Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Oktay Aydın, yaklaşık yedi yıldır “Yetenek Haritası ve Akademisi Projesi” üzerinde çalışıyor. Ülkemizde eğitim sisteminin en önemli sorunlarından birinin, çocuklarının yeteneklerini keşfetmek ve geliştirmekle ilgili olduğu düşünülürse, projenin son derece ilgi çekici olduğu görülüyor. Projenin mimarı Dr. Oktay Aydın “Yetenek Haritası ve Akademisi Projesi”ni anlattı.

Çocukların yeteneklerinin keşfedilmesinin önemi nedir?

Bir ülkenin geleceği, eğitim alanında gösterdiği başarıyla yakından ilişkilidir. Bu nedenle, eğitim sisteminin hangi profile uygun insan yetiştireceğinin çok iyi tanımlanması gerekir. Bu anlamda, insana verdiğimiz değer ve yüklediğimiz anlam, olumlu ya da olumsuz bütün sektörlerde karşılığını bulacaktır. Bu kapsamda, ülkemizdeki duruma baktığımızda aşağıdaki sorunlarla karşılaştığımızı görüyoruz:

• Bilim, teknoloji, sanat, spor alanlarında uluslar arası düzeyde başarı hikayelerimiz çok sınırlıdır.
• Patent başvuru sayımız, kabul görmüş marka sayılarımız gelişmiş ülkelerin gerisindedir.
• Ürettiğimiz bilgiyle uluslar arası literatüre katkımız yetersizdir.
• Her yıl öğrenciler aşırı derecede sınav baskısı altında kalmaktadır.
• Meslek insanlarının bir çoğu yaptıkları işle çok da barışık değildir.

Bu ve benzeri sorunlar bize göstermektedir ki insan yetiştirme politikalarımız beklenen sonuçları vermemiştir. Yeteneklerine değer verilmeyen, yetenekleri doğrultusunda bir gelecek ve kariyer planlaması yapılmayan bireylerin hem kendi mutlulukları hem de ülkelerine yaptıkları katkıların yetersiz olması doğaldır. Öyle anlaşılıyor ki, eğitim sistemimizde odak noktamızı ve yöntemlerimizi gözden geçirmemiz gerekiyor. İşte tam da bu noktada, yeteneklerin keşfedilmesi ve geliştirilmesi kritik bir öneme ve önceliğe sahip oluyor. “Yetenek Haritası ve Akademisi Projesi” bu temel gerekçelerle geliştirilmiş olup eğitim sistemindeki temel bir sorunun çözümüne katkı sağlamayı amaçlamıştır.

“Yetenek Haritası ve Akademisi Projesi” nedir?

Proje, benim yaklaşık yedi yıldır üzerinde çalıştığım bir projedir. Ben, eğitim kurumlarıyla sürekli iç içe olmuş ve sorunlara yakından şahit olmuş birisiyim. 28 yıllık akademik hayatımda gördüğüm kadarıyla eğitim sistemimiz, ne yazık ki, çocukların doğalarını ve yeteneklerini keşfetme ve geliştirme konusunda son derece yetersizdir. Sistem, adeta ulusal sınavlarla pedagojik gerçekler arasına sıkışıp kalmış durumdadır. Öyle ki sistemde, tüm öğrenciler müfredatın öngördüğü kapsam ve içerikte aynı şeyleri öğrenip sınava tabi tutulmaktadır. Bu sorun nasıl çözülebilir diye düşününce, yetenek odaklı bir eğitim ihtiyacını daha iyi anladım. Bunun üstüne, “Yetenek Haritası ve Akademisi Projesi”ni geliştirdim. Proje, özü itibariyle, anaokulundan liseye kadar tüm öğrencilerin yetenek analizlerinin yapılması ve baskın yetenek alanlarına uygun eğitim imkanlarının sunulması üzerine kuruludur. Proje üç aşamalıdır:

A Modülü: Yetenek Haritası

B Modülü: Yetenek Akademisi

C Modülü: Yetenek Özgeçmişi

A Modülü: Yetenek Haritası aşamasında, çocukların sekiz temel yetenek alanı ile ilgili baskınlık sıralaması yapılır. Bunun için dört ayrı form kullanılmakta ve 9-14 sayfalık raporlar sunulmaktadır:

1- MIT Anaokulu Formu

2- MIT İlkokul Formu

3- MIT Ortaokul Formu

4- MIT Lise Formu

B Modülü: Yetenek Akademisi aşaması, okuldan okula farklı şekilde uygulanabilmektedir. Kıraç Eğitim Kurumları’nda yapılan uygulamada, “yetenek odaklı eğitim” anlayışıyla hareket edilmektedir. Buna göre, tüm öğrencilerin, yetenek haritaları çıkarılmakta, ailelere bu konuda bilgilendirme ve yönlendirmeler yapılmaktadır. Bu aşamadan sonra okul müfredatında yapılan düzenlemelerle tüm öğrencilerin “yetenek dersleri”ne girmesi sağlanmakta; ayrıca, baskın yetenek alanlarına göre “yetenek kulüpleri”ne yönlendirilmektedir. Böylece, tüm öğrenciler, hem testlerle hem de süreç içinde sürekli izlenmekte ve yeteneklerine yönelik düzenli olarak eğitim almaktadırlar.

C Modülü: Yetenek Ürünleri aşamasında da, öğrencilere “Yetenek Sertifikası” verilmektedir. Ayrıca, yaptıkları çalışmalar ve geliştirdikleri ürünlerden oluşan “Yetenek Özgeçmiş Dosyası” hazırlamaları sağlanmaktadır.

Yetenek Haritası ve Akademisi Projesi nerelerde uygulandı?

Proje, üç yıllık uygulama sürecinde oldukça büyük ilgi gördü ve yayılmaya başlandı. Birçok medya organında da ilgi gören proje ile şu ana kadar yaklaşık 120 bin kişilik bir hedef kitleye ulaşıldı. Sürekli büyümeye devam eden projenin şu ana kadar uygulandığı kurumlar ise:

• Kartal Milli Eğitim Müdürlüğü. KARYAP Yetenek Haritası Projesi.
• Ümraniye Milli Eğitim Müdürlüğü. Yetenek Haritası Projesi.
• Edirne Milli Eğitim Müdürlüğü. Yetenek Haritası Projesi.
• Bilecik Milli Eğitim Müdürlüğü. BİLYAP Yetenekten Kariyere Projesi.