Türkmenlerde de ekmeğin çok önemli bir yeri var. Başlıca ekmek çeşitleri mayalı hamurdan yapılan çörek, mayasız olarak yapılan pelir, yağlı petir ve külçedir. Tandır, Türkmenlerin ekmek pişirdikleri ocaktır. Herkes ekmeğini evinde pişirir. Tandırda ekmek pişirilirken misafir gelirse, misafire ekmek ikram edilir. Misafir ekmeği iki eliyle koparmalıdır. Çünkü inanışlarına göre tek elle koparmak günah sayılır. Ayrıca ilk pişen ekmeği de paylaşmazlar. Ekmekten sonra etli, sütlü ve pirinçli yemekler gelir. Geleneksel yeme alışkanlığını korumuş olan halk, sabahları genel olarak peynir, yumurta, tereyağı, reçel ve bal yer; süt ve çay içer. Öğle yemeğinde, salata, çorba, kızarmış veya haşlanmış et yiyen Türkmenlerin akşam yemekleri ise çok hafiftir.
Gelinbudu köfte, patates kayığı, Badamjan Gatlamasy (Patlıcan katlama), Fitçi (etli börek), Kadili Gutap (Balkabağı böreği), Gızzırma (Gözleme), Kömeç veya Jigirdekli Çörek, Türkmen pilavı, Kerkük pilavı Türkmenistan’ın önde gelen yerel lezzetlerdir. Tatlı yerine taze ve kuru meyve yerler.
Türkmenler konukları geldiğinde ya da karşılıklı ziyaretlerinde öncelikle çay ikram ederler. Bu genelde yeşil çaydır. Çay, “çeynek” adı verilen özel kaplarda içilir. Çay kış aylarında olduğu kadar, yaz aylarında da harareti gidermesi özelliğiyle çokça tüketilir.
Göçebe-bozkır hayatında önemli bir yeri olan avcılık Türkmenlerin mutfak kültürü ve beslenmesini etkilemiştir. Etinden yararlanılan başlıca av hayvanları şunlardır: Keklik, yaban ördeği, yaban kazı, ceylan, geyik, tavşan, barak, balık vb. Sebze üretimi son yıllarda oldukça gelişmiştir. Bunlardan başlıcaları domates, patates, kelem (lahana), biber, patlıcan, kabak, hıyar, havuç, soğan, sarımsak ile kavun ve karpuzdur. Sebzeler mevsiminde taze olarak yenildiği gibi, kış için kurutmaları da yapılır.
Türkmenistan mutfağından bir tarif: Etli Türkmen pilavı
Etli Türkmen pilavı için malzemeler (4 kişilik):
- 4.5 su bardağı pirinç
- 600 gr koyun veya dana eti
- 6-7 adet havuç
- 3 kaşık tereyağı
- Yarım su bardağı sıvıyağ
- 2 adet kuru soğan
- 1 yemek kaşığı salça
- 1 çay bardağı kuş üzümü
- 1 çay kaşığı kimyon
- 1 çay kaşığı kişniş
- Tuz
- Karabiber
Etli Türkmen pilavı nasıl yapılır?
1- Pirinçleri tuzlu suda yarım saat kadar dinlendirin. Soğanları yemeklik olacak şekilde ince doğrayın. Soğanları kibrit çöpü olacak şekilde dilimleyin.
2- Yağı bir tencereye alın ve kızdırın. Kızan yağda iri kuşbaşı doğranmış etleri hızlı bir şekilde tüm taraflarını mühürleyin. Daha sonra ocağı orta ateşe getirin ve soğanları ilave edin. Soğanların rengi dönmeye başlayınca üzümleri ilave edin. Birlikte 3-4 dakika kavurduktan sonra havuçları, salça. tuz ve baharatları ilave edin ve 3.5 su bardağı kaynamış suyu ilave edin.
3- Su hafif kaynamaya başlayınca pirinçleri de tencereye ilave edebilirsiniz. Ardından tencerenin kapağını kapatın ve kısık ateşte pilav suyunu tamamen çekene kadar yaklaşık 30 dakika pişirin. Ardından pilavı bir bez örtünün içerisine alın ve tencerenin ağzını açmadan 15 -20 dakika kadar demlendirin. Demlenmiş pilavı ters çevirerek servis edin.
* Havuçlar pişerken kendi sularını bırakacakları için pilavın suyunu dikkatli ayarlamalısınız. Türkmen pilavının pirinçleri lapa kıvamında olmayacak şekilde hafif diri kalmalıdır.
YORUMLAR