Yeni araştırma: Muhtemelen anneniz kardeşinizi daha çok seviyor!
Ebeveynlerin çocuklarına karşı sergilediği ayrımcı tutumlar, hem aile dinamiklerini hem de kardeşler arasındaki ilişkileri derinden etkileyen karmaşık bir olgudur.
Yaklaşık 19.000 kişi üzerinde yapılan yeni ve geniş kapsamlı bir araştırma, ebeveynlerin belirli özelliklere sahip çocuklarını tercih etme eğiliminde olduklarını ortaya koydu. Ocak ayında Amerikan Psikoloji Derneği tarafından yayınlanan çalışmaya göre, doğum sırası, mizaç ve cinsiyet ebeveynlerin tercihlerinde etkili olabiliyor.
Araştırmacılar, şu bulgulara ulaşmıştır:
- Kız çocukları ve genelde daha vicdanlı, sorumluluk sahibi, düzenli ve uyumlu olan çocuklar, ebeveynlerinden daha iyi muamele görme eğilimindedir. Ayrıca, ebeveynler genellikle daha olgun olduklarını düşündüklerinden, büyük kardeşlere daha fazla özerklik tanıma eğilimindedir.
- Daha az tercih edilen kardeşler, genellikle daha kötü bir zihinsel sağlık durumuna sahiptir ve duygularını düzenlemekte zorlanır. Aile içi ilişkileri daha stresli ve gergindir.
- Favori çocuklar ise daha iyi notlar alır, daha sağlıklı ilişkiler kurar ve duygusal olarak kendilerini daha iyi yönetebilir.
- Araştırma, ebeveynlerin bu çocukları daha kolay yönetilebilir bulabileceğini ve bu nedenle onlara daha olumlu yanıt verebileceğini öne sürmüştür.
Genel muamele ve bazı faktörler dikkate alındığında, ebeveynlerin şu yollarla ayrımcılık yaptığı tespit edilmiştir:
- Çocuklarıyla nasıl etkileşim kurdukları
- Çocuklara ne kadar para harcadıkları
- Çocuklar üzerinde ne kadar kontrol uyguladıkları
Favori çocuk statüsü zamanla değişebilir; bu durum, koşullara bağlı olarak farklılık gösterebilir. Ayrıca, ebeveyn davranışlarını etkileyen fark edilmemiş faktörler de olabilir. Örneğin; bir çocuk bir ebeveyne sevilen bir akrabayı hatırlatabilir ya da ebeveynle duygusal olarak daha uyumlu olabilir.
Araştırmaya göre, daha az tercih edilen çocuklar okulda ve evde daha fazla sorun yaşar ve yetişkinlikte de zorluklarla karşılaşabilir. Bu çocuklar, madde kullanımı, daha kötü zihinsel sağlık ve aile içi ilişkilerde zorluklar yaşama riski daha yüksek bireylerdir.
Araştırmanın baş yazarı Doç. Dr. Alexander Jensen: “Krdeşinizin favori çocuk olduğunu düşünüyorsanız, bu durumun sadece en büyük ya da en küçük çocuk olma tercihiyle sınırlı kalmadığını unutmayın. Bu, sorumluluk, mizah ya da ebeveynler için ne kadar kolay veya zor biri olduğunuzla ilgili olabilir" açıklamasında bulundu.
Kayırmacılık: Kardeşler arasında uzaklaşma için bir risk faktörü
Kardeşler, ebeveynlerin ayrımcılığına karşı özellikle hassastır ve bu durum, kardeşler arasında uzaklaşmaya yol açabilecek bir risk faktörüdür. Sosyolog, gerontolog ve insan gelişimi profesörü Karl Pillemer'in araştırmaları, annelerin üçte iki ila dörtte üçünün bir favori çocuğu olduğunu ve çocuklarının bu tarafgirliğin oldukça farkında olduklarını göstermiştir.
Çocuklar, ebeveyn tercihlerini erken yaşta fark eder. Özellikle yaşları birbirine yakın olan ve ebeveyn ilgisi için doğrudan rekabet eden küçük çocuklar, ayrımcılığa karşı son derece hassastır. Gelişim psikolojisi profesörü emekli sosyal gelişim psikoloğu Judith Dunn’ın araştırmalarına göre, çocuklar sosyal açıdan oldukça bilinçlidir ve çevrelerinin farkında olup incelemeler yapabilir.
