarda bebeğin bakımında büyük rolü anneler üstlense de bebeğin tüm alanlarındaki gelişimi söz konusu olduğunda babaların rolleri de özellikle hatırlatılıyor. Uzmanlara göre babaların bebekleriyle oynamak için daha fazla zaman yaratması özellikle pandemi döneminde bebeklerin zekâ gelişimini, ayrıca ileriye dönük sosyal-duygusal becerilerini desteklemede özel öneme sahip. Babaların oynadığı hareketli oyunlar, bebeklerin çocukluk yıllarına geldiklerinde davranış problemleri sergilemeleri riskini azaltıyor. Baba-bebek oyunları ayrıca çocuğun otokontrol becerisi kazanması için gereken temelleri atıyor.

Anneler hamilelikten başlayarak 2-2,5 yaşa kadar özellikle de emzirme dolayısıyla bebek ile adeta bir bütün halinde olurken, babalar fiziksel teması bebeğin bakımı veya bebekle oyun esnasında kuruyor. Babalar gıdıklama, kovalama, kucakta gezme veya el ele tutuşarak dans etme gibi oyunları bebekleriyle oynadıkları zaman fiziksel temas kurma şansına sahip oluyor. Babaların oyun tarzı yönünden fiziksel temasın olduğu oyunları daha çok tercih ettiğini tespit eden araştırma, bunun bebekler için oldukça faydalı olduğunu ortaya koydu. Araştırmacılar tarafından fiziksel oyunların bebeğin gelişiminde ve çocukluk dönemindeki sosyal-duygusal gelişimde oldukça önemli role sahip olduğu ifade ediliyor. Bebeği havaya hoplatmak gibi sağlık yönünden zararlı olabilecek oyunlar konusunda ise aileler uyarılıyor.

Fiziksel oyunlar ne işe yarıyor?

Yaşamın ilk yıllarında ebeveyn-çocuk oyununun temel sosyal ve bilişsel becerileri desteklediği biliniyor. Babaların çocuklarıyla birlikte oynadığı oyunlar, en küçük bebeklerde bile fiziksel temas içeren oyun olma özelliği gösteriyor. 0-3 yaş döneminde yapılandırılmış oyunlar yerine çocuğun liderliğinde ve baba ile etkileşim halinde kendiliğinden gelişen oyunlar da bebeğin gelişiminde önemli yere sahip oluyor. “Fış-fış kayıkçı” gibi itme-çekme oyunları bu kategoriye giriyor. Gürültülü, basit ve hatta kaba görünebilen oyunlar da baba-bebek oyunları arasında sayılıyor.

Cambridge Üniversitesi’nde yapılan çalışmada, son 40 yılda konuyla ilgili yapılmış birçok araştırma verisi derlendi. Tüm sonuçlarda, babasıyla oyun oynayan çocukların ileriki yıllardaki duygularını kontrol etme yeteneğinin baba-çocuk oyunuyla bağlantılı olduğu görüldü. Babalarıyla birebir ve uzun süreli oyun oynayan bebeklerin ileride hiperaktivite veya duygusal-davranışsal problemler sergileme olasılığı daha düşük olarak bulundu. Ayrıca bu bebeklerin, büyüdüklerinde akranlarıyla olan anlaşmazlık durumlarında öfkelerini daha iyi kontrol edebildiği tespit edildi.

Baba ve çocuğun henüz bebeklikten başlayarak oynadığı fiziksel oyunlar, ileriki yıllarda okul hayatında ve sosyal ortamlarda çocuk için önemi olan sosyal becerilerin gelişmesinde fayda sağlıyor. Gıdıklama, güreşme, yuvarlanma gibi oyunlarda yaşanan duygusal dalgalanmalar çocuğun gelecekteki yaşantısına duygusal yönden hazırlıklı olmasını sağlıyor. Fiziksel oyunlar çocuğun duygularını düzenlemeyi öğrenmesine yardımcı olurken, bu beceri gelecekte gireceği sosyal ortamlarda ve okullarda davranışlarını düzenleyebilmesini de kolaylaştırıyor.

Cambridge Üniversitesi’nde Eğitim, Gelişim ve Öğrenme alanında çalışan Profesör Paul Ramchandani konuyla ilgili olarak şunları söyledi; “Araştırmamızın sonuçları, baba-çocuk oyununun etkisi anne-çocuk oyununun etkisinden daha fazla olduğu anlamına gelmiyor. Ancak bulgulara göre, babanın çocuğuyla makul miktarda oyun oynaması 0-3 yaş gibi erken dönemde bile çocuğun gelişiminde fayda sağlıyor.”

Araştırma profesörünün ifadesine göre fiziksel oyun, çocukların öz-düzenleme becerilerini geliştirmelerini gerektiren heyecan verici ve eğlenceli durumlar yaratıyor. Fiziksel oyunlar gücü kontrol etmeyi, işlerin ne zaman fazla ileri gittiğini öğrenmeyi gerektiriyor ve bunun temelleri bebeklik döneminde oynanan oyunlarla atılıyor. Çocuklar babaları tarafından sağlanan güvenli ortamda tepkilerini kontrol etmeyi deneyimliyor ve gerektiğinde bir dahaki sefere daha farklı davranmayı öğrenebiliyor. Baba ile oynanan oyunlar, çocukların otokontrol becerisinin gelişmesinde etkili oluyor.

Uzmanlar, bebeğin zekâ gelişimi için kritik öneme sahip olan oyun konusunda, ebeveynlerin 0-3 yaş döneminde bebekleriyle oyun oynayabilmeleri için zaman ve mekân sağlayan sistemlere ihtiyaç olduğunu vurguluyor.

Baba-çocuk oyununun yararlarına rağmen, araştırmacılar sadece anneleriyle yaşayan çocukların dezavantajlı olması gerekmediğini vurguluyor. Annelerin de çocuklarla olan oyun zamanına babaların daha çok tercih ettiği türden fiziksel oyunları katmaları durumunda çocukların aynı faydayı göreceğini belirtiyorlar.

Çalışma ayrıca, baba-çocuk oyunlarının erken çocukluk döneminde kademeli olarak arttığını, 6-12 yaş döneminde ise kademeli olarak azaldığını ortaya koyuyor. Bu da okul dönemine denk geldiği için özellikle de Koronavirüs pandemisi dolayısıyla arkadaşlarıyla daha az vakit geçiren çocukların imdadına babaların yetişmesi bekleniyor.

Derleyen ve çeviren: Senem Tahmaz

Referanslar:

University of Cambridge. "Playtime with dad may improve children's self-control." 2020. Şuradan alındı: www.sciencedaily.com/releases/2020/06/200629120137.htm