Tebrikler! Bebeğinizi kucağınıza aldınız ve hastaneden eve döndünüz. Bebeğinizle birlikte evdeki ilk günlerin nasıl geçeceğini merak ediyorsunuz. Bebeğin gelişiminde ilk 28 gün “yenidoğan dönemi” olarak adlandırılır. Lohusalık ise 6 haftalık yani 40 günlük bir zaman dilimine yayılır. Yeni doğan bebek, 1 - 4 haftalık bebek, neler yapabilir? İşte detayları…

1 aylık bebek neler yapabilir? Gelişimi nasıldır?

“Yenidoğan dönemindeki bebek neler yapabilir?” Sorusu heyecan verici birçok cevap içerir. 1 aylık bebeklerin gelişimi bir çok yönden incelenir. Bebekler 1. Ayını tamamlayana kadar oldukça kısa bir görüş mesafesine sahiptir. 20-30 cm uzaklığa kadar olan nesneleri ayırt edebilir. Siyah-beyaz gibi zıt renkler ve geometrik şekiller ilgisini çeker. Görüş alanındaki nesneleri kısa süreliğine takip edebilir ancak küçük detayları ayırt edemez. Doğumdan sonra birkaç hafta içinde net görmeye başlar. Emzirirken kurduğunuz göz teması ise onun duygusal gelişimi için oldukça değerlidir. Emzirme ayrıca, bol dokunma içermesi ve koku gibi duyuları uyarması sayesinde duyusal gelişim için de çok faydalıdır.

Bebeğiniz anne karnında olduğu dönem boyunca işitme duyusu oldukça iyi geliştiği için sizin sesinizi tanır. Onunla sık sık konuşabilir, ona şarkılar söyleyebilirsiniz. Dışarıdan gelen seslerin nereden geldiğini anlaması ise zamanla gelişir. Ağlamak onun iletişim şeklidir. Bebeğinizin neden ağladığını kısa zamanda anlamaya başlayacaksınız, kendinize güvenin.

Yenidoğan dönemindeki bebeğinizin fiziksel gelişimine dikkat ettiğinizde el, kol ve bacak hareketlerinin halen refleks ağırlıklı olduğunu fark edersiniz. Uyku esnasında ani sıçramalar yapabilir. Bunu önlemek için sıkı kundak yapmak önerilmez ancak hafifçe sarmalayarak rahatlamasına yardımcı olabilirsiniz.

Yenidoğan dönemindeki bebek boyun kasları halen zayıf olduğu için kafasını dik tutamaz ve baş kontrolü sağlayamaz. Başını destekleyerek kucağınıza almanız önemlidir. Bazı bebeklerin, kısa süre dik tutabildiği de görülebilir. Unutmayın ki her bebeğin gelişimi kendine özeldir.

Yenidoğan bebeğin refleksleri nelerdir?

Yenidoğan bebeğin bazı refleks hareketleri vardır. Refleks hareketler otomatiktir ve beyinden bilinçli bir mesaj taşımazlar. Yutkunma, göz kırpma ve hapşırma bunlara örnektir. Solunum da hayati bir reflekstir. Solunumdan sonra hayati olan bir diğer refleks de beslenme için olan "arama", "emme" ve "yutma" refleksleridir. Bebek 2-3 aylık olduktan itibaren emme refleksi bilinçli bir çabaya dönüşür. Yanağına dokununca ağzını uyarı tarafına çevirmesi de arama refleksidir. 4.ayda kaybolmaya başlar ancak uykudayken 1. yaşa kadar sürebilir.

Yakalama refleksi, bebeğin açık durumdaki avucuna parmağınızı koyduğunuzda otomatik olarak avucunu kapatmasıyla kendini gösterir. Bu refleks avuç içi ve ayak tabanlarında çok güçlüdür. Ellerde en geç 3. aya kadar, ayaklarda 6-10 ay kadar kaybolması beklenir.

Adım atma ve yürüme refleksi, bebeğin ayaklarını sert bir zemine bastırılıp dik ve hafif öne doğru eğik tutulduğunda kendini gösterir. 2-3 aylıkken kaybolur ancak bebek yürümeye hazır olduğunda tekrar ortaya çıkar.

İrkilme refleksi, bebeği tutan yetişkin bebeğin boynunu ve başını desteklemeyi unuttuğunda ya da bebek ani bir gürültü duyduğunda ortaya çıkar. Kollar öne doğru uzanır ve kıvrılarak göğsün üzerinde kavuşur. Bebek 2-4 aylık olduğunda kaybolması beklenir.

Asimetrik tonik boyun refleksi, bebeğin boynu, kolları ve bacaklarının başla koordine hareketlerini içerir. Bebek, baş belli bir yönde, kollar da özel bir pozisyonda uzatılmış olarak yatma eğilimi gösterir.

Düşme refleksi, bir diğer adıyla Moro refleksi, boynu etkileyen herhangi bir ani harekette bebeğin bir şeyi yakalamak istercesine kollarını uzatıp ellerini açması şeklinde görünür. Bebek bir şeyi yakalamak ister gibi kollarını tekrar göğsüne kavuşturur. Bu refleks, bebek 4-6 aylık olduğunda kaybolur.

Yenidoğan bebekte neler dikkat çeker?

Bebeğinizin ilk günlerinde gözleri halen doğumdaki gibi şiş görünebilir. Anneden geçen hormonlar nedeniyle genital organları hafif şiş görünebilir. Özellikle meme uçlarında şişkinlik görebilirsiniz, bunları kesinlikle sıkmamanız gerekir. Bebeğinizin başındaki şekil bozuklukları ise gözünüzü korkutmasın. Kafa anatomisi kendi kendine düzelecek, merak etmeyin. Bebeğiniz uzun zamandır sıkışık bir ortamda olduğu için kol ve bacakları bir süre daha halen anne karnındaymış gibi hafifçe kıvrılmış durabilir. Hareketlendikçe açıklığı da artacaktır. Karın bölgesi yuvarlak görünümlüdür ancak şişlik, sertlik ve cilt renginde değişiklik varsa doktora danışmalısınız.

Yenidoğan bebeğin sağlığı ve büyümesi

Zamanında doğan bir bebeğin ağırlığı ortalama 2.500 gram ile 4.000 gram arasında değişir. Doğumdan sonra ilk 3 ila 5 gün içinde bebekler doğum ağırlıklarının yaklaşık %10’unu kaybederler. Bu normaldir. İlk 6 ayda günde 20-30 gram, haftada ortalama 150-200 gram alırlar. Doğdukları günden itibaren 8 ila 12. günlerde ise doğdukları kiloya tekrar ulaşırlar. Zamanında doğan bir bebeğin boyu ortalama 48-52 cm, baş çevresi 33-37 cm civarındadır. Bebeğin boyunda ilk ayda yaklaşık 2,5-3,5 cm artış olur. Bebeğinizin ilk hafta doktor kontrolünde genel tarama yapılır. Bu kontrolde ayrıca baş çevresi, genel sağlık durumu ve gelişimi, göbek kordonu, kilosu gibi sağlığı ve fiziksel büyümesiyle ilgili ölçümler yapılır. Bebeklerin kilo, boy ve baş çevresi ölçümleri her ay yapılarak kilo, boy, baş çevresinde olan büyüme ile bebeğin gelişimi, ayrıca aşıları takip edilmelidir.

Referans: Temel Yenidoğan Bakımı (2015) T.C.Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı. Şuradan alındı: http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/cekus/docs/8-%20temel_yenidogan_bakimi.pdf