Dunn, bu alanda öncü çalışmalar yaparak laboratuvar yerine çocukların evdeki yaşamlarını gözlemlemiştir. 15 - 17 aylık çocukların annelerinin büyük kardeşe nasıl davrandığını yakından izlediğini gözlemlemiştir. Annenin çocuklar arasındaki sevgi ve dikkat farkı ne kadar büyükse, kardeşler arasındaki düşmanlık ve çatışmanın o kadar arttığını bulmuştur. Ayrıca, çocukların bir kardeşi nasıl inciteceklerini, nasıl teselli edeceklerini ya da acılarını nasıl artıracaklarını bildiklerini ve bu bilgiyi hayatları boyunca taşıdıklarını belirtmiştir.
İlginizi çekebilir: Annemle anlaşamıyorum, ne yapmalıyım?
En çok sevilen olmanın dezavantajları
Yüzeyde, kardeşler çocukluklarında ebeveynlerin favorisi olmayı arzulayabilir Yapılan bir ankette, 43 yaşındaki bir kadının favoritizm söz konusu olduğunda kimsenin kazanan olmadığını belirtmiştir. Beş çocuğun en küçüğü olan bu kadın, annesinin onu şımartması nedeniyle kardeşlerinin kendisine kızgın olduğunu düşünüyor. Kardeşlerin genellikle favori çocuğu ailedeki statülerinden dolayı suçladığını, ancak hiçbir çocuğun favori olmayı talep etmediğini vurgulamaktadır. Favori olan çocuklar sıklıkla suçluluk duyar, yüksek beklentilere uygun yaşama kaygısı taşır ve küçük aksiliklerden dolayı depresyona girebilir.
Başka bir anketime göre; 71 yaşındaki bir erkek, gençlik yıllarında ebeveynlerini, kendisini iki küçük kardeşi ile olumlu şekilde kıyaslamalarının kardeşleriyle ilişkilerini nihayetinde zedeleyeceği konusunda uyarmış ancak ebeveynleri bu uyarıyı dikkate almamıştır. Bu sırada ankete kadın kişi, ciddi bir öğrenci olduğunu kanıtlamış, lisede sınıf başkanlığı yapmış, prestijli bir üniversiteye gitmiş ve tanınmış bir avukat olmuştur. Diğer yandan kardeşleri geçim sağlamakta zorlanmıştır.
Bu yeni araştırmalar, ayrımcılık ya da favoritizmin tüm aile ilişkilerini nasıl zedeleyebileceği konusunda ebeveynlere farkındalık kazandırmalıdır. Uzmanlar bu çalışmanın bu hassas ilişkilerdeki nüansları aydınlatmayı umduğunu ve ebeveynlerin ve uzmanların bu zararlı kalıpları fark etmelerine yardımcı olmasını umduğunu ifade etmiştir.
Bu bulgular önemlidir. Çünkü ebeveynlere hangi çocuklarına daha olumlu ya da olumsuz davrandıklarını düşünmeleri için bir başlangıç noktası sağlar. Kardeşler birbirinden farklıdır ve genellikle farklı şekilde ebeveynlik yapılması gerekir. Ayrımcılık, favoritizmin kontrol edilmesinin ve tüm çocukların sevildiğini ve desteklendiğini hissetmesinin sağlanması kritik önem taşımaktadır.
Kaynak: Fern Schumer Chapman. "Yes, Mom Probably Did Like Your Sister Best". Şuradan alındı: https://www.psychologytoday.com/intl/blog/brothers-sisters-strangers/202501/yes-mom-probably-did-like-your-sister-best. (22.01.2025).
İlk ve ikinci çocuk arasındaki 15 fark
İlk ve ikinci çocuk arasında ayrım yapılmaz. Ama ilk ve ikinci çocuk arasında 15 fark vardır.
İlk çocuk: İlk çocuğunuzu beklerken insanlar sanki daha önce hiçbir kadın çocuk doğurmamış gibi kutlamak için sıraya girer sizi. Aileniz, sülaleniz, eşinizinkiler, arkadaşlar, ailenizin arkadaşları... Getirilen hediyeler, yollanan çiçekler çabası; ne kadar çok tebrik kabul etmeniz gerekeceği hakkında en ufak bir fikriniz yok.
İkinci çocuk: Hmmmm... Herkes nereye gitti?
İlk çocuk: Fotoğraf çekimleri daha göbeğiniz belli olmadan önceye kadar uzanır ve sonrasında ise hiç bitmez.
İkinci çocuk: Genelde hamileliğin son aylarında yoğunlaşan fotoğraf çekimleri sadece böyle bir olayın gerçekleştiğini ispatlama niteliğindedir.
İlk çocuk: Hayatının ilk senesini burnunu çekerek geçirdi.
İkinci çocuk: Büyük abi/ablasının okuldan getirdiği mikroplarla sadece burnunu çekmekle kalmadı, çok ateşli hastalıklar atlattı. Onu nasıl koruyacağınızı bilmiyorsunuz.
İlk çocuk: Bebeğinize bakmak dışında başka hiçbir şey için vaktiniz yoktu. Her türlü planınızı onun uyku saatlerine göre ayarlıyordunuz.
İkinci çocuk: Bir bebekle başa çıkamadığınız günlerde şımarıklık yaptığınızı düşünmeye başladınız.
İlk çocuk: Göğüslerinizin emzirme döneminden sonra toparlanacağını düşünürsünüz.
İkinci çocuk: Emzirme bittikten sonra bir estetik operasyon geçirmeyi düşünüyorsunuz.
İlk çocuk: Bebeğinizin aşkıyla her türlü gece ağlamasına müdahale etmek için oradasınız.
İkinci çocuk: Kardeşini de uyandırmaması için ağlamalara karşı tetiktesiniz.
İlk çocuk: Üzerine bir lokma mama dökülse, üzerini hemen değiştirmeniz için koca bir gardırobu var.
İkinci çocuk: Birazcık kustuysa ne olmuş? Siz bir de abi/ablasının eve nasıl döndüğünü görün... Kirli çamaşır patlaması, ikinci çocukla gelen büyük şoklardan biridir.
İlk çocuk: Motor becerileri gelişirken, tüm çaba ve başarılarını öveceksiniz.
İkinci çocuk: Koli bantıyla sabitlemek istersiniz. Çünkü her gün yeniden deneseniz de aynı anda iki farklı yerde olamazsınız. Bebek bir kez ortalıkta koşmaya başlayınca, hangisinin peşinde koşacağınıza dair bir tercih yapmanız gerekecek.
İlk çocuk: Her şey küçük bebeğinizi evdeki tehlikelerden korumak için.
İkinci çocuk: Ev bir bebek için ne kadar tehlikeli olabilir ki, siz bir de 3 yaşına geldiğinde görün!
İlk çocuk: Sürekli kucağınızda olmasını istersiniz, uyurken bile...
İkinci çocuk: Sürekli kucağınızda olmasını istersiniz, uyurken bile...
İlk çocuk: Hafta sonları tüm aile bir araya gelir ve yapılması gereken işler hep birlikte aradan çıkartılır.
İkinci çocuk: Böl ve yönet. Eşiniz büyük çocuk ile içeride alışveriş yaparken, siz arabada bebeği emziriyor olabilirsiniz. Ya da belki evden hiç çıkmamayı tercih etmiş olabilirsiniz.
İlk çocuk: Evinizin her yerinde çocuk oyuncakları var. Biraz dağınık gözükse de daha sıcak bir ortam oldu.
İkinci çocuk: Çocuk nüfusu ile birlikte oyuncak sayısı da artacak. Hatta yetişme çağındaki çocukların oyuncaklarının bebeklerinkilerden daha hacimli olduğunu fark edeceksiniz.
İlk çocuk: Tüm dikkatinizi üzerinde toplar ve bu iyidir çünkü tam olarak ne yaptığınız hakkında pek de fikriniz yok.
İkinci çocuk: Deneyimlerinizin avantajlarını yaşayacak ve böylece her ikisine de yeterince ilgi gösterebileceksiniz.
İlk çocuk: Ebeveynlik şok edici korkunçlukta olabilir ve böyle hissettiğinizde geri dönme imkanınız olmadığını da fark edince bir köprüden atlayabilecek gibi hissedebilirsiniz.
İkinci çocuk: ikiyle çarpın.
İlk çocuk: Hayatınızda yaşayacağınız en büyük sevgi ile ilk tanışmanız...
İkinci çocuk: Hayatınızda yaşayacağınız en büyük sevgi ile yeniden tanışmanız...
YORUMLAR